Anti-Israëlactie
Concert Lenny Kuhr bruut verstoord: moet de Nederlandse politiek meer doen tegen polarisatie rond Israël en Hamas?
26 maart 2024 · 15:10
Update: 27 maart 2024 · 15:59
In gesprek met
Liesbeth Staats
Journalist
"Ik vind het onbegrijpelijk dat er bij zo'n incident geen enkel woord komt van Mark Rutte."
Ulysse Ellian
VVD-Kamerlid
"Ik denk overigens niet dat Rutte iets heel anders zou zeggen dan Dilan Yeşilgöz."
Chantal Suissa-Runne
Co-voorzitter Joods-islamitisch netwerk Yalla!
"Ik ben blij dat mijn grootouders dit niet meer meemaken. Zij overleefden de Tweede Wereldoorlog."
Dilan Yeşilgöz
Partijleider VVD en minister van Justitie en Veiligheid
"Kritiek hebben op het beleid van Israël, dat mag. Dat heb ik zelf ook. Maar dit was pure jodenhaat."
Mirjam Bikker
Partijleider ChristenUnie
"Ik vind dit een gepast moment voor de culturele sector om te zeggen: wij pikken dit niet."
Gijs Groenteman
Journalist en podcastmaker
"Ik vind het heel ingewikkeld om te bepalen wanneer iets politieke kritiek is en wanneer het antisemitisme is."
In het kort
Pro-Palestijnse actievoerders hebben een concert van zangeres Lenny Kuhr verstoord. Ze werd uitgescholden voor terrorist en beschuldigd van genocide. Laat dit incident zien dat de polarisatie rondom de oorlog tussen Israël en Hamas ook in Nederland toeneemt, en hoe voorkomen we dat het verder uit de klauwen loopt?
Wat denk jij?
Merk jij dat de polarisatie rondom de oorlog tussen Israël en Hamas toeneemt?
Dit is de situatie
Antisemitische actie
Vier pro-Palestijnse activisten ontrolden tijdens een optreden van Lenny Kuhr in Waalwijk zondagmiddag een Palestijnse vlag en scholden de zangeres uit voor terrorist en zionist. Een van de activisten probeerde de plek van Kuhr op het podium in te nemen. Theaterpersoneel werkte de mensen de zaal uit.
Wie is Lenny Kuhr?
Na het Eurovisie Songfestival bleef Lenny Kuhr actief als zangeres en songwriter. Ze bracht verschillende albums uit en trad op in binnen- en buitenland. Haar muziek wordt gekenmerkt door haar warme stem en poëtische teksten. Kuhr staat ook bekend om haar betrokkenheid bij maatschappelijke kwesties en heeft zich ingezet voor vrede, duurzaamheid en sociale rechtvaardigheid.
Naast haar muzikale carrière is Lenny Kuhr ook actief geweest als schilderes en schrijfster. Ze heeft verschillende boeken gepubliceerd en exposeerde haar schilderijen in diverse galerijen.
Toen de politie bij theater De Leest aankwam, waar het optreden plaatsvond, waren de vier activisten verdwenen. Kuhr heeft aangifte gedaan van smaad en bedreiging. Van theaterpersoneel begreep ze dat de actievoerders uit Amsterdam komen en 10 kaartjes voor haar concert hadden gekocht. "Ze waren dus van plan om met een grotere groep te komen", vertelt ze tegen de NOS. De directeur van het theater bevestigt dit.
Na het incident is Kuhr doorgegaan met haar concert, maar sommige bezoekers waren wel erg geschrokken. De actievoerders, drie mannen en één vrouw, worden nog gezocht.
Volgens de 74-jarige Kuhr, die Joods is, riepen de actievoerders de namen van haar kinderen en kleinkinderen. Die wonen in Israël. De 19-jarige kleinzoon van Kuhr is dienstplichtig en zit in het Israëlische leger (IDF). Hij raakte op 7 oktober zwaargewond bij de Hamas-aanval in Israël. Ze schreef daar het volgende nummer over, dat ze in oktober 2023 in Dit is de Kwestie (EO) ter gehore bracht:
(Tekst gaat verder onder de video.)
