Worden zwangere vrouwen gediscrimineerd op de arbeidsmarkt?
15 juni 2024 · 07:00| Leestijd: 6 min
Update: 9 augustus 2024 · 15:46
In dit artikel aan het woord
"Werkgevers mogen vrouwen die zwanger of jonge moeder zijn niet anders behandelen op de werkvloer."
"Zwangerschap hoort bij het leven. Zonder zwangere vrouwen hebben bedrijven over 18 jaar geen nieuw personeel."
"Toen ik het vertelde schrok de directeur ontzettend, aan zijn gezicht kon ik zien dat hij niet blij was met dit nieuws."
In het kort
Afgewezen worden bij sollicitaties, bonussen mislopen of problemen hebben met het maken van afspraken over de terugkeer op het werk. Als je zelf kinderen hebt, komt het je misschien wel bekend voor: discriminatie van zwangeren.
Wat denk jij?
Stelling: 'Werkgevers mogen een zwangerschap laten meewegen bij sollicitaties'
Aantal reacties: 0
4 op de 10 zwangere vrouwen gediscrimineerd op de werkvloer
Vier op de tien vrouwen worden op de arbeidsmarkt nog steeds benadeeld vanwege een zwangerschap of een pasgeboren kind. Dat blijkt uit onderzoek van het College voor de Rechten van de Mens.
In het onderzoek werd aan 1.150 werkende vrouwen die de afgelopen jaren een kind kregen gevraagd of zij met discriminatie door zwangerschap te maken hebben gehad. Volgens het college blijkt daaruit dat vrouwen een groot risico lopen op discriminatie door zwangerschap.
Wat kost een zwangerschap voor een werkgever?
Vrouwen in loondienst worden gewoon volledig doorbetaald als ze zwanger zijn. De werkgever ontvangt de uitkering van UWV en betaalt deze tijdens het verlof als loon aan de werknemer door. Een zwangerschap kost een werkgever in principe dus geen geld.
Wel kan het hem of haar extra geregel opleveren, omdat er misschien een tijdelijke vervanger gezocht en ingewerkt moet worden. Bovendien zijn tijdelijke krachten meestal in verhouding iets duurder, bijvoorbeeld als een zzp'er ingezet wordt.
Dit overkwam zwangere vrouwen
Uit het onderzoek blijkt dat één op de vijf vrouwen de afgelopen jaren bij sollicitaties werd afgewezen. Eén op de tien kreeg zelfs nadrukkelijk te horen dat het door de zwangerschap kwam. Ruim een derde van de vrouwen die een nieuw contract wilden ondertekenen, zag het contract vanwege zwangerschap op het laatste moment aangepast worden of verdwijnen. Bijna de helft van alle vrouwen met een tijdelijk contract kreeg geen verlenging of een vast contract vanwege hun zwangerschap of pasgeboren kind.
Een kwart van de vrouwen loopt promoties, salarisverhogingen, bonussen en scholing mis, of heeft problemen met afspraken over zwangerschapsverlof en de terugkeer op het werk. Sommige vrouwen zeggen daarnaast een achterstand in hun carrière te hebben opgelopen. Slechts 11% van de ondervraagden trekt ergens aan de bel over de problemen.
Mag dat zomaar?
Nee, alle situaties die hierboven genoemd worden, mogen niet. Bij een sollicitatiegesprek mag niet gevraagd worden naar een mogelijke zwangerschap of kinderwens. Je hoeft een zwangerschap ook helemaal niet te melden tijdens een sollicitatiegesprek. En als je dat wel doet, mag je niet om die reden afgewezen worden. Dit geldt ook voor een tijdelijk dienstverband.
Wat kan je doen als je slachtoffer bent van zwangerschapsdiscriminatie?
Als je gediscrimineerd wordt, dan kan je dat bij je werk misschien melden bij de ondernemingsraad of een vertrouwenspersoon. Als klagen bij de werkgever geen optie is, kun je ook melding van discriminatie maken bij het College voor de Rechten van de Mens. Je moet het dan wel goed kunnen onderbouwen. Als het College het met jou eens is, dan is het aan de werkgever om te bewijzen dat er geen sprake was van discriminatie.
quizvraag
Test je kennis: Als je tijdens je zwangerschap werkt, heb je recht op zwangerschapsverlof. Hoelang duurt dit verlof?
Aantal reacties: 0
Het antwoord vind je onderaan het artikel.
Dit is het gesprekHoe maken we een einde aan zwangerschapsdiscriminatie?
Hoewel we leven in 2024 en je misschien denkt dat Nederland een goed geëmancipeerd land is, hebben vrouwen die zwanger zijn of net moeder zijn geworden nog altijd last van zwangerschapsdiscriminatie. Toch trekken lang niet alle vrouwen hierover aan de bel. Wat moet er gebeuren om een einde te maken aan zwangerschapsdiscriminatie?
Volgens Pascal Besselink van DAS Rechtsbijstand hebben veel zwangere vrouwen en jonge moeders last van discriminatie op het werk. Bij juridisch dienstverlener DAS werden er in 2023 ruim 130 zaken gemeld voor juridische hulp bij arbeidsgeschillen die te maken hadden met een zwangerschap. In 2022 waren dat er 110. Besselink zegt in gesprek met DIT (EO) dat werkgevers bij dit onderwerp geen onderscheid mogen maken.
"Werkgevers mogen vrouwen die zwanger of jonge moeder zijn niet afwijzen voor een vacante functie en anders behandelen op de werkvloer. In Nederland geldt namelijk dat gelijke gevallen, gelijk moeten worden behandeld. De wet verbiedt onderscheid vanaf de werving en selectie tot ontslag en alles wat hiertussen zit."
