Kedeng kedeng, 'n beetje eng
NS-treinpersoneel wordt dagelijks bedreigd: Hoe pak je agressieve reizigers aan?
16 april 2024 · 05:00
Update: 16 april 2024 · 09:29
In gesprek met
Gert van Beek
Voormalig directeur van de spoorwegpolitie
"Het is belangrijk dat een conducteur een bekend gezicht wordt op de lijnen die hij of zij rijdt."
Jan de Jonge
Bestuurslid van de Spoorvakbond VWMC en hoofdconducteur
"Het is schelden, schreeuwen, bedreigen - soms zelfs met wapens. Het went nooit."
Linette
DIT-community
"Geef ze iets. Pepperspray en een taser, ofzo."
Isabelle
DIT-community
"We moeten wel zorgen dat controle(s) altijd met meer dan één controleur plaatsvinden."
In het kort
NS-medewerkers worden steeds vaker lastiggevallen door agressieve, soms zelfs gewelddadige reizigers. Vervoersmaatschappijen slaan nu alarm. Wat moet er gebeuren om de werkomgeving van treinpersoneel veiliger te maken?
Wat denk jij?
Heb jij wel eens meegemaakt dat een reiziger treinpersoneel bedreigde?
Dit is de situatie
Zaterdagavond staan alle treinen stil
Aanstaande zaterdagavond 20 april staan alle treinen in Nederland drie minuten stil. Vervoersmaatschappijen NS, Arriva, Keolis en Connexxion willen hiermee een signaal afgeven: het geweld tegen treinpersoneel moet stoppen. Gemiddeld zijn er in Nederland elke dag bijna drie geweldsincidenten met treinpersoneel.
Waar krijgt treinpersoneel mee te maken?
De actie wordt nu georganiseerd omdat het afgelopen week weer flink uit de hand liep: een conducteur werd van de trap gegooid, geschopt en geslagen door een groep jongeren. Ook een machinist kreeg klappen.
Het was de druppel die de emmer deed overlopen. Wouter Koolmees, president-directeur van de NS, legt op de NS-website uit: "We lopen tegen grenzen aan van wat wij kunnen. We hebben hulp nodig van de overheid."
Wat doet de NS zelf om de werkomgeving veilig te maken?
De NS doet daarnaast onderzoek naar 'innovatieve veiligheidstechnieken'. Ze zijn momenteel bijvoorbeeld aan het experimenteren met bodycams voor hoofdconducteurs en servicemedewerkers.
Gaat deze protestactie helpen? Of moet er nog meer gebeuren om agressieve reizigers op het rechte spoor te zetten?
Dit is de discussie
Gaat deze protestactie helpen?
Jan de Jonge, bestuurslid van de Spoorvakbond VWMC en hoofdconducteur, is erg blij dat de treinen zaterdag even stilstaan. Hij wordt als conducteur ook regelmatig lastiggevallen. Hij vertelt in Dit is de Dag (EO):
"Het is een mooi eerste signaal richting de politiek, want de vervoerders alleen kunnen het niet oplossen. (...) Het is schelden, schreeuwen, bedreigen - soms zelfs met wapens. Duwen, slaan, trappen. Ik ben verschillende malen bespuugd. Uitschelden gebeurt bijna iedere week wel. Het went nooit. Het doet wat met je."
Gert van Beek, voormalig directeur van de spoorwegpolitie, ziet het geweld tegen treinpersoneel met lede ogen aan. Toch denkt hij niet dat deze protestactie treinpersoneel vooruit gaat helpen.
"Ik kan begrijpen dat emotie een uitweg moet vinden, maar het is niet handig om de trein drie minuten stil te zetten. Veertien dagen later, zaterdag 4 mei, staat de trein om acht uur weer twee minuten stil. Ik zou me geen vergelijkingen op de hals willen halen, want dat zijn toch twee zaken van een volstrekt andere orde."
"Ten tweede, wie raak je ermee? Ja, de reizigers die aanstaande zaterdag om half 11 in de trein zitten. (...) Ik denk niet dat je daarmee veel handen op elkaar krijgt voor het oplossen van dit probleem. Men heeft er natuurijk begrip voor, maar waarom zijn reizigers de klos?"
Hoe pak je agressieve reizigers aan?
Wat moet er gebeuren om de werkomgeving van treinpersoneel veilig te maken? Volgens De Jonge moet de goede, oude spoorwegpolitie weer terugkomen. Er is nu wel een afdeling 'Veiligheid en Service' die treinpersoneel beschermt, maar dat is niet te vergelijken met de spoorwegpolitie van vroeger.
