Defensie gaat uitbreiden
Een straaljager in je achtertuin: zou jij dan klagen?
14 juni 2024 · 14:09
Update: 17 juni 2024 · 14:41
In gesprek met
"Eén F-35 maakt meer geluid dan twintig F-16’s."
"Defensie moet doorpakken."
"De aanpak van Defensie roept heel veel weerstand op."
In het kort
Defensie gaat de komende jaren flink uitbreiden. Het leger heeft nieuwe locaties nodig om te oefenen, voor kazernes en voor munitie-opslag. Bewoners zitten daar niet altijd op te wachten. Zou jij een vliegbasis vlak achter je huis erg vinden?
Zou jij bereid zijn om dagelijks straaljagers boven je huis te hebben?
Zou jij bereid zijn om dagelijks straaljagers boven je huis te hebben?
Dit is de situatie
Defensie gaat meer ruimte innemen
Met de oorlog in Oekraïne in het achterhoofd is Defensie druk bezig met uitbreidingsplannen: er moet een nieuwe munitieopslag komen in Groningen en Drenthe, een superkazerne in de Flevopolder en nieuwe laagvlieggebieden boven Leeuwarden en Volkel.
Jarenlang werd er flink bezuinigd op Defensie, maar door de oorlog tussen Rusland en Oekraïne besloot de overheid om er meer geld voor uit te trekken. Als er meer mensen bij Defensie gaan werken, is er natuurlijk ook meer ruimte nodig. Op de website van Defensie is per provincie te zien waar men wil uitbreiden.
Dit is de discussie
Wíllen Nederlanders wel dat defensie uitbreidt?
Nederland is een klein land: alle ruimte die Defensie claimt, kan natuurlijk ook gebruikt worden voor iets anders. We willen ook heel veel nieuwe huizen bouwen en ruimte maken om duurzame energie op te wekken. Daarnaast maken ook omwonenden zich ongerust. Een vliegbasis of een oefenterrein kan natuurlijk voor geluidsoverlast zorgen. En een munitieopslag kan onveilig voelen. Ruim 2200 mensen hebben inmiddels bezwaar ingediend, terwijl Defensie juist wil doorpakken. Hebben de klagers gelijk? Of moet Defensie gewoon kunnen doen wat zij wil?
Eén van de bezwaarmakers in Geert Verf. Hij woont in Marsum - vlakbij de vliegbasis Leeuwarden - en is voorzitter van Dorpsbelangen Marsum. Hij heeft al last van geluidsoverlast, maar vreest dat het erger wordt. De F-35, de opvolger van de F-16 komt eraan. En die maakt veel lawaai, vertelt hij in Dit is de Dag (EO). En het aantal vliegbewegingen is ook heel hoog.
"Vier tot zes toestellen starten 's ochtends en 's middags, maar ze komen ook terug om te landen. Ze maken een paar doorstarts. Dus je hebt zo 60 vliegbewegingen per dag."
Hij besloot een bezwaar in te dienen bij een speciaal daarvoor aangewezen loket. Meer mensen deden dit dus, zo'n 2200 zoals eerder werd vermeld.
Quiz: hoeveel mensen werken er bij Defensie? Het antwoord vind je onderaan dit artikel
Quiz: hoeveel mensen werken er bij Defensie?
Defensie moet doorpakken
Defensie-deskundige Rob de Wijk, die verbonden is aan het Haagse Centrum voor Strategische Studies (HCSS) snapt de bezwaren van iemand als Geert Verf best, maar hij vindt dat Defensie wat meer kan doorpakken. Onze veiligheid is namelijk in het geding en er is snelheid geboden:
"Er zijn berekeningen gemaakt van wanneer Rusland een aanval kan doen tegen de NAVO. Dat is drie tot vijf jaar. Dat betekent niet dat ze dat meteen gaan doen, maar je hebt in ieder geval geen enorme tijd. Er moet vaart worden gemaakt."
Hij snapt dat er allemaal inspraakprocedures zijn, maar die gaan ten koste van de veiligheid. En veiligheid staat boven alles, vindt De Wijk
"Je zult procedures opzij moeten zetten voor het algemeen belang. Het kabinet mag op een aantal manieren gewoon doordrukken. Dat gaat ook gewoon gebeuren. Nood breekt wet hier."
Kan het ook anders?
Maar al die bezwaarprocedures, die hebben we toch niet voor niks? Dat zegt ook Rob van Engelenburg, deskundige op het gebied van burgerparticipatie en schrijver van het boek 'Burgerparticipatie in het openbaar bestuur'. Hij vindt dat Defensie de hele uitbreiding niet zo slim heeft aangepakt.
"Het is erg top-down ingevuld: nationaal zijn de plannen gemaakt en in 40 regio’s wordt het uitgerold. Dan zegt men dat er burgerparticipatie is, maar in de praktijk valt dat erg tegen. Dat had anders gekund. Je had meer kunnen kijken naar of sommige onderdelen niet in het buitenland hadden gekund, waar meer ruimte is"
Volgens hem had er veel eerder overlegd kunnen worden met burgers, omdat ze heus wel bereid zijn om wat overlast te doorstaan voor onze veiligheid. De methode die nu is gekozen, kost heel veel tijd, omdat het tot rechtszaken kan leiden, zegt hij.
Geert Verf is overigens best tevreden: hij werd met zijn Dorpsbelangen Marsum regelmatig uitgenodigd door Defensie om te overleggen en sprak zelfs twee keer per jaar de staatssecretaris. Zelf heeft hij wel een idee van hoe het kan worden opgelost:
"Wij hebben ongeveer 60 procent van de vliegbewegingen. Het moet beter verspreid worden over land."
De komende jaren zal Defensie willen blijven uitbreiden. Het is maar de vraag hoe en waar precies. In het DIDD Verkiezingscafé (EO) was Geert Verf te zien. Hij stelde een vraag over de vliegbasis in Leeuwarden aan de Europese ChristenUnie-lijsttrekker Anja Haga. Haga woont in Dokkum en heeft ook regelmatig straaljagers boven haar huis. Dit gesprek is terug te zien op YouTube.
Het antwoord op de quizvraag
Bij Defensie werkten op vorig jaar 69.817 mensen. Het derde antwoord was dus goed.
Wat denk jij?
Heb jij wel eens overlast ervaren door vliegtuigen in je buurt?
Meer horen?
Luister Dit is de Dag terug
Wil je dit dit hele gesprek uit Dit is de Dag (EO) terugluisteren? Dat kan hier:
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen