Een Boeddha in je huis als christen: kan dat?
3 april 2024 · 07:00| Leestijd: 7 min
Update: 20 september 2024 · 15:00
In dit artikel aan het woord
"Als Boeddha bij jou 'binnenkomt', om het maar zo te zeggen, sluit je als christen dan geen compromis?"
"Zelfs áls zo'n beeld voor mensen een spirituele betekenis heeft, zal ik niet zonder meer beweren dat dat in strijd is met het christendom."
"Mijn standaardvraag als ik zo’n beeld tegenkom in de tuin van een gemeentelid is doorgaans: 'Wat is dit, was de Here Jezus soms uitverkocht?'"
"Met het Boeddhabeeld is iets bijzonders aan de hand..."
"Als ik iets in mijn tuin wil zetten, koop ik wel een tuinkabouter ofzo. Maar een Boeddha kán wat mij betreft gewoon niet."
In het kort
In veel huishoudens staan tegenwoordig beelden en schilderijen van de Indiase wijsgeer Boeddha. Maar kun je zo'n beeld ook in je huis zetten als je christen bent?
Wat denk jij?
Weet jij wie Boeddha is?
Aantal reacties: 0
Boeddha als woonaccessoire
Sinds de opkomst van de Oosterse spiritualiteit in Nederland zijn Boeddhabeeldjes steeds populairder geworden als woonaccessoire. In 2020 had ruim eenderde van de Nederlanders een Boeddha in huis.
Voor velen is zo'n beeldje puur decoratief: 90% van de Nederlanders heeft geen idee wie Boeddha was of waar hij voor stond. Andere mensen zien het Boeddhabeeld als een geluksvoorwerp of als een symbool van liefde en innerlijke vrede.
Wie was Boeddha?
Boeddha was een spiritueel leider in ca. 450 voor Christus tot 370 voor Christus. Hij werd geboren als prins in het noordoosten van India, maar hij reisde in de loop van zijn leven naar verschillende plekken in India en het hedendaagse Nepal. Zijn naam was bij zijn geboorte Siddhartha Gautama.
Siddhartha Gautama zag dat er buiten zijn koninklijk paleis veel lijden in de wereld was. Daarom verliet hij zijn luxueuze leven en mediteerde hij onder een vijgenboom. Daar bereikte hij verlichting en werd hij bekend als de Boeddha, wat 'de ontwaakte' betekent. Hij deelde zijn inzichten over het beëindigen van het menselijk lijden en het vinden van innerlijke vrede.
De wijsheden van Boeddha vormen de basis van het boeddhisme. Na Boeddha's overlijden verspreidde zijn gedachtegoed zich door Azië.
Bron: Met Museum (Engels)
Voor christenen is het plaatsen van Boeddhabeelden een controversiële kwestie. Het maken en plaatsen van afgodenbeelden wordt in de Bijbel namelijk heel duidelijk verboden. Boeddha is nooit bestempeld als god, maar hij is wel hét toonbeeld van een andere religie - het boeddhisme.
Wat staat er precies in de Bijbel over afgodenbeelden?
Leviticus 19, vers 4
Laat je niet in met afgoden en maak geen godenbeelden. Ik ben de HEER, jullie God.
Exodus 20, vers 4 tot 6
4 Maak geen godenbeelden, geen enkele afbeelding van iets dat in de hemel hier boven is of van iets beneden op de aarde of in het water onder de aarde. 5 Kniel voor zulke beelden niet neer, vereer ze niet, want ik, de HEER, uw God, duld geen andere goden naast mij. Voor de schuld van de ouders laat ik de kinderen boeten, en ook het derde geslacht en het vierde, wanneer ze mij haten; 6 maar als ze mij liefhebben en doen wat ik gebied, bewijs ik hun mijn liefde tot in het duizendste geslacht.
