Kunnen we nog zonder schaamte op wintersport?
6 februari 2024 · 13:30| Leestijd: 7 min
Update: 9 augustus 2024 · 15:55
In dit artikel aan het woord
"Er komt een jaar dat skiën helemaal niet meer mogelijk is."
"Een weekendje Barcelona staat qua uitstoot gelijk aan een maand skiën."
"Het is toch bizar dat je als Nederlander skiën als hobby hebt?"
"De afgelopen twee zomers is 10% van het gletsjerijs in Zwitserland verdwenen."
In het kort
Veel Nederlanders reizen rond deze tijd weer af naar landen als Oostenrijk en Frankrijk voor een skivakantie. Maar is het in tijden van klimaatverandering nog wel verantwoord om uren in de auto te zitten voor een paar dagen wintersport? Dit is de Kwestie (EO) zoekt het uit.
Wat denk jij?
Ga jij vaak op wintersport?
Aantal reacties: 0
Recordaantal Nederlanders op wintersport
Voor een flink aantal Nederlanders is het nu dé tijd om richting de bergen te trekken voor een skivakantie. Wie binnenkort gaat, verheugt zich er ongetwijfeld op om wakker te worden in een gezellig wintersportdorp, omringd door sneeuw. De sfeer van het skiën en snowboarden, het geluid van verse sneeuw onder je ski's of snowboard en natuurlijk de gezelligheid van het après-skiën maken het plaatje compleet.
In de winter van 2022/2023 gingen 1,2 miljoen Nederlanders op wintersport naar Oostenrijk, blijkt uit cijfers van het Oostenrijks Toeristenbureau: een record. Zij konden lang niet allemaal genieten van echte sneeuw. Doordat de aarde opwarmt hebben steeds meer skigebieden te maken met een tekort aan sneeuw. Op de pistes zetten ze daarom machines in om ervoor te zorgen dat er een laagje nepsneeuw ligt.
Datzelfde is deze winter wéér aan de hand. Misschien heb je de afgelopen weken wel artikelen gelezen dat het ook nu weer veel te warm is in de Alpen. Op veel plaatsen zie je daardoor geen of te weinig sneeuw. Het gevolg? Van die aangelegde witte kunstsneeuwbanen in een groen landschap.
Wat zijn de populairste wintersportlanden?
Uit onderzoek van Snowplaza blijkt dat veruit de meeste Nederlandse wintersporters deze winter afreizen naar Oostenrijk: 64% bindt daar de latten onder. Op de tweede plaats staat Italië met 13%, gevolgd door Frankrijk (11%), Zwitserland (5%) en Duitsland (2%).
De meeste mensen gaan met het gezin op wintersport (28%), maar ook een wintersport met vrienden (26%) of met partner (20%) zijn populair. Een skivakantie met overige familie komt ook vaak voor (18%) en 3% gaat met collega’s de sneeuw in.
Wat is skischaamte?
In de Alpenlanden zien skiliefhebbers met eigen ogen wat de opwarming van de aarde doet. Skischaamte kan dan een rol gaan spelen: het gevoel dat je krijgt als je beseft dat je skivakantie misschien niet zo goed is voor het milieu. Steeds meer mensen beginnen zich zorgen te maken over de impact van hun reizen naar de bergen. Het idee om ver weg te reizen voor een paar dagen plezier in de sneeuw voelt soms niet goed vanwege de schade die het aan het milieu kan veroorzaken.
Door dit gevoel van skischaamte gaan mensen nadenken over hoe ze hun wintersport groener kunnen maken. Ze proberen op een milieuvriendelijkere manier naar skigebieden te reizen en kiezen voor plekken die zich inzetten voor groene initiatieven. In sommige skigebieden draaien bijvoorbeeld steeds meer skiliften, sneeuwkanonnen en andere faciliteiten op groene stroom, zoals zonne-energie. Skischaamte helpt dus eigenlijk om de manier waarop we van wintersport genieten te veranderen, om zo de impact op het milieu te verminderen.
Tip: ga met de trein op wintersport
Wist je dat je helemaal niet met de auto of het vliegtuig hoeft om je wintersportbestemming te bereiken? Elke avond vertrekt er vanuit Amsterdam een nachttrein naar Wenen, Innsbruck, München en Zürich. Je kan trouwens ook instappen in Utrecht of Arnhem.
Voordeel: je verbruikt geen brandstof en je hoeft niet zelf te rijden.
Nadeel: je doet er waarschijnlijk wel wat langer over, ongeveer dertien uur.
Moet je je schamen voor je skivakantie?
Het is duidelijk dat Nederlanders dol zijn op wintersport. Tegelijkertijd warmt de aarde op, ligt er steeds vaker geen sneeuw meer op de pistes en kan je je afvragen: is het eigenlijk wel oké om zoveel kilometers af te leggen, terwijl we weten dat reizen slecht is voor het klimaat?
Volgens Arjen de Graaf, directeur van de Nederlandse Ski Vereniging, worden de gletsjers al meer dan honderd jaar kleiner. De laatste periode versnelt dat en dus moet er wat gebeuren, vindt hij. Volgens De Graaf is de wintersportindustrie al druk bezig met verduurzamen. Zo zijn er liften op zonne-energie, duurzame sneeuwkanonnen en wordt er geëxperimenteerd met pistebully's op waterstof. Het is dan ook niet nodig om skischaamte te hebben, zegt De Graaf in Dit is de Kwestie (EO).
"Als je kijkt naar je uitstoot tijdens een skivakantie, dan zijn al je activiteiten op de berg maar 2 tot 4% van de totale uitstoot van je vakantie. Denk aan het draaiende houden van de skilift, de pistebully's, de restaurants en de sneeuwkanonnen. Dus de activiteit op zich is helemaal niet zo vervuilend. Het zit hem in de reis erheen. Dus in die zin staat een weekendje Barcelona qua uitstoot gelijk aan een maand skiën."
