Is zuinigheid nog wel van deze tijd? 'Ik leef in het moment'
17 september 2024 · 15:25| Leestijd: 5 min
Update: 17 september 2024 · 18:30
In dit artikel aan het woord
"Waarom zou je niet een boterham meenemen als je een dag op pad gaat?"
"Als je een paar koffietjes laat staan, kan je niet opeens een huis kopen."
"Vergeleken met vroeger hebben we meer geld."
"Geld is een middel om te doen wat je het liefste doet."
In het kort
Weet je wie het koperdraad heeft uitgevonden? Twee Nederlanders die om een cent vochten. Misschien een beetje flauw, maar veel grappen over Nederlanders gaan over onze gierigheid. Toch lijkt dat stereotype te verschuiven: hoe zuinig zijn Nederlanders eigenlijk nog?
Wat denk jij?
Stelling: 'Hollandse zuinigheid is iets om trots op te zijn'
Aantal reacties: 0
Samenvatting van DIT artikel
Het stereotype van de "zuinige Nederlander" komt voort uit de geschiedenis en cultuur van Nederland, mede beïnvloed door protestantisme en filosofen als Montesquieu, die nuchterheid en verstandig omgaan met geld aan koudere landen koppelden. Hoewel Nederlanders nog steeds bekendstaan om hun zuinigheid, zoals blijkt uit hun spaargewoonten en het gebruik van Tikkies, is het beeld niet volledig terecht. Uit onderzoek blijkt dat Nederlanders vrijgevig zijn en regelmatig doneren aan goede doelen. Toch blijft zuinigheid een onderwerp van discussie, vooral nu jongere generaties meer geneigd zijn geld uit te geven aan ervaringen zoals horeca.
In het televisieprogramma Dit is de Kwestie (EO) onderzoekt presentator Hans van der Steeg de huidige Hollandse zuinigheid door gesprekken met diverse mensen. Zo leeft de familie Van der Sande bewust zuinig om ruimte te maken voor hun passies, terwijl DIT EO-collega Esther van Adrichem juist geniet van het moment en meer uitgeeft. Econoom Arnoud Boot wijst erop dat de overvloed aan geld en marketing bijdraagt aan de consumptiecultuur van vandaag, al blijft de vraag of dat leidt tot meer geluk. De ervaringen van Van der Steeg zelf illustreren hoe zuinigheid door de generaties heen behouden blijft, met herinneringen aan vakanties op de fiets en zelf meegebrachte lunches.
Waarom zien mensen Nederlanders als zuinig?
Het is een bekend beeld: de zuinige Nederlander. In het buitenland spreken ze zelfs van 'Going Dutch' wanneer je de rekening splitst. Een deel van dit stereotype komt uit onze geschiedenis. Nederland werd protestants, een geloof dat als soberder werd gezien dan het katholieke geloof. In Zuid-Europa zijn meer katholieken, waardoor het beeld ontstond dat Noord-Europeanen zuiniger zijn.
Ook de Franse filosoof Charles Montesquieu droeg bij aan dit stereotype. Hij dacht dat mensen beter kon nadenken in koudere landen, en daardoor verstandiger met geld omgingen, terwijl mensen in warme landen sneller een glas wijn zouden kopen om hun dorst te lessen.
Is het stereotype 'zuinige Nederlander' terecht?
Het vooroordeel over Nederlandse zuinigheid komt niet uit de lucht waaien. Zo halen Nederlanders meer voldoening uit sparen dan elk ander onderzocht land, blijkt uit onderzoek van ING. Ook zou 1 op de 10 een Tikkie sturen voor een bedrag onder 1 euro, meldt EenVandaag. Best gierig dus.
Toch blijkt het stereotype ook wat overdreven. Zo vindt 87% van de Nederlanders het niet kunnen om een Tikkie te sturen na een etentje thuis, meldt Simyo. Ook kunnen Nederlanders enorm vrijgevig zijn. Toen we samen geld inzamelden na de aardbeving in Turkije en Syrië, bracht dat zo'n 89 miljoen euro op. Vergelijk dat eens met België: onze buren kwamen tot 1 miljoen euro.