Habakuk 2, vers 18 tot 20
18 Wat heb je aan een godenbeeld, gebeeldhouwd door zijn maker? Aan een gegoten beeld dat leugens verkondigt? Wie vertrouwt zich nu toe aan wat hij zelf heeft gemaakt? Wat hij maakt zijn stomme afgoden. 19 Wee hem die tegen een stuk hout zegt: “Word wakker!” en tegen een stomme steen: “Sta op!”’ Zal dat beeld iets verkondigen? Het is wel gevat in goud en zilver, maar er zit geen leven in. 20 De HEER troont in zijn heilig paleis. Aarde, wees stil voor hem!
Jesaja 44, vers 9 tot 11
9 Mensen die godenbeelden maken zijn niets, en van hun dierbare maaksels valt niets te verwachten. De mensen die van deze goden getuigen, zien niets en weten niets, zij zullen beschaamd staan. Wie vormt er nu een god en giet zo’n nutteloos beeld? Die ambachtslieden zijn maar mensen, en daarom zullen al hun bewonderaars bedrogen uitkomen. Laten ze bijeenkomen en zich opstellen; ze zullen sidderen en te schande staan, zonder uitzondering.
Soortgelijke boodschappen over afgodenbeelden vind je o.a. in Galaten 5, vers 19 tot 21; Romeinen 1, vers 21 tot 23.
Dus, wat is voor een christen wijsheid? Kun je als volger van Jezus een Boeddhabeeld in je huis zetten, of moet je daarvan afzien?
Wat denk jij?
Heb jij een Boeddhabeeld in huis?
Aantal reacties: 0
Een Boeddhabeeld in huis nemen als christen?
Boeddha is dan misschien geen afgod, maar volgens Oscar Griffioen, predikant bij de Evangelische Gemeente Zout en Licht, kunnen christenen toch beter even nadenken voordat ze een beeldje in huis nemen. Je zou best een beeld van Boeddha op je vensterbank kúnnen zetten, maar waarom zou je dat als volger van Jezus willen?
"Als Boeddha bij jou 'binnenkomt', om het maar zo te zeggen, sluit je dan geen compromis? (...) Jezus zegt: ‘Ik ben de weg, de waarheid en het leven’. Dat maakt dat wij als evangelische christenen stellen dat ons geloof onverenigbaar is met andere religieuze stromingen. Als de Bijbel Gods woord is, dan kun je niet zeggen: het boeddhisme is ook wel leuk om erbij te doen.”
"Ik geloof niet dat je een vloek in huis haalt door zo'n Boeddhabeeldje op je schutting te zetten, bijvoorbeeld, als je dat iets mooi cultureels vindt. Maar als je echt Jezus volgt en overtuigd bent dat de Bijbel Gods woord is, dan vind ik het frappant als je een Boeddhabeeld in je huis zet. Dan lijkt me onrijmbaar."
Dr. Paul Sanders, universitair docent Oude Testament aan de Protestante Theologische Universiteit, kijkt anders tegen de kwestie aan. Als je er geen kwade bedoelingen bij hebt, kun je best een Boeddhabeeldje in huis bewaren. Hij vertelt aan DIT:
"Alles hangt af van de intentie, lijkt me. De Bijbel wijst godenbeelden af, maar ik denk niet dat de redenen daarvoor rechtstreeks te maken hebben met de vraag of je een Boeddhabeeld in huis mag hebben. Ik heb zelf een keer een Boeddhabeeld gekregen, dat hebben we een tijd op het terras laten staan. Zelfs áls zo'n beeld voor mensen een bepaalde spirituele betekenis heeft, zal ik niet zonder meer beweren dat dat in strijd is met het christendom. Maar dat is een persoonlijke inschatting van mij, die ik niet rechtstreeks op Bijbelteksten kan baseren."
Ds. Rachelle van Andel, remonstrants predikant in Amsterdam Vrijburg, denkt dat het hebben van een Boeddhabeeld in huis weinig kwaad kan. Volgens Ds. Van Andel ben je als christen geroepen om God, elkaar en onszelf lief te hebben. Of, in de woorden van kerkvader Augustinus: Heb lief, en doe wat je wilt. Belemmert een Boeddhabeeld jou om lief te hebben? Nee? Dan ziet Ds. Van Andel ik geen enkel probleem met het plaatsen van een Boeddhabeeld.