Demissionair D66-staatssecretaris Fleur Gräper (Cultuur) heeft het incident nog niet namens het kabinet veroordeeld. Zij komt donderdag pas met een statement, tot ergernis van meerdere Kamerleden. Alle partijen uit de Tweede Kamer (m.u.v. Forum voor Democratie en DENK) hebben naar aanleiding van het Lenny Kuhr-optreden een verklaring ondertekend: het kabinet moet meer actie ondernemen worden tegen antisemitisme.
Angst voor een nieuwe actie
Pro-Palestijnse activisten dreigen opnieuw een concert van haar te verstoren. Bij theater Geert Teis in Stadskanaal zijn meerdere 'vervelende' telefoontjes binnengekomen, vertelt haar echtgenoot aan de Gelderlander. Er wordt daarom beveiliging ingezet en de kaartverkoop is stilgelegd.
Dit is de discussie
Moet er meer gebeuren tegen de polarisatie rond Israël en Hamas?
Volgens Chantal Suissa-Runne is er met deze actie wéér een grens overschreden. Suissa-Runne is co-voorzitter van het Joods-islamitische netwerk Yalla!, dat verbinding wil bereiken. Als je op de Dam wil demonstreren tegen wat er gebeurt in Gaza is dat één ding, zegt zij, maar het verstoren van een concert op deze manier, gaat over heel veel grenzen heen.
"Die grenzen schuiven steeds verder op. Dat iemand wiens familie in Israël woont, hier gewoon staatsburger is zonder enige invloed op de Israëlische politiek, zonder stemrecht daar, voor terrorist wordt uitgemaakt en zelfs verantwoordelijk wordt gehouden voor genocide... Dat is toch bij de beesten af. (...) Ik wil benadrukken dat wij niet iedereen monddood willen maken onder het mom van antisemitisme. Onze gemeenschap ziet echt wel het verschil tussen kritiek op het beleid van de zittende premier van Israël, Netanyahu, en antisemitisme. Alleen ik wil gewoon wel waken dat we afgeleiden naar dat antisemitisme onder het mom van zogenaamde kritiek. Daar moeten we alert op zijn."
Je kunt bevolkingsgroepen niet in zijn geheel aanrekenen wat er over de landsgrenzen gebeurt, benadrukt Suissa-Runne. Maar dat gebeurt nu wel bij de Joodse gemeenschap.
"Ik ben blij dat mijn grootouders dit niet meer meemaken. Die hebben de Tweede Wereldoorlog overleefd. Heel veel Joden zien Netanyahu liever gisteren dan vandaag gaan dan komen. Echt waar. Alleen op momenten dat je de situatie in Israël gebruikt om antisemitisme te spuien, dan ga je dus een grens over, en mensen bewaken die grens niet genoeg. (...) Wat ik erg vind is dat Joden gewoon worden aangevallen om hun identiteit, op iets waar ze niks aan kunnen doen. Dan begeven we ons in een gevaarlijke situatie en dat begint zich nu steeds meer af te tekenen."
Het is van groot belang dat politiek leiders hun morele verantwoordelijkheid nemen om zich uit te spreken tegen racisme, antidiscriminatie en moslimhaat, zegt Suissa-Runne. Want het punt is dat we het hier in Nederland nu eenmaal met elkaar te doen hebben.
"Ik ga ook mijn Chinese vrienden hier de kampen tegen de Oeigoeren niet kwalijk nemen. Ik hoop dat mensen de absurditeit van deze situatie wel beseffen. En ook niet alleen maar naar de moslims wijzen, want dat gebeurt altijd."
Journalist Liesbeth Staats noemt het onbegrijpelijk dat Mark Rutte nog niets gezegd heeft over deze kwestie. Ze maakt een vergelijking met de coronacrisis, toen dit wel om de haverklap gebeurde.
"Het grootste belang dat wij als Nederland hebben bij dit conflict in Gaza, is dat die oorlog niet hier uitgevochten wordt. En het incident bij mevrouw Kuhr is daar een goed voorbeeld van. Ik zou het eigenlijk heel vanzelfsprekend vinden, en ook nodig, als hij nu ook af en toe het woord neemt."