Dit is de discussieIs er nog wat over van onze zuinigheid?
Om erachter te komen of die Hollandse zuinigheid nog bestaat, gaat presentator Hans van der Steeg voor Dit is de Kwestie (EO) op onderzoek uit. Hij komt terecht bij familie Van der Sande. Zij zijn bewust bezig met bezuinigen:
"Geld is een middel om te doen wat je het liefste doet. En wat je het liefste doet, in mijn geval kunstenaar zijn, kost geld. Dus je moet een soort plek maken en een situatie creëren waarbij dat dan kan."
"Als je in een bestandje bijhoudt wat het je scheelt, zien we dat het meer dan 200 euro per maand op kan leveren. En we hoeven er niks voor te laten. Dan is dat toch best de moeite waard."
Ook Esther van Adrichem ziet de waarde van geld en heeft ook een bestandje waar ze haar vaste lasten in bijhoudt. Maar zij kiest bewust om haar geld niet volledig op te potten, maar er ook lekker van te genieten.
"Ik leef in het moment en geniet van allemaal dingen. Ik kijk ook heel erg uit naar bijvoorbeeld goede koffie en salsafeestjes. (...) Als je een paar koffietjes laat staan, kan je niet opeens een huis kopen. Dus het leuke koffiedrinken met mijn vriendin moet ik eigenlijk niet missen."
Esther is niet de enige. Waar jongeren maar liefst 2.200 euro per jaar uitgeven aan horeca, blijft het voor babyboomers bij 500 euro. Er is dus iets aan het verschuiven tussen de generaties. Econoom Arnoud Boot legt uit waardoor dat kan komen.
"Vergeleken met vroeger hebben we meer geld. Iedereen loopt met geld rond. Ook mensen die relatief beperkt geld hebben. En de marketing in elke zaak richt zich op iedereen. Je hoeft maar naar links of rechts te kijken. De reclame dwingt iedereen om mee te doen."
Maar of we terug moeten naar 'genoeg is genoeg'? Ja en nee, zegt Boot.
"Geluk wordt niet bepaald door hoeveel je hebt, maar hoeveel je hebt vergeleken met iemand anders. Als we allemaal 10% minder hebben, zijn we precies even gelukkig. Maar als ik de enige ben die 10% minder heeft, dan vind ik dat vervelend."
'Ik ging op vakantie achterop de fiets'
Als presentator Hans van der Steeg denkt aan Hollandse zuinigheid, komt hij al snel bij zijn ouders uit. Als familie Van der Steeg vroeger op vakantie ging, werd er natuurlijk wel op de kleintjes gelet. "Wij gingen een dag naar Giethoorn en Zwolle op de fiets vanuit Kampen. Dat was onze vakantie en dat vonden we prachtig," vertelt Geke van der Steeg.
Die manier van vakantie vieren is bij de familie Van der Steeg blijven hangen. Hans kreeg vroeger samen met zijn broertjes en zusjes een ijsje van de supermarkt, in plaats van de ijscoman. En nu zijn Hans' ouders nog steeds zuinig: "Dat zit er toch in: niet alles kan. Zeker niet alles tegelijk. Waarom zou je niet een boterham meenemen als je een dag op pad gaat? Tijdens onze fietstochten hebben wij warm water in de fietstas. Dan gaan we onderweg op een bankje zitten en dan drinken we heerlijke koffie. En dan zeggen we: de wereld is ons terras."
Meer weten?Kijk Dit is de Kwestie (EO)
In Dit is de Kwestie (EO) luidt de vraag: wat is er nog over van Hollandse zuinigheid? In de aflevering zie je onder meer de persoonlijke verhalen van de familie Van der Steeg, familie Van der Sande en Esther van Adrichem. Kijk hier via NPO Start.
Dit maakten we ook- Kun je gelukkiger leven met minder geld en spullen?
Kun je gelukkiger leven met minder geld en spullen?
- Je bent arm en hebt nauwelijks geld voor eten, mag je dan stelen?
Je bent arm en hebt nauwelijks geld voor eten, mag je dan stelen?