"Met het Boeddhabeeld is iets bijzonders aan de hand. Veel mensen in het Westen associëren het met innerlijke rust, vrede en meditatie. Paul van der Velde, hoogleraar hindoeïsme en boeddhisme, wijst erop dat deze Westerse interpretatie niet samenvalt met de echte leer en het leven van Boeddha, en met het Boeddhisme dat verspreid werd in Azië. Kortom: de Boeddha, Boeddhisme en het Boeddhabeeld zijn niet in 1 beeld te vangen."
"De associaties die dat Boeddhabeeld in het tuincentrum bij ons oproept, vallen dus niet samen met de leer van Boeddha en zijn volgers. Het zegt meer iets over welke betekenis wij het beeld tegenwoordig in het Westen toekennen. Zolang je dat beseft, kun je rustig een Boeddhabeeld in huis plaatsen. Maar ga ook eens op onderzoek uit. Spreek met mensen, ga naar musea, lees en verrijk je repertoire van de beelden in je omgeving, wees nieuwsgierig en verwonder je."
Ds. Kees Hoek, predikant bij de Gereformeerde Kerk Ouddorp en Stellendam, is het daar niet mee eens. Het zal best zijn dat wij Boeddha met andere dingen associëren dan de boeddhisten, maar het Boeddhabeeld zoals wij hem kennen vindt zijn oorsprong in het boeddhisme - hoe je het ook wendt of keert. Je bent dus wel degelijk geloofsovertuigingen aan het mengen als je een beeldje in huis plaatst.
"Mogelijk waarderen mensen Boeddha als filosoof, net zoals mensen soms ook een beeld of foto van Beethoven of Maarten Luther in huis hebben. Maar de beelden van Boeddha zijn gemaakt in de boeddhistische vormgeving, dus waarom zou je als christen daarin meegaan? Mijn standaardvraag als ik zo’n beeld tegenkom in de tuin (of waar dan ook) van een gemeentelid is doorgaans: 'Wat is dit? Was het beeld van de Here Jezus soms uitverkocht?'"
Mag je überhaupt wel beelden in huis hebben?
Stel, je bent christen én groot fan van Johan Cruijff of Pim Fortuyn. Kun je dan een poster van jouw favoriete ster ophangen? Waar trek je die grens?
Ds. Griffioen ziet toch een duidelijk verschil tussen Boeddha en grootheden uit de politiek of populaire cultuur. "Het is echt een levensbeschouwing, het boeddhisme. Het bevat een overtuiging over hoe het eeuwige leven en het hiernamaals die in strijd is met het christelijk geloof. Boeddha praat over reïncarnatie, het één-worden met het universum en het één-worden met het goddelijke. Terwijl, als je een fan bent van Joop den Uyl of Geert Wilders - ik noem maar wat - dan heb je die overlap niet."
Ds. Van Andel vat de kwestie net anders op: "Het verschil tussen een poster van een ster en het beeld van Boeddha is dat je je juist als gelovige mag realiseren dat het beeld van de Boeddha voor boeddhisten een diepere betekenis kan hebben dan voor jou. Voor hen is het niet gewoon decoratie. Met zo’n beeld moet je respectvol omgaan. Zet hem bijvoorbeeld nooit op een toilet."
"Het beeldverbod zoals we dat tegenkomen in de Bijbel zegt denk ik ook iets over hoe God zichzelf kenbaar maakt in een tijd waarin beelden alomtegenwoordig waren en vereerd werden", vertelt Ds. Van Andel. "De predikant legt dat uit met vers 14 uit Exodus 3 waarin God antwoord geeft op de vraag die Mozes stelt naar de naam van God:
“Toen antwoordde God hem: ‘Ik ben die er zijn zal”
Het antwoord dat God geeft impliceert dat God ons voorstellingsvermogen te boven gaat. Elk beeld dat wij van God maken schiet tekort. (...) Je zou kunnen zeggen dat wij, omdat wij geschapen zijn naar het evenbeeld van God (Genesis 1:26), ook onszelf en anderen niet vast moeten leggen in beelden." Dat geeft ruimte en vrijheid! Dat geldt voor Boeddha, Johan Cruijff, je oma en ieder mens dat je tegenkomt. Daarmee heb ik het niet over het letterlijk maken van een beeld, maar bedoel ik dat je nooit het hele leven van een mens of de natuur kan vangen in een enkel beeld."
