Helpen dure sigaretten om roken te stoppen? '60 procent komt uit buitenland'

De prijs van een pakje sigaretten is in vier jaar tijd met maar liefst 55% gestegen: van €7,20 in 2020 naar €11,20 in 2024. De gedachte daarachter is duidelijk: roken onaantrekkelijk maken door het duurder te maken. Maar werkt die strategie nog wel?

"Elke accijnsverhoging zorgt ervoor dat een nieuwe groep mensen stopt met roken", zegt gezondheidseconoom Ardine de Wit van het RIVM bij Geld of je leven (EO). De cijfers lijken dat te onderstrepen: in tien jaar tijd is het aantal rokers gedaald van 26% naar 18% van de bevolking. Samen zijn dat ongeveer één miljoen rokers minder.

Rokers gaan naar buitenland

Toch is er een opvallende keerzijde: de prijsverhogingen zorgen ervoor dat mensen hun sigaretten uit het buitenland gaan halen. Eerst was dat zo'n 30 procent van alle tabak in 2020, maar nu ruim 60 procent in 2024. "Dat kan tot in de honderden euro's lopen", legt De Wit uit, "als zo iemand de toegestane vier sloffen meebrengt naar Nederland."

Ardine de Wit

Gezondheidseconoom RIVM

"Een derde van de rokers is méér gaan roken."

Daarnaast zijn er rokers die door die grote voorraden juist méér zijn gaan roken. Zoals onze eigen redacteur vertelt: "Sinds ik sloffen haal in het buitenland rook ik elke dag een pakje, in plaats van alleen in het weekend." Volgens De Wit is dat geen uitzondering: "We zien dat ongeveer een derde van de rokers méér is gaan roken na de accijnsverhoging, juist omdat ze een voorraad in huis hebben."

'Niet verder verhogen'

De vraag is dan ook: heeft verdere verhoging van de sigarettenprijs nog zin? De Wit is voorzichtig: "We zien dat het effect begint af te nemen. In 2020 stopte nog 11 procent van de rokers na een accijnsverhoging, inmiddels is dat gezakt naar 7 procent. We denken dat het niet zinvol is om verder te verhogen, omdat het alleen maar leidt tot nóg meer buitenlandse inkoop."

Wel blijft ze positief over het beleid in brede zin. "Het is niet alleen de prijs. Sigaretten zijn uit de supermarkt verdwenen en ze zien er allemaal hetzelfde uit. Al die maatregelen samen maken echt verschil."

Dure sigaretten hielpen dus inderdaad om roken te verminderen, maar voor een groeiende groep mensen werkt het beleid inmiddels averechts.

• Hysterie op TikTok: influencers claimen dat kraanwater slecht voor je is

  Hysterie op TikTok: influencers claimen dat kraanwater slecht voor je is

• D66 pleit voor abortus als mensenrecht, critici waarschuwen voor ‘ethische verschuiving’

  D66 pleit voor abortus als mensenrecht, critici waarschuwen voor ‘ethische verschuiving’