VN-rapport spreekt van genocide in Gaza: wat zijn de gevolgen?

Dit is de situatie

Conclusie VN-Mensenrechtenraad: genocide in Gaza

Een onafhankelijke commissie van de VN-Mensenrechtenraad concludeerde onlangs dat in Gaza genocide plaatsvindt. Dat is een uitzonderlijk zwaar oordeel, gebaseerd op getuigenissen, rapportages van onder meer de Wereldgezondheidsorganisatie en uitspraken van Israëlische politici. Toch is het geen definitief vonnis: de commissie heeft een onderzoeks- en signaalfunctie, geen juridische macht. Maar wat moeten we er dan mee?

Het oordeel komt bovenop eerdere waarschuwingen van organisaties als Amnesty International, Human Rights Watch en Israëlische mensenrechtenorganisaties. Daarmee groeit, naar aanleiding van dit rapport, dus wel de druk op regeringen om politiek gezien iets te doen. Onder het Genocideverdrag zijn landen namelijk verplicht om in actie te komen zodra er een risico is op genocide, nog vóórdat een rechtbank daarover een definitief oordeel heeft uitgesproken.

Dit is de discussie

Wat is de waarde van het rapport en wat moet Nederland daarmee?

In Dit is de dag (EO) ging Hans van der Steeg in gesprek twee kenners: Hoogleraar internationaal recht Larissa van den Herik en Advocaat Internationaal Strafhof Geert-Jan Knoops.

Hoogleraar Larissa van den Herik benadrukt het belang van het VN-rapport: "Het is een belangrijk rapport. Door het allerhoogste orgaan van de VN op het gebied van mensenrechten." Ze wijst erop dat er meerdere lagen van bewijs zijn, waaronder publieke uitspraken vanuit Israël die volgens de commissie "een genocidaal karakter" hebben. Wat moeten we hier als Nederland zijnde mee? Volgens van den Herik hebben we een plicht:

000

scherm sluiten

000

Larissa van den Herik

Hoogleraar internationaal recht

"Nederland heeft de plicht om op te treden als er een risico is op genocide. Dus we hoeven niet te wachten tot het eindoordeel van de Internationale Gerechtshof om iets te gaan doen. Als er al een risico is, dan moet Nederland optreden."

000

Advocaat Geert-Jan Knoops is terughoudender:

000

scherm sluiten

000

Geert-Jan Knoops

Advocaat Internationaal Strafhof

"De bewijsstandaard van deze commissie is veel lager geweest dan de bewijsstandaard die in ieder geval wordt gehanteerd bij het internationaal strafhof, waar overigens nog geen genocide-aanklacht loopt."

000

Hij waarschuwt dat de commissie veel secundaire bronnen gebruikte, waarvan niet alle verifieerbaar zijn: "Het betekent dus dat voor wat betreft de juridische betekenis van het rapport, er toch behoedzaam naar moet worden gekeken."

Dit betekent overigens niet dat er politieke gevolgen aan verbonden zijn, waar ook de Nederlandse politiek iets mee moet, volgens van den Herik:

000

scherm sluiten

000

Larissa van den Herik

Hoogleraar internationaal recht

"Het kan natuurlijk niet zo zijn dat we met elkaar gaan wachten tot de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof. Het is van belang dat we nu al naar deze situatie kijken en dat we nu al handelen. En het kan niet zo zijn dat één woord bepaalt of we wel of niet iets gaan doen. Wat er aan de hand is, en wat er ook eerder gezegd is, zijn misdaden tegen de menselijkheid."

000

Ook Knoops is van mening dat het politieke gevolgen zal hebben, maar hij benadrukt hoe voorzichtig we moeten zijn met het gebruik van de term 'genocide':

000

scherm sluiten

000

Geert-Jan Knoops

Advocaat Internationaal Strafhof

"Dit rapport kan zeker politieke gevolgen hebben. Maar het is wel gevaarlijk om nu al die kwalificatie 'genocide' als vaststaand aan te nemen."

000

Meer weten?

Luister naar Dit is de dag (EO)

In Dit is de dag (EO) gaat Hans van der Steeg verder over dit onderwerp in gesprek. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

Dit maakten we ook

• Dilemma voor media: noem je de situatie in Gaza een genocide door Israël of niet?

  Dilemma voor media: noem je de situatie in Gaza een genocide door Israël of niet?

• Pleegt Israël genocide of niet? 'Alles wijst erop dat het alle proporties te buiten gaat'

  Pleegt Israël genocide of niet? 'Alles wijst erop dat het alle proporties te buiten gaat'