Hoe betalen Tweede Kamer-partijen hun ver­kie­zings­cam­pag­nes? Is dat be­las­ting­geld?

Al die spotjes, flyers en posters moeten ergens van betaald worden. Een deel van die campagnes wordt, ja echt; betaald van belastinggeld. Maar dat niet alleen: partijen halen soms ook zelf geld op om extra te kunnen investeren in campagnes. Ook krijgen soms ze giften van leden. We zullen het verder uitleggen voor je:

Marketing door belastinggeld?

Partijen die in de Tweede Kamer zitten, krijgen subsidie van de overheid via de 'Wet financiering politieke partijen'. Dat geld is bedoeld voor dingen als: scholing van leden, het organiseren van congressen en debatten en voorlichting over de standpunten van de partij.

Een deel mag ook voor campagnes worden ingezet. Hoeveel subsidie een partij krijgt, hangt af van het aantal zetels in de Tweede Kamer en het aantal leden van de partij.

Grote partijen ontvangen zo jaarlijks enkele miljoenen, kleinere partijen soms slechts een paar ton. En ja: die subsidie komt uit belastinggeld.

Eigen acties om geld op te halen

Daarnaast betalen leden van politieke partijen contributie, vaak tussen de dertig en zeventig euro per jaar. Dat is voor sommige partijen een stabiele inkomstenbron. Bij partijen met veel leden kunnen deze contributies flink oplopen. Bij kleinere partijen met weinig leden is dit bedrag veel minder.

Partijen organiseren daarnaast fondsenwervingsacties, zoals benefietdiners, crowdfundingcampagnes of de verkoop van merchandise (bijvoorbeeld t-shirts of mokken).

Giften en donaties

Partijen mogen ook giften aannemen van burgers, bedrijven of organisaties. Daar gelden regels voor: giften boven €4.500 moeten openbaar worden gemaakt, boven €10.000 zelfs met naam en woonplaats. Buitenlanders mogen in principe niet doneren aan Nederlandse partijen. Alleen Nederlanders die in het buitenland wonen zijn toegestaan.

Om te controleren of partijen zich aan de regels houden moeten ze jaarlijks een overzicht van giften en donaties publiceren bij de Kiesraad.

Reclames op social media steeds strenger

Steeds meer sociale media platforms gaan politieke advertenties verbieden in Europa. Dat komt door nieuwe EU-regels (TTPA: Transparency and Targeting of Political Advertising) die vanaf oktober 2025 gelden. Die regels moeten voorkomen dat kiezers worden misleid of gemanipuleerd. Maar welke regels gelden voor welk platform?

Facebook, Instagram en Threads (Meta) staan binnen de EU geen politieke of maatschappelijke advertenties meer toe. Google beperkt politieke advertenties in de EU, terwijl sommige maatschappelijke advertenties nog wel mogelijk zijn. TikTok en Spotify hebben al eerder in Nederland en België politieke advertenties geblokkeerd. LinkedIn en Microsoft verbieden of beperken politieke reclame, vooral in Europese landen. Twitter/X hanteert al sinds 2019 wereldwijd een verbod op politieke advertenties.

Het idee: kiezers moeten weten wie achter een boodschap zit, microtargeting met gevoelige data wordt verboden, en buitenlandse inmenging vlak voor verkiezingen mag niet meer. Dit betekent natuurlijk niet dat partijen geen eigen accounts mogen hebben waarop ze eigen content mogen plaatsen. Het verbod gaat dus alleen over betaalde politieke advertenties.

Of schrijf je in voor de nieuwsbrief

• Wat is nou linkse, rechtse, progressieve en conservatieve politiek?

  Wat is nou linkse, rechtse, progressieve en conservatieve politiek?

• Waarom stemmen we wél op de Tweede Kamer, maar niet op de premier?

  Waarom stemmen we wél op de Tweede Kamer, maar niet op de premier?

• Hoeveel strategie zit er écht achter politieke campagnes? 'Gewoon geluk en dommigheid'

  Hoeveel strategie zit er écht achter politieke campagnes? 'Gewoon geluk en dommigheid'