Gaat vicepremier Mona Keijzer (BBB) te ver met haar kritiek op de NOS? 'Het is trol­len­lo­gi­ca'

Dit is de situatie

Vicepremier Mona Keijzer (BBB) kritisch op NOS

De politieke ophef begon nadat de NOS onlangs besloot te stoppen met het plaatsen van berichten op X. De omroep trok zich terug vanwege de hoeveelheid haatdragende reacties op het platform en de toenemende verspreiding van misinformatie. Dat besluit leidde tot allerlei reacties op X, waaronder één bericht waarin iemand spottend vroeg wie nu nog "de betrouwbare informatie van het ministerie van gezondheid van Hamas letterlijk gaat overtikken". Vicepremier Mona Keijzer reageerde daarop met: "Dat blijven ze doen. Ze krijgen hier alleen geen weerwoord meer."

Daar bleef het niet bij. In meerdere tweets suggereert Keijzer dat de NOS politiek gekleurd zou zijn en bewust geen juiste informatie zou delen. Die kritiek valt in Den Haag niet goed. Kamerleden van D66, GroenLinks-PvdA en het CDA spreken van ‘ridicuul’, ‘ondermijnend’ en zelfs ‘gevaarlijk’. Zij vinden dat een vicepremier, die de democratische rechtsstaat moet beschermen, zorgvuldiger moet zijn met zulke uitspraken.

'Tast vertrouwen in journalistiek aan'

Voor verschillende Kamerleden is het nu echt genoeg. Zij vinden dat Keijzer meegaat in opmerkingen zonder bewijs, die het vertrouwen in de journalistiek alleen maar verder kunnen aantasten. En juist dat vertrouwen staat al langer onder druk.

Media-experts en staatsrechtgeleerden sluiten zich daar deels bij aan. Volgens hoogleraar Wim Voermans is het staatsrechtelijk "niet in de haak" dat een vicepremier een onafhankelijke publieke omroep zonder bewijs aanvalt. Een politicus mag altijd kritiek hebben op de media, zegt hij, maar iemand met een hoge positie heeft óók een rol in het beschermen van de fundamenten van de rechtsstaat, en daar hoort persvrijheid bij.

Ook binnen de journalistiek zelf vallen de uitspraken slecht. NOS-hoofdredacteur Giselle van Cann noemt de tweets van Keijzer "schadelijk" en "een bewuste keuze om de NOS in een kwaad daglicht te stellen". Volgens haar berusten de beschuldigingen niet op feiten en dragen ze bij aan het afbrokkelen van vertrouwen in de journalistiek als geheel.

Kamervragen

In de Tweede Kamer worden vragen gesteld aan mediaminister Gouke Moes en verschillende partijen vinden dat ook minister-president Dick Schoof zich hierover moet uitspreken. Het kabinet moet volgens hen één lijn trekken en duidelijk maken wat van een vicepremier verwacht mag worden.

Dit is de discussie

Gaat vicepremier Mona Keijzer te ver met haar kritiek op de NOS?

De ophef rond Mona Keijzer draait dus niet alleen om een paar tweets. Het gaat om de grotere vraag hoe politici zich publiekelijk uitlaten over onafhankelijke media, wat dat doet met het vertrouwen in journalistiek, en welke verantwoordelijkheid bestuurders dragen in een toch al gevoelige tijd. De discussie raakt daarmee direct aan de staat van de democratische rechtsstaat.

Julia Wouters, oud-PvdA-adviseur, zegt in De Spindoctors (EO) dat de journalistiek vrij moet zijn om te zeggen wat ze wil, zonder dat politici daar inhoudelijk op reageren of hun oordeel erover geven. Volgens haar moet de regering zich dus niet bemoeien met het beoordelen van journalistiek werk.

