Zijn de uitspraken van Johan Derksen over Habtamu de Hoop racistisch?
11 april 2024 · 15:00| Leestijd: 6 min
Update: 9 augustus 2024 · 15:50
In dit artikel aan het woord
"Hij is gewoon lomp en onbehouwen, maar Johan Derksen is allesbehalve een racist."
"Johan Derksen heeft dit zo vaak gedaan, dat ik hem kan kwalificeren als racist."
"Een domme grap zou ik het niet willen noemen. Daarvoor is dit te vaak gebeurd."
In het kort
Veel boze reacties na een uitspraak van Johan Derksen in het tv-programma Vandaag Inside. Hij zei over Tweede Kamerlid Habtamu de Hoop dat die niet het recht heeft om op te komen voor de Friese taal, omdat hij er niet is geboren. Een racistische uitspraak?
Wat denk jij?
Vind jij de uitspraken van Johan Derksen over Habtamu de Hoop racistisch?
Aantal reacties: 0
Ophef over uitspraken Johan Derksen
Je hebt het ongetwijfeld meegekregen: er is weer eens een relletje rondom Johan Derksen. De 75-jarige voetbalanalist deed in Vandaag Inside uitspraken over Tweede Kamerlid Habtamu de Hoop. Hij zei dat De Hoop volgens hem geen Fries is. De politicus is geboren in Ethiopië, maar groeide op in Friesland.
Wie is Habtamu de Hoop?
Habtamu de Hoop werd in 1998 geboren in Addis Abeba, de hoofdstad van Ethiopië. Hij werd daar te vondeling gelegd in een café en gevonden door politieagenten. Die brachten hem naar een weeshuis. Toen Habtamu acht maanden oud was, werd hij geadopteerd door een Fries gezin. In het dorpje Wommels groeide hij op, samen met een adoptiebroertje, die ook uit Ethiopië komt.
Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 werd Habtamu de Hoop op 22-jarige leeftijd verkozen als Tweede Kamerlid. Hij werd de jongste politicus in de nieuwe Kamer en het op twee na jongste lid ooit. Hij zit nu in de Kamer namens de partij GroenLinks-PvdA.
Het ging bij VI over Habtamu de Hoop, omdat het Kamerlid opkwam voor de Friese taal. Volgens De Hoop, die zelf vloeiend Fries spreekt, is het jammer dat de taal steeds minder gesproken wordt en is het goed dat er geïnvesteerd wordt om het Fries te behouden.
Daarop reageerde Johan Derksen aan tafel bij Vandaag Inside. Hij vindt dat De Hoop geen recht heeft om over de Friese taal te praten, omdat hij er niet is geboren.
"Hij staat daar uit z'n nek te lullen. Iemand die in Friesland geboren is, heeft het recht om erover te praten. Maar hij is toch geen Fries? Ik ben toch ook geen Surinamer?"
Honderden klachten
Bij discriminatie.nl zijn inmiddels ruim 430 klachten binnengekomen over de uitspraken van Derksen. Het gaat om meldingen die via de website zijn gedaan, maar volgens een woordvoerder kunnen er ook nog telefonisch klachten zijn binnengekomen waar hij geen zicht op heeft. Het is nog onduidelijk wat er met de klachten gaat gebeuren.
Tûmba, het kenniscentrum voor discriminatie en diversiteit in Friesland, waar Discriminatie.nl Fryslân onderdeel van is, overweegt om aangifte te doen tegen Johan Derksen.
Eerdere relletjes rondom Johan Derksen
Het is niet de eerste keer dat er ophef ontstaat over uitspraken van Johan Derksen. De analist is vaker beschuldigd van racisme, er werden Kamervragen over hem gesteld en hij verdween zelfs een tijdje van de buis. De meest opvallende eerdere relletjes:
- In 2016 zegt Derksen dat 'heel wat voetbalclubs naar de kloten zijn gegaan omdat ze in een wijk liggen met veel Marokkaanse gezinnen'.
- Later dat jaar noemt hij Sylvana Simons een 'hysterische juffrouwtje dat zo trots als een aapje door het land rent'.
- Derksen zegt in 2017 over darters dat ze 'nog net niet het syndroom van Down hebben'. Hij noemt ze 'een stelletje circusartiesten' en 'zeer ordinair cafévolk'.
- Hij haalt in 2018 de woede van homo's op zijn hals door te zeggen dat ze tegen een grapje moeten kunnen en dat uit de kast komen 'niet zo verschrikkelijk moeilijk is'.
- Over een als Zwarte Piet verklede demonstrant tijdens een Black Lives Matter-demonstratie zegt Derksen in 2020: 'Weten we zeker dat het niet Akwasi is?'
- In 2022 vertelt Johan Derksen een anekdote over zijn tijd als speler van Veendam. Hij zegt dat hij samen met medespelers een vrouw bewusteloos achterliet, nadat ze 'een grote kaars in haar hadden gestopt'.
'Ik kaatste en reed trekker'
Een dag na de uitspraken van Johan Derksen reageerde De Hoop met een video op X. Hij zegt: "Nou Johan, ik ben Fries. Ik ben opgegroeid op een boerderij in Wommels. Opgevoed door twee Friese ouders, waar ik kaatste, voetbalde, trekker reed, schaatste, molk en stront schepte. Want ook de minder leuke klusjes horen erbij op een Friese boerderij."
