Moeten we België volgen met een rookverbod op terrassen?

'Zien roken, doet roken'

Roken en vapen op en rond het terras is vanaf 1 januari 2027 verboden in heel België. Ook rookruimtes in cafés en luchthavens gaan dicht. Shisha- en sigarenbars verdwijnen volledig. De maatregel is onderdeel van een bredere strategie van de Belgische overheid om een rookvrije generatie te realiseren tegen 2040. Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke benadrukt: “Zien roken, doet roken.” Door roken minder zichtbaar te maken, wil de overheid niet alleen de gezondheid van niet-rokers beschermen, maar ook de verleiding voor (ex-)rokers en jongeren verkleinen.

De Belgische horeca reageert verdeeld. Terwijl gezondheidsorganisaties het besluit toejuichen, spreken horecafederaties van een “donkere dag voor de keuzevrijheid”. Café-uitbaters vrezen omzetverlies en wijzen op de praktische problemen rond handhaving. Toch is de kogel door de kerk: wie in 2027 nog een sigaret opsteekt op een Belgisch terras, riskeert een boete. Ook de uitbater kan een boete verwachten als hij roken toestaat of onvoldoende maatregelen neemt.

In Nederland is roken op buitenterrassen nog wél toegestaan, mits het terras aan bepaalde voorwaarden voldoet. Zo moet het terras minimaal aan één kant volledig open zijn, en mag het roken geen overlast veroorzaken binnen in het gebouw. Binnenterrassen, serres of overdekte ruimtes vallen onder het rookverbod. De Nederlandse overheid laat het grotendeels aan horecaondernemers zelf over om hun terras rookvrij te maken.

Wel of geen verbod

Tom Voeten, voorzitter van Clean Air Nederland, is hoopvol over het verbod in België, vertelt hij in Dit is de dag (EO).

000

scherm sluiten

000

Tom Voeten

Clean Air Nederland

"Wat ons betreft moet het zo snel mogelijk worden ingevoerd, ook in Nederland. Roken geeft nog steeds enorm veel overlast en vooral op de terrassen. Wij krijgen daar dagelijks meldingen via ons meldpunt, zeker in de zomer."

000

Marijke Vuik, voorzitter van Koninklijke Horeca Nederland, ziet geen heil in een verbod:

000

scherm sluiten

000

Marijke Vuik

Koninklijke Horeca Nederland

"Als we inderdaad een rookvrije generatie willen in 2040, dan kan de overheid daar besluiten voor nemen die daarbij helpen, maar daar is dit er niet een van. Terrassen zijn geen grote afgesloten ruimtes, dus het is niet te handhaven. Als mensen niet op het terras mogen roken, gaan ze op straat staan."

000

Voeten denkt dat het geen probleem oplevert als mensen naast het terras roken.

000

scherm sluiten

000

Tom Voeten

Clean Air Nederland

"Op het moment dat duidelijk is dat je niet kunt roken op terrassen dan zie je vanzelf dat rokers daar steeds meer rekening mee gaan houden. En als ze pal naast het terras gaan roken, dan zullen er gegarandeerd mensen opmerkingen over gaan maken."

000

Volgens Vuik raakt een verbod de keuzevrijheid van de horecaondernemers.

000

scherm sluiten

000

Marijke Vuik

Koninklijke Horeca Nederland

"Dit is symboolpolitiek. (...) Een individuele ondernemer weet heel goed wat zijn eigen doelgroep is. Als hij ziet dat hij minder klandizie heeft, omdat er gerookt wordt op zijn terras, dan zal hij het terras gewoon rookvrij maken. Er zijn ook heel veel terrassen die gedeeltelijk rookvrij zijn. Dus daar worden ook al andere initiatieven in genomen."

000

Voeten stelt dat het niet om de keuzevrijheid van de ondernemer gaat, maar om die van de gasten.

000

scherm sluiten

000

Tom Voeten

Clean Air Nederland

"Als je weet dat 82% van de nederlanders niet rookt, maar 18% wel en maar 2% van de terrassen zijn rookvrij, dan is dat een enorme scheve verhouding. Dus de niet-roker heeft bijna geen keuze en die is vaak verplicht om in de stank te gaan zitten op het terras."

000

Vuik is bang dat ondernemers straks te veel tijd kwijt zijn aan handhaven.

000

scherm sluiten

000

Marijke Vuik

Koninklijke Horeca Nederland

"Als ondernemer ben je ook verantwoordelijk voor de overlast die je geeft buiten je terras, zeker als je kijkt in stedelijk gebied (...) Op het moment dat mensen buiten terrassen gaan roken, zijn ze buiten het zichtveld van de ondernemer. Je wordt geen ondernemer in de horeca om puur met handhaving bezig te zijn. Zolang je nog op straat mag roken is dat lastig uit te leggen."

000

Voeten zou het liefst zien dat er niet alleen rookvrije terrassen komen, maar rookvrije zones in een uitgaansgebied. Zijn punt is dat er meer prikkels moeten komen om te zorgen dat kinderen niet gaan roken. Volgens hem heeft dat in het verleden gewerkt.

000

scherm sluiten

000

Tom Voeten

Clean Air Nederland

"Toen de horeca binnen rookvrij werd, hoorden we van de horecabond ook enorme doemscenario's. Het zou nooit meer gezellig worden en de horeca zou half failliet gaan. Wat we zagen in de praktijk is dat de omzet van de horeca in de jaren erna enorm is gestegen. Dat is logisch als je weet dat het grootste deel van Nederland niet rookt. Het is een publieke norm geworden. Wij denken dat het met de terrassen vanzelf zo gaat lopen."

000

Volgens Vuik is die situatie niet te vergelijken met dit verbod.

000

scherm sluiten

000

Marijke Vuik

Koninklijke Horeca Nederland

"Met het terras konden we een alternatief bieden. Het is niet zo dat er een verbod komt op buiten roken, dat is wel het grote verschil en dat is gewoon niet uit te leggen."

000

Luister naar Dit is de dag

In Dit is de dag (EO) gaat Jan Willem Wesselink verder over dit onderwerp in gesprek. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

• Moeten rokers geweerd worden van het terras? 'Rookverbod zou doodsteek betekenen voor mijn café'

  Moeten rokers geweerd worden van het terras? 'Rookverbod zou doodsteek betekenen voor mijn café'

• Christelijke school in Veenendaal omzeilt rookverbod: 'Dit kan niet waar zijn'

  Christelijke school in Veenendaal omzeilt rookverbod: 'Dit kan niet waar zijn'