Moet er een vast btw-tarief komen? 'Het jaagt de prijzen verder omhoog'

17 januari 2025 · 11:55| Leestijd:4 min

Update: 17 juli 2025 · 15:22

Geschreven doorJoanne Westeneng

In dit artikel aan het woord

Arnold MerkiesBelastingexpert

"Een btw-verhoging jaagt de prijzen nog verder omhoog."

Redmar WolfHoogleraar belastingrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen

"Waarom condooms onder het lage tarief vallen en glijmiddel onder het hoge, blijft een raadsel."

In het kort

Wie weleens een bonnetje bekijkt, weet dat er vaak onderaan de streep nog 21% bij het bedrag op komt. Voor sommige dingen is dat maar 9%. Zou het niet handiger zijn als overal gewoon hetzelfde percentage bij zou komen?

Wat denk jij?

Wat denk jij: zou het een goed idee zijn om één btw-tarief in te voeren voor alles?

Ja, dat lijkt me een goed ideeNee, dat lijkt me niet verstandigIk lees eerst even verder

Dit is de situatie

Laag en hoog btw-tarief

Over bijna alle producten en diensten die je kunt kopen, betaal je in Nederland btw, ofwel 'belasting toegevoegde waarde'. Er bestaan in Nederland verschillende tarieven voor btw. Dat betekent dat je voor verschillende producten en diensten een verschillend percentage extra moet betalen. Veel zaken vallen onder het hoge btw-tarief van 21 procent, maar er zijn ook dingen waarvoor je maar negen procent btw betaalt.

Al langere tijd is er discussie over de btw-tarieven. Bijvoorbeeld toen het kabinet met een plan kwam om de btw op onder andere boeken, kranten en tijdschriften te verhogen. Hoewel dat plan voorlopig van de baan is, blijft er discussie. Onder andere over de hoogte van het btw-tarief op gezonde producten als groente en fruit.

Dit is de discussie

Moeten we naar een vast btw-tarief?

Kunnen we deze discussie niet voor eens en voor altijd beëindigen door één vast btw-tarief in te voeren? Achter de schermen speelt het kabinet met verschillende ideeën, bijvoorbeeld een vast btw-tarief van 18% of een verhoging van alle prijzen met 0,5%. Zou dat handig zijn of is zorgt het juist voor meer problemen?

Redmar Wolf is hoogleraar belastingrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij stelt dat de verschillen in btw-tarieven een gevolg zijn van jarenlang lobbywerk.

Redmar Wolf
Hoogleraar belastingrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen
"De lijst met producten die onder het lage tarief vallen, is een verzameling van gestolde lobby’s. Waarom condooms onder het lage tarief vallen en glijmiddel onder het hoge, blijft bijvoorbeeld een raadsel."

Eén btw-tarief heeft volgens Wolf veel voordelen: minder administratieve rompslomp, lagere kosten voor het bedrijfsleven en eenvoudiger handhaving door de Belastingdienst.

"De complexiteit van het huidige systeem kost ongelooflijk veel tijd en geld. Bovendien verkleint het de kans op fraude. Met één tarief kun je veel beter controleren en voorkom je misbruik."

Toch ziet hij ook nadelen, bijvoorbeeld rond de impact op de koopkracht.

"Een uniform tarief betekent een verhoging van prijzen, vooral voor essentiële producten als groente en fruit. Voor lagere inkomensgroepen heeft dit een disproportioneel grote impact. Zij besteden een groter deel van hun inkomsten besteden aan consumptie en worden dan ook harder geraakt door prijsstijgingen."

Arnold Merkies is belastingexpert. Hij ziet een risico in de timing, volgens Wolf is dit niet het goede moment.

Arnold Merkies
Belastingexpert
"We hebben nu al te maken met hoge inflatie. Een btw-verhoging jaagt de prijzen nog verder omhoog en kan de inflatiespiraal versterken."

Bovendien denkt hij dat het hebben van verschillende btw-tarieven positieve invloed kan hebben op koopgedrag van consumenten.

"In Denemarken hebben ze een experiment uitgevoerd waar een supermarkt de prijzen van groente en fruit tijdelijk verlaagde met het bedrag dat overeenkomt met een lager btw-tarief. Ze zagen een duidelijke stijging in de verkoop van groente en fruit."

Volgens Wolf is dat niet per se garantie dat btw-tarieven altijd helpen om mensen betere keuzes te laten maken.

Redmar Wolf
Hoogleraar belastingrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen
"Hoewel tariefverlagingen in theorie kunnen werken, zien we vaak dat producenten de prijsverlaging zelf incasseren. Het is niet gegarandeerd dat de consument er direct voordeel van heeft."

Praat mee

Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel? En wil je nog iets kwijt?

Meer weten?

Luister Geld of je Leven (EO) terug als podcast

In Geld of je Leven (EO) gaat Hans van der Steeg verder over dit onderwerp in gesprek met hoogleraar belastingrecht Redmar Wolf en met belastingexpert Arnold Merkies. Beluister de uitzending hieronder terug of via jouw favoriete podcast-app.

De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.

Toestemmingen aanpassen