Met open armen
Moeten we minder verwelkomend zijn richting Oekraïense vluchtelingen?
21 februari 2024 · 16:00
Update: 21 februari 2024 · 20:02
In gesprek met
Titus Stam
PvdA-gemeenteraadslid Utrecht
"Het is onze morele plicht om Oekraïners tot het einde van de oorlog op te vangen."
Mona Keijzer
Tweede Kamerlid BBB
"Wij kunnen deze aantallen niet aan. We moeten de eisen die we nu hebben bij de opvang bijstellen."
In het kort
Uit Oekraïne vluchten nog iedere dag mensen richting Nederland en andere Europese landen. Ondertussen zijn er bijna geen opvangplekken meer in Nederland. En niet alleen Oekraïense vluchtelingen, maar ook arbeidsmigranten melden zich in Nederland. Moeten we de opvang voor Oekraïners versoberen? In Dit is de Dag (EO) een discussie over deze vraag.
Wat denk jij?
Moeten we minder verwelkomend zijn richting Oekraïense vluchtelingen?
Dit is de situatie
Opvang voor Oekraïners in Utrecht overvol
Deze week is het twee jaar geleden dat Rusland begon met de grote militaire invasie in Oekraïne. De vluchtelingenstroom die toen op gang kwam is nog niet gestopt. Iedere week melden zich nog honderden Oekraïners bij het aanmeldcentrum in Utrecht.
Hoeveel Oekraïners zijn gevlucht en waarheen?
De Telegraaf bericht dat 99% van de 90.000 opvangplekken in Nederland bezet is. En daardoor komt het aanmeldcentrum in Utrecht in de problemen, die zit nu namelijk helemaal vol. Onder de Oekraïners zijn volgens de krant steeds meer arbeidsmigranten. De Veiligheidsregio Utrecht meldt aan De Telegraaf dat dit alleen reizende mannen zijn die komen voor de arbeidskansen en de goede voorzieningen.
De Oekraïense arbeidsmigranten die hierheen komen doen niets illegaals. Oekraïners mogen namelijk door het Europese beleid tot minimaal maart 2025 door de Europese Unie reizen, hier wonen en meteen aan het werk.
Waar hebben vluchtelingen uit Oekraïne recht op?
Een Oekraïense vluchteling moet opgevangen worden in de gemeente waar hij of zij zich meldt. Als daar geen plek is kan de vluchteling worden doorverwezen naar een andere gemeente. Rijksoverheid meldt dat vluchtelingen ook gevraagd wordt om zelf woonruimte te regelen, nu het steeds moeilijker wordt om opvangplekken te vinden.
Dit is de discussie
Moet de opvang en huisvesting van Oekraïners soberder?
Het aanmeldcentrum in Utrecht zit dus overvol. Moet Nederland minder ruimhartig worden in de opvang van Oekraïense vluchtelingen? Wat gemeenteraadslid Titus Stam betreft niet, de opvang zou juist beter geregeld moeten worden, zegt hij in Dit is de Dag (EO).
"Het idee is dat ze zich in Utrecht aanmelden en vervolgens over het land verspreid worden. Maar omdat het bij andere gemeenten stokt, hebben wij het probleem dat we Oekraïense vluchtelingen niet kunnen helpen en dat zij op straat komen te staan. Dat levert schrijnende situaties op. De oplossing is niet om te versoberen, het gaat uiteindelijk over mensen."
"Je hebt gezinnen met kinderen die echt opvang nodig hebben. Ik ken een verhaal van een gezin met twee kinderen die nu al bijna twee jaar op die tijdelijke stretchers moeten slapen omdat er geen alternatieve opvang is."
Dat de opvang van Oekraïners piept en kraakt is oud nieuws voor Tweede Kamerlid Mona Keijzer. Ze zag het al een tijdje aankomen.
"Als je de regelingen zo ruim opzet, kun je op een gegeven moment wel verwachten dat mensen daar gebruik van maken of misbruik van maken, terwijl ze niet onder het doel van de regeling vallen."
Een oplossing zou volgens Keijzer zijn dat Oekraïners voor hun eigen huisvesting gaan betalen.