Diezelfde avond blikte Johan Derksen uitgebreid terug op de commotie over zijn uitspraken. Hij weigert excuses aan te bieden. "Ik kende zijn achtergrond niet", zei Derksen. "Ik zag een jongen met een Afrikaanse achtergrond die de Friese taal gaat staan promoten. Ik zou een hypocriete lul zijn als ik hier excuses aan ga bieden. Want het was niet racistisch bedoeld. Het was gewoon een opmerking."
De weergave van deze video vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenReactie Talpa
Talpa en John de Mol reageerden in eerste instantie niet op de situatie. Twee dagen na de uitzending laat Talpa weten: "Vandaag Inside is een programma waarin de presentatoren en hun gasten een grote mate van redactionele vrijheid hebben om hun persoonlijke mening naar voren te brengen en uitspraken te doen."
Lees meer van Talpa's reactie
"Dat doen zij in de setting van een livetalkshow, waarbij de inhoud niet van tevoren wordt afgestemd of gerepeteerd. De gespreksonderwerpen zijn altijd geïnspireerd op actuele gebeurtenissen. Dat is de kracht en de kwetsbaarheid van deze formule.
Het maakt dat met regelmaat uitspraken worden gedaan waarop reacties ontstaan. Deze reacties worden dan vaak de volgende uitzending(en) besproken en door de heren of hun gasten van commentaar voorzien en/of van meerdere kanten belicht.
Talpa heeft er om deze reden voor gekozen de eerstvolgende uitzending af te wachten en niet direct te reageren. Het spreekt voor zich dat ook wij tegen elke vorm van racisme zijn."
Wat denk jij?
Test je kennis: Habtamu de Hoop was ook tv-presentator. Welk programma presenteerde hij?
Aantal reacties: 0
Het antwoord vind je onderaan het artikel.
Dit is de discussieWas Johan Derksen racistisch over Habtamu de Hoop?
Veel mensen zijn boos over de uitspraken van Johan Derksen over Habtamu de Hoop. De analist vindt dat De Hoop geen echte Fries is en die mening is volgens veel mensen racistisch. Racisme is het onderscheid maken tussen mensen op basis van hun ras. Waren de uitspraken van Derksen racistisch? En ben je een racist als je racistische uitspraken doet?
Opiniemaker en ondernemer Olcay Gulsen schuift regelmatig aan bij Vandaag Inside. Ze zegt in Dit is de Dag (EO) dat Johan Derksen geen racist is, maar dat zijn opmerkingen wél racistisch zijn. Volgens Gulsen zijn de uitspraken van Derksen niet anders dan hoe we in onze samenleving omgaan met elkaar en hoe racistisch we allemaal zijn.
"Het is dom en ondoordacht. Maar ik denk wel dat Derksen iets anders bedoelt dan hij zegt. Ik denk dat het ging over de bezuinigingen (op het Fries, red.), maar dat hij op een beetje een lompe manier de afkomst van die jongen erbij betrekt. Johan Derksen is allesbehalve een racist. Hij is gewoon lomp en onbehouwen. Hij kan soms kort door de bocht uit de hoek komen. Hij heeft soms niet in de gaten hoeveel impact hij maakt op de Nederlandse media."
Volgens Rabin Baldewsingh, Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme, wordt aan tafel bij Vandaag Inside racisme genormaliseerd. Hij vindt het vervelend dat Derksen er steeds mee wegkomt. Het stilzwijgen van opdrachtgever Talpa, die bijna 48 uur lang onbereikbaar was voor commentaar, vindt hij nog erger dan de opmerking zelf.
"Johan Derksen heeft dit zo vaak gedaan, dat ik hem kan kwalificeren als racist. Er worden hier grote groepen mensen over één kam geschoren en uitgesloten. Op nationale televisie worden mensen op basis van hun afkomst en etniciteit uitgesloten, en eigenlijk ontmenselijkt. Dat kan wat mij betreft niet. Talpa is een commerciële zender die racisme toestaat in het bedrijf en systemisch racisme verheerlijkt. En dat als verdienmodel gebruikt met dit programma."
Inmiddels heeft Discriminatie.nl honderden meldingen ontvangen, zegt directeur Mirka Antolović. Ze hoort dat mensen afstand willen nemen van de uitspraken en het een belediging vinden. Een aantal wil zelfs dat er juridische stappen tegen Talpa worden ondernomen, omdat zij de opmerkingen faciliteren.
"Een domme grap zou ik het niet willen noemen, daarvoor is dit te vaak gebeurd. Iedereen weet dat dit een racistische opmerking is. Het moet een keer klaar zijn. Wij zullen beraden wat we kunnen doen en of we erbij kunnen zijn om melders te steunen. Wellicht komt er een aangifte richting Talpa of de heer Derksen."
Luister onze podcast
Ben je benieuwd naar het hele gesprek in Dit is de Dag (EO)? Luister hieronder naar de podcast, waarin presentator Tijs van den Brink in gesprek gaat met opiniemaker Olcay Gulsen, Rabin Baldewsingh (Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme) en Mirka Antolovic (Directeur Fries kenniscentrum discriminatie).
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen- Hugo de Jonge wil de Friese taal beschermen: 'Ik vraag me af of dit zin heeft'
Hugo de Jonge wil de Friese taal beschermen: 'Ik vraag me af of dit zin heeft'
- Moeten standbeelden van koloniale grootheden worden neergehaald?
Moeten standbeelden van koloniale grootheden worden neergehaald?
Praat mee
Wat vind jij van de uitspraken van Johan Derksen over Habtamu de Hoop?
Antwoord quizvraag: Habtamu de Hoop studeerde Journalistiek in Zwolle en was korte tijd presentator van Het Klokhuis (2019).