Bas van Weegberg is bestuurslid van FNV, de vakbond die opkomt voor betere arbeidsomstandigheden voor alle werknemers. Hij zegt dat veel vrouwen het überhaupt niet herkennen dat ze slachtoffer zijn van zwangerschapsdiscriminatie. Dat komt volgens de bestuurder doordat het er vaak heel indirect aan toegaat: werkgevers vertellen niet dat een zwangerschap de echte reden is van bijvoorbeeld een afwijzing. Van Weegberg zegt dat het belangrijk is dat bedrijven inzien dat zwangerschapsdiscriminatie ze op de lange termijn niet gaat helpen.
"Zwangerschap hoort bij het leven. Zonder zwangere vrouwen hebben bedrijven over 18 jaar geen nieuw personeel meer. Dus werkgevers moeten inzien dat ze moeten meedenken met vrouwen. Wie zich schuldig maakt aan zwangerschapsdiscriminatie, moet artikel 1 van de grondwet nog maar eens uitgelegd worden. En de bewijslast moet bij de werkgever komen te liggen. Nu is het zo dat vrouwen die aan de bel trekken moeten kunnen aantonen dat ze slachtoffer zijn van zwangerschapsdiscriminatie. Beter zou zijn als we het omdraaien. Dat de werkgever moet kunnen bewijzen dat hij niet discrimineert."
Daarnaast is het volgens Van Weegberg belangrijk dat vrouwen weten dat ze niet alleen staan als ze slachtoffer zijn van zwangerschapsdiscriminatie.
"Wat vrouwen zelf kunnen doen? Meld je bij de vakbond of het College voor de Rechten van de Mens. En realiseer je dat het niet een probleem is van jou als individu, maar dat het een probleem is van de samenleving. Want het is een heel groot probleem. Het percentage vrouwen dat hiermee te maken heeft, is al jaren gelijk, zo'n 43%. Een schokkend percentage. Het stijgt niet, maar het daalt dus ook niet en dat is zorgwekkend."
Pascal Besselink van DAS Rechtsbijstand heeft nog een tip voor vrouwen die vermoeden dat er sprake is van zwangerschapsdiscriminatie. Dan moet je het er wel voor over hebben om er veel werk van te maken én best sterk in je schoenen staan.
"Het is ontzettend lastig voor vrouwen om dit te bewijzen. Werkgevers zeggen natuurlijk niet snel dat een zwangerschap de echte reden is voor een bepaalde afwijzing. Wat je kan doen als je vermoedt dat er sprake is van zwangerschapsdiscriminatie? Probeer bij je werkgever te achterhalen wat de werkelijke reden is van zijn beslissing. En ik moedig het niet aan, maar het kan je helpen om het gesprek om te nemen. Dat mag officieel niet zonder toestemming. Maar doe je het wel, en je werkgever doet in dat gesprek bepaalde uitspraken, dan zal de rechter hier niet zomaar aan voorbij gaan. In de praktijk is dit wel ongeveer de enige manier om zwangerschapsdiscriminatie aan te tonen."
Het omkeren van de bewijslast, zoals de FNV graag zou willen zien, vindt Besselink best een optie die het overwegen waard is.
"Het gaat wel ver. En er zitten risico's aan, want het geeft vrouwen ook de kans om er misbruik van te maken. Maar aan de andere kant, als de werkgever gewoon kan aantonen dat hij niet discrimineert, dan is er niets aan de hand en zal de rechter hem altijd gelijk blijven geven.”
Eva werd afgewezen voor een functie omdat ze zwanger was
Niet door de sollicitatieprocedure komen omdat je zwanger bent. Het overkwam Eva van Leeuwen zes jaar geleden. Ze liet het er niet bij zitten en stapte naar het College van de Rechten van de Mens. Eva is niet de enige, vier op de tien vrouwen heeft nog altijd te maken met zwangerschapsdiscriminatie.
"Een bedrijf benaderde mij voor een sollicitatiegesprek", begint Eva. "De sollicitatieprocedure duurde wat langer en daardoor heb ik aardig wat gesprekken met hen gevoerd. Gedurende die periode werd ik zwanger. In het eerstvolgende gesprek daarna kreeg ik te horen dat alles rond was en ze me graag wilden aannemen."
Toen bedacht Eva dat ze dan eigenlijk wel moest laten weten dat ze in verwachting was. "Toen ik het vertelde schrok de directeur ontzettend en aan zijn gezicht kon ik zien dat hij niet blij was met dit nieuws. Hij trok zich direct terug en zei dat hij het nog even met zijn collega’s moest overleggen. Binnen no time stond ik weer buiten. Ik wist meteen: dit nieuws is niet goed gevallen."
"Natuurlijk hoefde ik niet te vertellen dat ik zwanger was, maar het leek mij geen fijne start als ik eerst het contract zou ondertekenen en het daarna pas bekend zou maken. Daarnaast was ik nog aan het begin van mijn zwangerschap en had ik daarvoor meerdere miskramen gehad. Ik wist nog helemaal niet hoe het af zou lopen."
Praat mee
Ken jij voorbeelden van zwangerschapsdiscriminatie?
Antwoord quizvraag: Je hebt recht op minimaal 16 weken zwangerschaps- en bevallingsverlof. Wanneer je zwangerschapsverlof precies ingaat, bepaal je in overleg met je werkgever. Je kan tussen 4 en 6 weken voor de uitgerekende datum stoppen met werken. Bron: 24Baby.nl.