"De spoorwegpolitie was gespecialiseerd in het handelen naar de Spoorwegwet. Nu, als er al politie aanwezig is bij een station vanwege een aanrijding, bijvoorbeeld, dan zijn ze met aanrijding bezig. Ze hebben geen tijd voor de treinmedewerkers."
"De afdeling 'Veiligheid en Service' heeft nu veel minder bevoegdheden dan de spoorwegpolitie vroeger. Als mensen bijvoorbeeld weigeren mee te werken bij het vaststellen van de identiteit, moeten zij eerst bellen en wachten op de politie."
Van Beek is het ermee eens dat de boa's bij de afdeling Service en Veiligheid meer bevoegdheden moeten krijgen, maar een spoorwegpolitie lijkt hem geen ideale oplossing. Hij weet, als voormalig directeur, dat de spoorwegpolitie vroeger ook niet elke agressieve reiziger op heterdaad kon betrappen.
"Daar heeft u een goed punt. Het moet veel makkelijker worden voor deze medewerkers om gegevens te krijgen. (...) Maar dan nog, je moet maar net een boa - of, zoals vroeger, een spoorwegpolitieman - ter plekke hebben als er een incident plaatsvindt. Zoiets kan op zoveel plekken in die spooromgeving gebeuren."
Zijn oplossing? Conducteurs moeten weer op vaste lijnen gaan rijden en 'bekende' gezichten worden voor forenzende treinreizigers.
"Het is belangrijk dat de conducteur weer een bekend gezicht wordt op de lijnen die hij of zij rijdt. Ik heb ook jaren tussen Amsterdam en Den Haag gereisd, en je werd dan vaak gecontroleerd door dezelfde conducteur. Dat werd dan op een gegeven moment ‘jouw conducteur’. Dat schept een band. Als je op een dag ziet dat die conducteur bedreigd wordt, dan zou ik wel opstaan en helpen. Dat is een vorm van bescherming voor zo'n conducteur.”
De Jonge ziet daar op zijn beurt niets in - sterker nog, conducteurs die alleen maar op dezelfde lijnen rijden kunnen zelfs gevaar lopen.
"Aan die bekendheid zit één groot nadeel. Stel, ik schrijf als vaste conducteur een boete voor iemand en diegene is daar helemaal niet blij mee. De reiziger stapt uit, trommelt misschien wel zijn vriendjes op, en een uur later staan ze mij met zijn zessen op te wachten. (...) Het is vroeger gebeurd dat collega's achtervolgd zijn, zelfs tot hun huis aan toe."
Wat denk jij?
Wat moeten vervoersorganisaties volgens jou doen om agressieve reizigers aan te pakken?
Dit vindt de DIT-community
Conducteurs bewapenen, is dát de oplossing?
Er is nog een andere oplossing: als je conducteurs een wapen geeft, kunnen zij zich beter verdedigen als een situatie uit de hand loopt. Zou dat de werkomgeving voor hen veiliger maken? We vroegen het aan ons WhatsApp-panel, aan de kijkers van Dit is Nederland (EO) en op onze socialmediakanalen. Hieronder lees je een paar van de reacties.
"Nee. Geen 2nd amendment hier in NL, graag."
Wat is de '2nd amendment'?
"Geef ze in ieder geval zo'n schokwapen."
"Natuurlijk is dit niet de oplossing. Dat leidt alleen maar tot verdere escalatie. Sneller hulp oproepen en zwaarder straffen."
"Nou ja, geef ze iets. Pepperspray en een taser, ofzo."
"Niet doen....maar wel zorgen dat controle(s) altijd met meer dan één controleur plaatsvinden. Dan maar minder controleren...Wellicht 100% controles door teams op trein(en) waar vaak incidenten zijn. Laat militairen en politieagent (bewapend) vrij reizen in uniform met het OV."
Wil jij ook meepraten over dit soort onderwerpen en je mening laten horen? Meld je dan aan voor het DIT-WhatsApp-panel door op het blokje hieronder te klikken. Je WhatsApp-applicatie opent dan automatisch. Stuur 'DIT AAN', en je bent aangemeld.
Meer horen?
Luister deze uitzending terug
Wil je meer horen over dit onderwerp? Luister dan naar Dit is de Dag (EO) als podcast:
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen
