Deel vmbo-leerlingen kan niet goed genoeg lezen: wat gaat er mis?

20 november 2024 · 14:54| Leestijd: 3 min

Update: 20 november 2024 · 14:54

'Breng Sesamstraat terug' en nog 10 ideeën om de taalachterstand van Nederlandse kinderen te verbeteren

In het kort

Twee derde van de leerlingen in de tweede klas op het vmbo-b/k (basis en kader) leest onvoldoende om later zelfstandig in de maatschappij te functioneren. Hoe komt dat?

Wat denk jij?

Hoe vaak lees jij een boek?

Best regelmatig

Zo nu en dan

Nauwelijks

Aantal reacties: 0

Het is de eerste keer dat de Onderwijsinspectie specifiek onderzoek deed naar de leesvaardigheid in het voortgezet onderwijs, en de resultaten zijn schokkend. Maar liefst twee derde van de leerlingen van de tweede klas in vmbo-b/k en het praktijkonderwijs leest onder het F1-niveau. Dat betekent dat ze moeite hebben met basisvaardigheden zoals het begrijpen van een eenvoudige tekst of het lezen van instructies.

De meerderheid van leerlingen in de tweede klas van het vmbo-g/t, havo en vwo zijn wel goed op weg om de gewenste leesniveaus te halen, volgens de Onderwijsinspectie.

Wat betekenen de leesniveaus?

Niveau 1F is het basisniveau voor taal en rekenen. Het overgrote deel van de leerlingen moet dit aan het einde van de basisschool beheersen.
Niveau 2F is het niveau dat iedere Nederlander zou moeten beheersen om maatschappelijk te kunnen functioneren. Dit moet minimaal aan het eind van vmbo-b/k of mbo-3 bereikt zijn.
Niveau 3F zou na afronding van havo of mbo-4 bereikt moeten zijn.
Niveau 4F is het streven na afronding van het vwo.
Daarna heb je nog 4S, wat geldt voor leerlingen van het hbo en de universiteit.

Waarom holt de leesvaardigheid van jongeren achteruit?

Opvallend is dat het probleem niet te maken heeft met welke taal er thuis wordt gesproken. Kinderen die meertalig opgroeien, kunnen juist vaak sneller nieuwe talen leren. Wel speelt het leesgedrag van ouders mee. Kinderen van ouders die zelf veel lezen, zullen dat zelf ook sneller doen. Maar het probleem alleen bij ouders neerleggen, creëert ongelijkheid. Niet alle ouders hebben de tijd of middelen om hun kinderen te stimuleren.

Hier komt de rol van scholen in beeld, maar ook daar spelen problemen. Het lerarentekort zorgt ervoor dat docenten overbelast zijn. Ze hebben te weinig tijd om creatieve lessen te maken en leunen vaak op standaard lesmethodes. Dit werkt averechts, omdat kinderen extra begeleiding nodig hebben om hun leesniveau te verbeteren.

Ook internationaal doet Nederland het slecht

Elk jaar worden Nederlandse kinderen weer slechter in lezen, blijkt uit Pisa-onderzoek. Nederlandse vijftienjarigen scoren ver onder het Europese gemiddelde. Een op de drie Nederlandse leerlingen krijgt nu een onvoldoende voor leesvaardigheid. Van de EU-landen, doet alleen Griekenland het nog slechter dan Nederland.

Waarom is lezen zo belangrijk?

Goed kunnen lezen is meer dan alleen een boek kunnen pakken. Het betekent dat je later een contract kunt begrijpen, zelfstandig een e-mail kunt schrijven of een recept kunt volgen. Jongeren die nu onvoldoende leesvaardig zijn, lopen een groot risico op problemen in hun werk en privéleven. Bovendien kunnen ze hierdoor minder goed doorleren.