Is het tijd voor een helmplicht op alle fietsen?
20 oktober 2023 · 16:00| Leestijd: 5 min
Update: 9 augustus 2024 · 16:00
In dit artikel aan het woord
"Iedereen vindt een fietshelm vooral een heel goed idee voor een ander. Typisch Nederlands."
"Het is ontzettend goed als mensen een fietshelm dragen en ze dat uit eigen beweging doen. Maar het hoeft niet verplicht te worden."
"Op de gewone fiets draag ik geen helm. Ik voel me nog veilig genoeg zonder. Dat komt door mijn ervaring en verkeersinzicht."
In het kort
Merk jij het ook als je door je stad of dorp fietst? Het is de laatste jaren veel drukker geworden op de fietspaden. En dat niet alleen, er zijn ook nog eens veel meer soorten tweewielers: van de e-bike tot de fatbike en van de bakfiets tot de omafiets. Door al die drukte is het er niet bepaald veiliger op geworden. Is het tijd voor een helmplicht voor alle fietsers?
Wat denk jij?
Is het tijd voor een helmplicht voor alle fietsers?
Aantal reacties: 0
Steeds meer fietsongelukken
Op de Nederlandse fietspaden is het druk en je komt er steeds meer verschillende soorten voertuigen tegen. Waar het vroeger vooral 'gewone' fietsen waren, die allemaal ongeveer even snel gingen, is dat tegenwoordig wel anders. Er rijden e-bikes, fatbikes, kolossale bakfietsen en racefietsen. En allemaal op een ander tempo. Op veel plaatsen in Nederland moet je goed opletten om veilig van A naar B te fietsen.
Dat zie je ook terug als je kijkt naar de cijfers van het CBS. In 2022 steeg het aantal fietsongelukken namelijk behoorlijk. Er kwamen 291 fietsers om het leven in het verkeer, 84 meer dan het jaar ervoor. Het is bovendien het hoogste aantal sinds het begin van de registratie in 1996.
Bijna de helft van alle dodelijke fietsongelukken in 2022 gebeurde door een botsing met een auto. Dat overkwam 141 fietsers, 60 meer dan in 2021. Ook waren er in 2022 meer fietsers betrokken bij ongelukken met vrachtwagens, bussen of andere voertuigen. Ruim tweederde van de fietsslachtoffers was 70 jaar of ouder.
Voor wie is een helm verplicht?
In een poging het aantal verkeersdoden en -gewonden onder snorfietsers omlaag te brengen, besloot de overheid om voor deze groep het dragen van een fietshelm verplicht te maken. Die regel is er nog niet zo lang, pas sinds 1 januari 2023 is dit verplicht. Een snorfiets mag maximaal 25 kilometer per uur rijden en is te herkennen aan de blauwe kentekenplaat.
Maar daarmee is het ook de enige groep gebruikers van het fietspad die een fietshelm moet dragen. De helmplicht geldt namelijk niet voor alle andere fietsers. Dus op een racefiets is een helm niet verplicht en ook op de mountainbike niet, al is dat natuurlijk wel veel veiliger. Ook voor gebruikers van een elektrische fiets en een fatbike is het dragen van een helm niet verplicht.
Wat is een fatbike?
Fatbikes zijn de laatste jaren ontzettend populair geworden. Een fatbike is een bijzondere elektrische fiets die gemaakt is om op ruig terrein te rijden. Wat vooral opvalt zijn de extra dikke banden, die veel breder zijn dan die van een gewone fiets. Deze extra breedte is een voordeel bij het rijden op verschillende ondergronden. Daarnaast hebben fatbikes ook speciale frames en vorken die gemaakt zijn om extra gewicht en zware omstandigheden aan te kunnen.
Sinds de invoering van de helmplicht voor snorfietsers (1 januari 2023) zie je fatbikes ook steeds vaker op de openbare weg. Vooral onder jongeren wordt hij steeds populairder. Dat komt vooral omdat je, in tegenstelling tot op scooters en snorfietsen, op deze elektrische fiets (nog) geen helm hoeft te dragen.