Daar denkt ecoloog Patrick Jansen van de Wageningen Universiteit heel anders over. Hij vindt dat wintersporters zich wél moeten schamen. Niet alleen voor de CO2-uitstoot die ze veroorzaken, maar nog meer vanwege de beschadiging van de natuur in de bergen. Wat hem het meest stoort is dat ondernemingen de hooggebergten in gaan. Skipistes worden op steeds grotere hoogten aangelegd, op plekken waar nog wel een groot deel van de winter sneeuw ligt, om maar die sneeuwzekerheid te kunnen bieden.
"Die hoge bergen zijn nog relatief ongerept, daar is eigenlijk nog niet zoveel gebeurd. En daar worden dan met enorme machines banen in gemaakt. Allemaal habitat van bijzondere planten en dieren wordt vernield, het wordt één groot litteken. Als er hier en daar een beest uitsterft, heb je daar niet direct last van. Maar het is immoreel, het is de schepping waar we het over hebben. Al die prachtige landschappen, mooie rotsformaties en diertjes en plantjes die er leven, die hebben waarde op zichzelf. Er wordt dus echt iets vernield dat waarde heeft."
Peter Kuipers Munneke is niet alleen weerman, maar ook gletsjerdeskundige en onderzoeker aan de Universiteit Utrecht. Hij legt uit dat de kans aanwezig is dat we in de toekomst niet meer kunnen skiën in de sneeuw. Doordat het warmer is, begint het smelten aan het einde van het seizoen namelijk eerder. Bovendien valt een groter deel van de neerslag in de winter in de vorm van regen, in plaats van sneeuw.
"Het skiseizoen in de toekomst wordt een stuk korter. Hoeveel korter? Dat hangt er vanaf of we erin slagen om de afspraken van het klimaatakkoord in Parijs te halen. Mocht dat niet lukken, mocht de opwarming veel sterker zijn, dan gaat het skiën onder de 2.000 meter deze eeuw een keer stoppen. In de afgelopen twee zomers is al 10% van het gletsjerijs in Zwitserland verdwenen. Dat zijn heel verontrustende getallen."
Het teruglopen van het skiseizoen kan grote gevolgen gaan hebben voor ondernemers in skigebieden. Dat zegt Jan van den Borg, hoogleraar Geografie en Toerisme, in Geld of je Leven (EO). Volgens hem is de wintersporteconomie voor heel veel plekken in de bergen enorm belangrijk, ook om het zomertoerisme in stand te kunnen houden.
"Een wintertoerist geeft ongeveer drie keer zoveel uit als een zomertoerist. Als het wintertoerisme terugloopt, gaat het betekenen dat het voorzieningsniveau in zo'n regio naar beneden gaat. Hotels en restaurants gaan sluiten en bepaalde voorzieningen worden niet meer aangeboden, omdat de economische basis daarvoor te klein wordt. Ik hoop dat er creatief gedacht wordt en dat het zomertoerisme, wat fantastisch is in de bergen, blijft bestaan."
Dit is de kwestie
Benieuwd naar de tv-uitzending van over dit onderwerp? Kijk dan hieronder naar Dit is de Kwestie (EO). En wil je meer afleveringen van Dit is de Kwestie zien? Ga dan naar NPO Start.
- Doe de test! Welke impact heeft jouw reisgedrag op het milieu?
Doe de test! Welke impact heeft jouw reisgedrag op het milieu?
Luister onze podcast
Ook in Geld of je Leven (EO) kwam de wintersport ter sprake. Want door de opwarming van de aarde kampen steeds meer gebieden met een tekort aan sneeuw. Is nepsneeuw een houdbare oplossing of moeten populaire wintersportgebieden het over een andere boeg gooien?
Luister hieronder naar de podcast, waarin presentator Hans van der Steeg in gesprek gaat met Aad Molenaar (eigenaar Ferienhaus Silber in Oostenrijk), Jan van den Borg (hoogleraar Geografie en Toerisme KU Leuven) en Arjen de Graaf (directeur Nederlandse Ski Vereniging).
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenLuc is een van de oudste skileraren van Samoëns
Iemand die de skigebieden de afgelopen decennia met eigen ogen heeft zien veranderen, is Luc Dreyer. Hij is een van de oudste skileraren in het Franse skigebied Samoëns en zit al meer dan veertig jaar in het vak.
Lees het verhaal van Luc
"In januari en december is het boven in de bergen, op 2.500 meter, deze winter drie keer nul graden geweest. En één keer zelfs op 3.000 meter. Dat was een ramp voor het dal, want de rivier steeg en overstroomde. Door de smeltende sneeuw en de regen. Dat hebben we nog niet eerder gezien.
Of die ontwikkeling mij raakt? Nee, daar ben ik te oud voor, voor mij is het geen probleem meer. Ik kan alleen maar de jongere generaties skileraren waarschuwen. Dat zij hun beroep niet meer kunnen uitoefenen tot aan hun pensioen, zoals ik.
Vorig jaar moesten we het skigebied sluiten in januari. We zijn tien dagen dicht geweest, hadden we alleen de beginnerspiste open. Er komt een jaar dat skiën helemaal niet meer mogelijk is. Wat je er zelf aan kan doen? Kom niet voor een paar dagen hiernaartoe en kom niet met het vliegtuig. Je kan beter één keer in de twee, drie of vier jaar komen. Waarom niet?"
Praat mee
Vind jij dat een skivakantie nog verantwoord is?