Er zijn genoeg gelegenheden voor, zegt Staats:
"Rutte heeft met Netanyahu [premier van Israël] gesproken, hij zou dan na zo'n gesprek bijvoorbeeld kunnen zeggen: 'Ik heb namens de Nederlandse regering gevraagd om nog eens naar dat offensief in Rafah te kijken. Ik realiseer me dat dat ook hier in Nederland emoties oproept, maar laten we elkaar gewoon respecteren en niet mensen op hun afkomst, zoals bij Lenny Kuhr, gaan intimideren.' Dat is trouwens volgens mij ook gewoon racisme."
De VVD-premier houdt zich dan misschien stil, maar huidig VVD-leider Dilan Yeşilgöz heeft zich wél ferm tegen het incident uitgesproken. Het is van groot belang dat we bij uitingen van jodenhaat stilstaan en daders aanpakken, vertelt ze in Op1 (EO).
"Kritiek hebben op het beleid van Israël, dat mag. Dat heb ik zelf ook, overigens. (...) Maar dit was pure jodenhaat, wat daar gebeurde. Je noemt dat geen demonstratie, geen inzet voor de Palestijnen, dit is anti-Joods. Het is belangrijk dat te benoemen, omdat de geschiedenis ons leert wat er gebeurt als je dit soort zaken bagatelliseert. Terecht dat veel mensen zich hiertegen hebben uitgesproken, en dat moeten we ook blijven doen. Er is gelukkig aangifte gedaan en ik hoop ook dat de politie de daders heel snel voor de rechter kan brengen.
Goed dat Yeşilgöz reageert, maar als het aan VVD-Kamerlid Ulysse Ellian ligt, is haar reactie geen vervanging voor een reactie van Rutte. Rutte is misschien geen VVD-partijleider meer, maar hij is nog wél premier van ons land.
"Ik kan me ergens voorstellen dat je, gelet op de spanning in de samenleving, nu iets wil horen van de minister-president. Ik denk overigens niet dat hij iets heel anders zal zeggen dan Dilan Yeşilgöz. Je moet als samenleving breed laten zien dat je achter de gemeenschap staat."
Mirjam Bikker, partijleider voor de ChristenUnie, benadrukt dat de politiek niet de enige is die een vuist moet maken tegen antisemitisme: de culturele sector heeft ook een verantwoordelijkheid. Ze zou willen dat het kabinet theaters, musea en bekende artiesten in ieder geval aanmoedigt om dat te doen, juist nu:
"Ik vind dit een gepast moment voor de culturele sector om in ieder geval een aantal beeldbepalende personen het woord te laten doen. Om te zeggen: wij pikken dit niet. Want als we dit alleen overlaten aan politie en justitie, steeds met een kartelschaartje gaan knippen van: 'was dit antisemitisme'? Dan maken we het mooie wat in onze theaters gebeurt kapot. In theaters kan vaak heel mooie en stevige maatschappijkritiek klinken."
Podcastmaker Gijs Groenteman is zelf joods, maar vindt het een lastige kwestie. Er is namelijk geen duidelijke grens tussen politieke kritiek en antisemitisme, stelt hij. Waar moet de politiek dan ingrijpen?
Ik vind het heel ingewikkeld om te bepalen wanneer iets politieke kritiek is en wanneer het antisemitisme is. Lenny Kuhr is zelf ook iemand die zich duidelijk heeft uitgesproken over wat er in Israël en Gaza gebeurd is en die daar een stem in heeft gehad. Dat is helemaal geen reden om vervolgens haar concert te gaan verstoren. Maar het is ook weer niet zomaar... Nou, goed, ik vind het heel ingewikkeld.
We schreven eerder een artikel over hoe burgemeesters en journalisten worstelen met dit conflict:
Wat denk jij?
Vind jij dat de overheid meer moet doen om de polarisatie over Israël en Hamas tegen te gaan, en hoe?
Dit is de uitzending
Dit is de Dag (EO)
Je kunt het hele gesprek tussen Ulysse Ellian (VVD), journalist Liesbeth Staats en Suissa-Runne, co-voorzitter van het Joods-islamitisch netwerk Yalla!, terugluisteren als podcast:
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen
