Ge­zond­heids­raad bevestigt: omwonenden gei­ten­hou­de­rij krijgen vaker long­ont­ste­king

In april dit jaar maakten onze collega’s van Dit is de Kwestie al een aflevering waarin Jan Loskamp, omwonende van een geitenboerderij in Zelhem, aan het woord kwam. Hij vertelde sinds de komst van de geiten last te hebben van longontstekingen en luchtwegen. Voor hem is dit nieuwe rapport goed nieuws: "Voor ons is het natuurlijk belangrijk dat de politiek nu met een neus op de feiten gedrukt wordt en dat hier aan gewerkt wordt. Je kunt niet meer zo'n duizend mensen langer aan hun lot over laten."

Jan Loskamp

Omwonende geitenboerderij

"Je weet dat dit de gezondheid aantast van een heleboel mensen."

75 meter van geitenhouderij

Gemiddeld krijgen 841 mensen per jaar, binnen een kilometer van een geitenstal, longontsteking. Het grootste risico lopen jonge kinderen, ouderen en mensen met onderliggend lijden. Deze conclusies van de Gezondheidsraad komen niet bepaald onverwacht. Het kabinet vroeg de Gezondheidsraad opnieuw onderzoek te doen na eerder onderzoek van het RIVM met een soortgelijke uitkomst. Het rapport van het onderzoek is gepresenteerd en de raad roept daarin de politiek op om maatregelen te nemen en omwonenden te beschermen.

Anny Stapelbroek

Geitenhouder

"Je moet eerst weten waar je wat aan moet doen om het te kunnen verbeteren."

Hoewel Loskamp het nog moet zien. "Ieder positief bericht geeft moed maar ik roep nog geen 'hallelujah!', dan moeten er eerst in Den Haag knopen worden doorgehakt en dan moet er geluisterd worden naar de maatschappij." Loskamp en zijn familie zijn niet de enigen die klagen over longontstekingen en luchtwegproblemen: "Je weet dat dit de gezondheid aantast van een heleboel mensen. Ondertussen wordt er hier nu nog een half dorp bijgebouwd, op 750 meter van de geitenhouderij. Dan denk ik, waar ben je dan mee bezig? Geitenhouders moeten gewoon aan bepaalde regels gaan voldoen. Wat betreft deze hier bij ons, op 75 meter: die vergunning had nooit afgegeven mogen worden. In 2011 is al aangegeven door de Universiteit Wageningen hoe gevaarlijk geiten zijn voor de omgeving."

Jan Loskamp met zijn kleindochter (eigen foto)

Experimenten en oplossingen

De naburige geitenhouderij, van de familie Stapelbroek, heeft nu rond de 1200 geiten, uitbreiding naar 2000 dieren werd eerder al verboden door de rechter. Het bedrijf deed niet mee aan de betreffende uitzending van Dit is de Kwestie in april dit jaar maar wil nu best een reactie geven op de conclusies van de Gezondheidsraad. Anny Stapelbroek: "Het is voor ons best wel moeilijk verteerbaar, want het is nog niet aangetoond waardoor het nou precies komt. Ze kunnen nog niet aangeven of het nou van de dieren zelf komt of van het strooisel in de stal of de combinatie daarvan. Je moet toch eerst weten waar je wat aan moet doen om het te kunnen verbeteren. Tot die tijd doen we ons werk maar gewoon zo goed mogelijk. En worden er regels opgelegd, dan hebben we die gewoon op te volgen. Dat is voor ons alles wat speelt."

De Gezondheidsraad komt in hun rapport met drie mogelijke oplossingen: afzuiginstallaties in stallen, bouwbeperkingen (geen nieuwe geitenstallen bij woningen en geen nieuwe huizen in de buurt van geitenstallen) en krimpen van de sector.

Afdoende technische oplossingen zijn er volgens Stapelbroek in ieder geval nog niet. "Er zijn al een aantal proeven geweest, maar die hebben tot nog toe geen goede resultaten laten zien. Dus voorlopig zal dat nog experimenteren zijn, voordat er eindelijk iets komt, als er überhaupt iets komt, want je weet niet precies waar het zit. En daar worstelen we wel mee."

Spanning

Ondertussen gaat het werk gewoon door. “Het is hartstikke mooi werk. En wij hebben in die jaren zelf eigenlijk nooit ergens last van gehad. Hier lopen onze kleinkinderen in de stal en stagiaires en van alles. We hadden hier mensen die onder voorbehoud kwamen stagelopen omdat ze ooit last hadden van astma, maar dat ging altijd goed. Dus voor ons is en blijft het de vraag waar het 'm dan in zit.”

Het nieuwe rapport van de Gezondheidsraad is voor Anny dan ook niet echt nieuw. Het was wat zij al wist, gezien het eerdere onderzoek van het RIVM. "Wij kunnen daar dus nog niet veel mee zolang er geen goede maatregelen zijn te nemen. Als die er zijn, dan zullen we daar natuurlijk gewoon aan meewerken."

Jan Losman vindt dat te laat: "Als je ooit echt een hele zware longontsteking hebt gehad, dan hou je daar je hele leven last van. Het kan niet zo zijn, omdat er nog geen regels zijn, dat het dan maar onbeperkt door kan gaan."

'Den Haag' is dus aan zet, maar ondertussen is het niet meer zo gezellig in het dorp. De spanning tussen Stapelbroek en hun buren is al langer om te snijden. Anny Stapelbroek: "Dus eigenlijk hebben wij weinig contact meer met de mensen uit de buurt. Ieder doet zijn ding. Ja, dat is heel jammer. Het was niet nodig geweest."

Meer weten?

Luister naar Geld of je Leven

In Geld of je Leven (EO) gaat Hans van der Steeg verder over dit onderwerp in gesprek. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

Kijk Dit is de Kwestie

In Dat is de Kwestie (EO) gaat Johan Eikelboom verder over dit onderwerp in gesprek. Bekijk de volledige uitzending hieronder. 

Wil jij de aflevering liever streamen? Klik hier om de aflevering te bekijken via NPO Start.

• Natasja Loskamp is ziek van geitenhouderij: 'Longarts zei dat het door geiten kwam'

  Natasja Loskamp is ziek van geitenhouderij: 'Longarts zei dat het door geiten kwam'

• Familie Loskamp heeft dagelijks last van geitenboerderij: ‘Regelmatig longontsteking en bronchitis’

  Familie Loskamp heeft dagelijks last van geitenboerderij: ‘Regelmatig longontsteking en bronchitis’

• Gezondheidsraad: 'Geitenhouderijen waarschijnlijk oorzaak longontsteking omwonenden'

  Gezondheidsraad: 'Geitenhouderijen waarschijnlijk oorzaak longontsteking omwonenden'

• Woon jij in een geitenrisicogebied? Dit zijn de gemeenten met de meeste geiten

  Woon jij in een geitenrisicogebied? Dit zijn de gemeenten met de meeste geiten