Het artikel gaat door onder de video.
De weergave van deze video vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenHoe maken we fietsen veiliger?
Nu het aantal verkeersdoden met de fiets zo snel stijgt, is het de vraag hoe we deze ontwikkeling kunnen stoppen. Wat moet er gebeuren om ervoor te zorgen dat er minder fietsers betrokken raken bij ongelukken in het verkeer? Is een helmplicht voor meer fietsers dan alleen de snorfietsers een goed idee?
Esther van Garderen, directeur van de Fietsersbond, schrok zich een hoedje van de CBS-cijfers over het aantal fietsdoden. Ze maakt zich zorgen over de opkomst van de fatbike. Volgens haar worden deze voertuigen massaal opgevoerd en zit er vaak een gashendel op. Daarnaast worden ze vooral bestuurd door jongeren en die kunnen gevaar nog onvoldoende inschatten, zegt Van Garderen. Toch vindt ze het invoeren van een helmplicht voor meer fietsers geen goed idee, zegt ze bij Dit is de Middag (EO).
"We moeten het fietsen koesteren. Door de e-bike blijven ouderen langer fietsen, maken ze meer kilometers en blijven ze langer gezond. Het gezondheidsverlies van een helmplicht is vele malen groter dan het aantal slachtoffers dat het zou besparen. Over het dragen van een helm zeggen zestigplussers dat het verstandig zou zijn als kinderen dat zouden doen. Terwijl jonge mensen juist zeggen dat ouderen vaker een helm moeten opzetten. Dat is typisch Nederlands: iedereen vindt het vooral een heel goed idee voor een ander."
Jan van Schijndel is verkeersdeskundige en hij geeft ook verkeerstrainingen, bijvoorbeeld op scholen, zorginstellingen of aan bedrijven. Hij richt zich daarbij met name op verkeersgedrag van mensen. Bij die trainingen ziet hij het misgaan bij de meest simpele handelingen, zoals het opstappen en afstappen op de fiets. Als het aan Van Schijndel ligt gaan dan ook meer fietsers een helm dragen, al vindt hij wel dat een vrije keuze moet blijven.
"Ik vind het ontzettend goed als mensen een fietshelm dragen en ze dat uit eigen beweging doen. Maar het hoeft niet verplicht te worden, ik zal de laatste zijn die dat zegt. Al probeer ik mensen wel te motiveren een helm te dragen, want de cijfers liegen er niet om. Ik krijg wel eens de vraag of ik ook kinderhelmen verkoop, maar dat doe ik niet. Want ik vind dat eerst papa, mama, opa of oma het goede voorbeeld moet geven."
Dingeman den Braber was jarenlang een fanatiek racefietser. Tegenwoordig houdt hij het bij ritjes op de gewone fiets, samen met zijn vrouw. Het dragen van een helm vinden ze allebei nog niet nodig en een verplichting hoeft er niet te komen als het aan Den Braber ligt.
"Op de racefiets heb ik altijd een helm gedragen. Op de gewone fiets niet, want ik voel me nog veilig genoeg zonder helm. Dat komt door mijn ervaring en verkeersinzicht. Mijn vrouw heeft ook nog geen helm, maar zij overweegt wel om er één te gaan dragen. Zij heeft dan ook wat minder verkeersinzicht dan ik."
Dit is de Middag
Benieuwd naar het hele gesprek dat presentator Hans van der Steeg bij Dit is de Middag (EO) voerde met Esther van Garderen, Jan van Schijndel en Dingeman den Braber? Kijk hieronder de uitzending. En wil je meer afleveringen van Dit is de Middag zien? Ga dan naar NPO Start.
Praat mee
Hoe zou het verkeer volgens jou veiliger kunnen worden voor fietsers?
- Mogen de supersnelle speedpedelecs straks ook op het fietspad rijden?
Mogen de supersnelle speedpedelecs straks ook op het fietspad rijden?