000

scherm sluiten

000

Julia Wouters

Oud-PvdA-adviseur

"De journalistiek mag, zonder dat ze daarvoor ter verantwoording wordt geroepen door de macht, zeggen wat ze wil. We hebben het Commissariaat voor de Media, er zijn allerlei instituten waar je met je klachten naar toe kunt. Maar de zittende macht hoort z’n mond te houden daarover en het niet te recenseren. Want dan kan het zo zijn dat je als journalist gaat vrezen dat er bezuinigd wordt op jou als je te kritisch bent. En dan wordt de onafhankelijkheid van de journalisten aangetast."

000

Mona Keijzer verdedigde zich door te zeggen dat ze zich al zeer terughoudend opstelt en ‘twintig keer per dag een tweetje niet verstuurt’. Ook stelt ze dat ze niet alleen minister is, maar ook Tweede Kamerlid en ook Mona. "Dat zijn dingen die lopen in elkaar over, zo gaat dat", aldus Keijzer. Volgens Wouters moet de minister beseffen dat ze die verschillende rollen niet gescheiden kan houden.

000

scherm sluiten

000

Julia Wouters

Oud-PvdA-adviseur

"Het is echt trollenlogica die ze gebruikt. Je bent niet én, én, én. Ze kan niet een van die jassen eventjes uitdoen. Ze heeft al die jassen aan en blijft als Mona ook vicepremier. Dat is de buitenste jas en die heeft ze altijd aan. Dus als ze zoiets zegt, dan zegt ze dat als vicepremier en dat kan absoluut niet."

000

Raymond Mens, voormalig campagnestrateeg van de VVD, vindt dat politici in principe best kritisch mogen zijn op de publieke omroep, omdat die met belastinggeld wordt betaald. Maar voor Mona Keijzer ligt dat anders: zij is immers minister én vicepremier.

000

scherm sluiten

000

Raymond Mens

Voormalig VVD-campagnestrateeg

"Tweede Kamerleden en ook andere politici mogen kritiek hebben, zeker op de NPO. Dat wordt van belastinggeld gefinancierd. Maar Keijzer zit wel in het kabinet en als zij iets twittert doet ze dat ook als minister. Daarom ben ik het met Julia eens dat dat niet kan, tenzij het hele kabinet dit vindt."

000

Mens zegt dat hij het vooral merkwaardig vond dat er uiteindelijk geen echte gevolgen zijn voor Keijzer. Premier Schoof zei alleen dat ze er samen over hebben gesproken, maar verder gebeurde er niets.

000

scherm sluiten

000

Raymond Mens

Voormalig VVD-campagnestrateeg

"Wat mij verbaasde is dat aan het einde van de rit de conclusie is, als het om dit kabinet gaat, dat zij dit blijkbaar kan zeggen. Want er is alleen maar door premier Schoof opgemerkt: ‘We hebben er met elkaar over gesproken’. Maar in alle andere omstandigheden had Keijzer dezelfde dag een tweet moeten versturen waarin ze haar woorden helemaal terugneemt en door het stof gaat. Maar dat was niet nodig, dus blijkbaar kan je dit zeggen in dit kabinet."

000

Meer weten?

Luister onze podcast

Benieuwd naar het hele gesprek? Luister hier naar De Spindoctors (EO) waarin presentator Guido van Dijk in gesprek gaat met Raymond Mens (voormalig VVD-campagnestrateeg) en Julia Wouters (oud-PvdA-adviseur). Vanaf minuut 33.17 gaat het gesprek over Mona Keijzer en haar kritiek op de NOS. Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

Dit maakten we ook

• Heeft Jesse Klaver met 'palingpopulisme' Mona Keijzer groter gemaakt dan ze was?

  Heeft Jesse Klaver met 'palingpopulisme' Mona Keijzer groter gemaakt dan ze was?

• Fusiepartij GroenLinks-PvdA zoekt nieuwe naam: wat moet het worden?

  Fusiepartij GroenLinks-PvdA zoekt nieuwe naam: wat moet het worden?