Daarom is het volgens Ds. Van Andel vooral belangrijk om bij jezelf na te gaan wat een beeld voor jou betekent, en je bewust te blijven van het feit dat beelden je vaak een beperkt beeld geven: "Je wordt voortdurend beïnvloed door beelden om je heen. Dat is niet verkeerd, maar vraagt wel om alert te zijn op dominante beelden die jouw blikveld bepalen en te beseffen dat er veel beelden zijn die je niét ziet.
Praat mee
Wat denk jij: is het oké om als christen een Boeddhabeeld in huis te zetten? Waarom wel/niet?
"Ik ben klaar met al dat ge-kan-dit-wel onder christenen"
Mag Boeddha bij jou in huis? Wij vroegen het ons WhatsApp-panel. De reacties lees je hieronder.
Wil jij ook meepraten over dit soort onderwerpen en je mening laten horen? Meld je dan aan voor het DIT-WhatsApp-panel door op het blokje hieronder te klikken. Je WhatsApp-applicatie opent dan automatisch. Stuur 'DIT AAN', en je bent aangemeld!
"Ik ben christen. Ik heb ook wel eens een Boeddhabeeldje gehad van een collega, die zette ik dan gewoon in het wandmeubel. Andere mensen van de gereformeerde gemeenten zullen het waarschijnlijk niet gauw doen, maar ik zie er niet zo'n probleem in."
"Ik ben christen en vind het absoluut niet acceptabel om een Boeddhabeeld in huis te hebben. Je haalt toch iets in huis wat een symbool is van een andere godsdienst en dat vind ik minachting richting God."
"Ikzelf ben christen en ga wekelijks naar de kerk (hervormde gemeente). Ik heb wel eens een Boeddhabeeld gekregen van mijn broertje en ik heb deze gewoon een mooi plekje gegeven. Is voor mij gewoon decoratie."
"Ik hoef er zelf geen, maar als anderen het wel leuk vinden, moeten ze dat vooral doen. Ik ben zelf een beetje klaar met al dat ge-'kan-dit-wel' onder christenen. Zeker als het om dit soort oppervlakkigheden gaat. Er zijn echt belangrijker zaken om je druk over te maken. Al die mensen in armoede, in oorlog, zonder huis, enzovoort. God vraagt ons om elkaar lief te hebben en Jezus concretiseert dat met voorbeelden op de gebieden die ik noem. Laten we ons daar maar mee bezig houden, dat is zo al wel moeilijk genoeg :)
"Ik vind het voor mezelf niet acceptabel. Het is, hoe je het wendt of keert, een afgod. Dat hij een cultureel beeld is geworden, doet daar niets aan af."
"Persoonlijk zou ik nóóit een boeddhabeeld aanschaffen óf aannemen van een ander. 'It gives me the creeps', beter kan ik het niet beschrijven. Een collega van mij, ook christen, heeft er daarentegen totaal geen moeite mee...'want het is maar een beeldje', zegt ze. Als ik iets in mijn tuin wil zetten, koop ik wel een tuinkabouter ofzo... Maar een Boeddha dus beslist NIET."
"Ik ben katholiek, maar zou het niet erg vinden om een Boeddha in huis te hebben. Misschien nog wel leuk ook."
"Absoluut geen Boeddhabeelden in mijn huis. Dat vind ik niet pluis."
"Ik ben Christen en vind dat iedere Christen zijn geloofsbeleving en wat wel en wat niet kan vooral zelf mag bepalen. Het enige wat echt telt is de persoonlijke relatie die je onderhoudt met de Schepper en wat de Bijbel jou vertelt. Te veel, te vaak, zijn het de kerkelijke dogma's die bepalen of je er wel of niet bij mag horen. Ik stel dat een beeld van wie of wat dan ook niet per definitie voor elk individu een afgodsbeeld is. Het kan ook gewoon kunst zijn of een souvenir zonder enige diepere lading van een geloofsbeleving."