"Want als je de opvang van Oekraïners combineert met alle andere opgaven die er nog zijn voor statushouders en asielzoekers, dan komen gemeentebesturen zo langzamerhand in een situatie waarin hun bevolking het niet meer pikt. En dat is natuurlijk logisch wanneer je je realiseert dat eind twintigers, begin dertigers bij hun ouders op zolder zitten en niet aan een zelfstandige woning toekomen."
Volgens Stam gaat het hier over twee verschillende problemen, het woningprobleem en het asielprobleem.
"Ik ben zelf een twintiger die nauwelijks aan een huis kan komen in Utrecht. Maar het gaat om twee verschillende verhalen. Je hebt het woningprobleem en volgens mij is bijbouwen daarbij de oplossing. Uiteindelijk zijn de Oekraïners maar een kleine groep in vergelijking met het aantal Utrechters dat gehuisvest moet worden. En je hebt het asielprobleem en dat komt doordat we de afgelopen jaren te veel hebben bezuinigd op de opvang lokaal."
Dat de opvang niet soepel loopt, heeft volgens Stam dus te maken met hoe de opvang is geregeld in Nederland.
"Het crue is dat er heel erg wordt op- en afgeschaald met opvangplekken. Het zijn altijd golfbewegingen bij ons migratiebeleid. Want we zijn afgestapt van permanente vestigingsplekken, omdat dat goedkoper zou zijn. Maar dat is helemaal niet het geval. Het is goedkoper om opvang kleiner te organiseren, dan telkens halsoverkop op te schalen. Want vaak moeten dan panden voor woekerprijzen gehuurd worden."
Keijzer vindt dat Stam niet verder kijkt dan vandaag. Tijdens een debat in de Tweede Kamer heeft de staatssecretaris van Asiel en Migratie, Eric van der Burg, volgens Keijzer gezegd dat Nederland de huisvesting van alle statushouders niet trekt.
"Toen had hij het over 96.000 asielzoekers waar huisvesting voor moet worden gevonden in 2024. 50.000 statushouders die een sociale huurwoning moeten krijgen. En hij houdt er rekening mee dat in 2024 100.000 Oekraïners een dak boven het hoofd moeten hebben."
"We zullen met elkaar, hoe moeilijk het ook is, een discussie moeten voeren hoe wij die aantallen drastisch naar beneden gaan bijstellen. We kunnen discussies blijven voeren over wat de goedkoopste manier is om vreemdelingen op te vangen. Maar als wij niets doen aan de instroom groeien wij in 2050 naar 23 miljoen mensen en dat gaat gewoon niet."
Het gaat volgens Stam als we het hebben over Oekraïners niet over vreemdelingen.
"Dit gaat over vluchtelingen uit een oorlogsgebied. De beste oplossing voor het probleem is een einde van de oorlog in Oekraïne. En daarom is het onze morele plicht om die mensen tot die tijd op te vangen."
Daar is Keijzer het mee eens, maar toch plaatst ze een kanttekening.
"Ik vind ook dat je verantwoordelijk bent voor mensen die vluchten voor oorlog en geweld, zeker als het op het eigen continent is. Ik wil dat absoluut niet van mij afschuiven. Wat ik alleen zeg is dat wij deze aantallen niet aankunnen. Dat betekent dat we de eisen die we nu stellen aan huisvesting moeten gaan bijstellen, omdat het niet meer uit te leggen is aan jonge woningzoekenden."
"En ik heb het al eerder gezegd en herhaal het toch: Oekraïners kunnen terug naar die delen van Oekraïne waar het veilig genoeg is om mee te bouwen aan het land. Er is gewoon een 'brain drain' gaande, de mensen die het werk kunnen verzetten komen hier naartoe. En dat kan zo niet doorgaan."
Wat denk jij?
Moeten we de manier waarop we Oekraïense vluchtelingen opvangen aanpassen?
Meer weten?
Luister naar Dit is de Dag
In Dit is de Dag (EO) hoor je meer over dit onderwerp. Luister de podcast hier of via je favoriete podcastapp.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen
