Inloggen bij

Praat je mee? Als je bent ingelogd, kun je reacties plaatsen en gesprekken volgen.

Door in te loggen bevestig je dat je de Algemene Voorwaarden en Privacyverklaring van de EO hebt gelezen en begrepen.

Hulp nodig?

Check de veelgestelde vragen.

Uitgelichte afbeelding

Moet de overheid week­end­scho­len controleren? 'An­ti­se­mi­tis­me wordt aangeleerd'

15 november 2024 · 17:52| Leestijd: 5 min

Update: 15 november 2024 · 19:28

In dit artikel aan het woord

Bente Becker
Bente BeckerTweede Kamerlid namens de VVD
"We moeten verdedigen dat wij hier in Nederland onszelf kunnen zijn."
Don Ceder
Don CederTweede Kamerlid namens ChristenUnie
"Dit is onnodig. Als er op salafistische scholen strafbare uitingen worden gedaan, kun je daar nu ook al juridische actie op ondernemen."

In het kort

Moet de politiek meer controle krijgen over wat kinderen leren buiten schooltijden? Mariëlle Paul (VVD), Staatssecretaris Funderend Onderwijs en Emancipatie, vindt van wel. Ze wil dat de overheid mag ingrijpen als kinderen op informele scholen, zoals koranscholen of zondagsscholen, worden aangezet tot haat of discriminatie. Het plan roept scherpe reacties op: beschermt zo'n wet kinderen, of gaat dit te ver?

Samenvatting van DIT artikel

Staatssecretaris Mariëlle Paul (VVD) wil dat de overheid meer ruimte krijgt om informele onderwijsinstituties te controleren, zoals koranscholen en zondagsscholen. De politica pleit ervoor dat de overheid schoolprogramma's kan inspecteren als er signalen zijn dat kinderen antidemocratische en/of haatdragende overtuigingen aangeleerd krijgen. Voorstanders vinden dat dit nodig is om kinderen te beschermen, maar tegenstanders vrezen dat ook onschuldige scholen onterecht worden gecontroleerd.

In Dit is de Dag (EO) gaan VVD-Kamerlid Bente Becker en ChristenUnie-Kamerlid Don Ceder over het wetsvoorstel in debat. Volgens Becker is het hoof tijd dat de overheid meer controle krijgt over informeel onderwijs, omdat er al vaker signalen zijn geweest dat er op informele scholen antidemocratische, haatdragende en/of discriminerende informatie wordt verspreid.

Ceder vindt dat het wetsvoorstel te ver gaat. Hij is het ermee eens dat bijvoorbeeld Koranscholen en Chinesr scholen strenger gecontroleerd moeten worden, maar met deze wet krijgt de ovetheid óók toezicht op Bijbelscholen, bijlesinstituten en, bijvoorbeeld, voetbalverenigingen. Zulke controle is onnodig en past niet bij een liberale samenleving. Bovendien is het niet de taak van de overheid om theologische leerstellingen te beoordelen, vindt hij.

Wat denk jij?

Is het goed dat de overheid toezicht gaat houden op informele scholen, zoals Koranscholen en zondagsscholen?

Dit is de situatie

Staatssecretaris Paul wil toezicht op informeel onderwijs

Het wetsvoorstel houdt in dat de Onderwijsinspectie informeel onderwijsinstituties kan controleren als er signalen zijn dat kinderen haat of antidemocratische ideeën leren. Dit geldt voor verschillende scholen, zoals koranscholen, zondagsscholen, maar ook bijlesinstituten en jongerenverenigingen. De inspectie mag alleen ingrijpen bij sterke vermoedens dat er iets niet helemaal in de haak is, en ze moeten eerst goedkeuring krijgen van een onafhankelijke commissie.

In politiek Den Haag is niet iedereen blij met het voorstel. Partijen zoals de SGP en ChristenUnie zijn bang dat ook onschuldige scholen en clubs onder toezicht komen te staan. Zij vinden dat goedwillende vrijwilligers of docenten hierdoor wantrouwend behandeld worden. Voorstanders, zoals D66, benadrukken dat de wet bedoeld is om kinderen te beschermen tegen extreme ideeën, bijvoorbeeld op scholen met buitenlandse invloed.

Het wetsvoorstel is nog niet definitief. Tot januari 2025 kunnen burgers en organisaties hun mening geven. Daarna bespreken de regering en het parlement het plan verder. Of de wet er komt, blijft voorlopig onzeker. Maar wat is wijsheid: moet de overheid kunnen controleren wat weekendscholen hun kinderen aanleren? Of gaat dat te ver?

Dit is de discussie

Moet de overheid toezicht houden op informeel onderwijs?

'Volgens Bente Becker, Tweede Kamerlid namens de VVD, is het goed als er meer toezicht komt'. De overheid kreeg volgens haar de afgelopen jaren al vaker signalen, bijvoorbeeld van de AIVD, dat kinderen in het informeel onderwijs antidemocratische ideeën aangeleerd krijgen. Ze vertelt bij Dit is de Dag (EO):

Bente Becker
Bente BeckerTweede Kamerlid namens de VVD

"Wij proberen kinderen doordeweeks te leren dat we een vrije democratische rechtsstaat hebben. Maar kinderen krijgen dan toch te vaak in het weekend te horen dat de sharia een belangrijkere wet is dan de Nederlandse, of dat het antisemitisme wordt aanbevolen aan kinderen. Koranscholing gaat vaak gepaard met een heel conservatieve islamitische agenda. En dat niet alleen: we hebben ook gezien dat de Chinese Communistische Partij (CCP) 28 weekendscholen in Nederland opende, waarvan gezegd wordt dat zij kinderen hier willen indoctrineren met hun ideologie. Zelfs President Erdoğan heeft hier weekendscholen geopend. Hij noemt Hamas vrijheidsstrijders, er wordt beweerd dat hij banden heeft met salafisten."

"We moeten verdedigen dat wij hier in Nederland onszelf kunnen zijn, dat jongens en meisjes gelijk zijn, dat je hier homo kan zijn. Het kan niet zo zijn dat kinderen in het weekend iets heel anders leren."

Don Ceder, Tweede Kamerlid namens ChristenUnie, is het met Becker eens dat salafistische en Chinese scholen strenger moeten worden gecontroleerd. Het is volgens hem echter onnodig dat de overheid toezicht gaat houden op alle onderwijzende verenigingen.

Don Ceder
Don CederTweede Kamerlid namens ChristenUnie

“Er wordt nu een heel systeem opgetuigd waarmee niet alleen de koranscholen, maar ook de Joodse scholen op zaterdag, de bijbelscholen, de voetbalclubs, alle verenigingen in Nederland waar enige vorm van onderwijs wordt gegeven aan minderjarigen, onder het toezicht van de Inspectie van Onderwijs kunnen komen. En dat is onnodig, want als er op salafistische scholen strafbare uitingen worden gedaan, kun je daar nu ook al juridische actie op ondernemen. Je kunt iemand nu ook al vervolgen voor haatzaaien en groepsbelediging.”

"We hebben geconstateerd dat het met name gaat over salafistische scholen met buitenlandse financiering. En Chinese scholen. Prima, dan pakken we dát toch streng aan?"

Becker stelt dat aangiftes op dit moment vaak maar weinig uithalen: de overheid kan namelijk weinig doen om in te grijpen.

Bente Becker
Bente BeckerTweede Kamerlid namens de VVD

Je kunt inderdaad aangifte doen tegen een weekendschool, maar dan moet je natuurlijk wel eerst weten wat er in die weekendschool gebeurt. En dat is een beetje lastig als je er geen toezicht op kan houden. Wat in de praktijk gebeurt. is dat er wel signalen zijn, maar dat de overheid niet binnen kan kijken. (…) Bovendien: meneer Ceder weet net zo goed als ik dat we geen onderscheid kunnen maken tussen verschillende weekendscholen."

Bijbelscholen controleren: is dat niet wat overdreven?

Nederland kent een lange geschiedenis met het christelijk geloof. Als dit beleid doorgevoerd wordt, zal dat echter betekenen dat zelfs Bijbelscholen te maken kunnen krijgen met overheidscontroles. Gaat dat te ver, zoals Ceder betoogt?

Wat denk jij?

Moeten Bijbelscholen uitgezonderd worden van overheidscontroles?

Volgens Becker zullen Bijbelscholen in de praktijk waarschijnlijk weinig last hebben van dit beleidsvoorstel. De overheid zal pas komen inspecteren als er signalen zijn dat er over controversiële zaken wordt onderwezen, legt ze uit. Er zal niet dus elke week een narrige inspecteur in de schoolbanken zitten.

Bente Becker
Bente BeckerTweede Kamerlid namens de VVD

"Dit wetvoorstel is ook niet zo ingericht dat er de hele tijd allerlei inspecties op allerlei scholen plaatsvinden. Dit is een wetvoorstel dat zorgt voor signaalgestuurd toezicht."

Er zijn natuurlijk wel stromingen in het christendom die negatief denken over homoseksuelen, of die bepleiten dat vrouwen een andere functie in de maatschappij hebben dan mannen. Zou de overheid ingrijpen als kinderen dat soort overtuigingen aangeleerd wordt op Bijbelschool? Becker vertelt:

"Zolang christelijke scholen niet discrimineren of aanzetten tot haat - bijvoorbeeld door kinderen op te roepen om homo's anders te behandelen dan hetero's, of om vrouwen minderwaardig te behandelen - is er niets aan de hand. Het gaat echt om instituties die bezig zijn met het ondermijnen van de democratie, van de rechtsstaat, of met aanzetten tot discriminatie. Het is met dit wetsvoorstel zeker niet zo dat men kan zeggen: we grijpen in op religie."

Ceder is verrast door de houding van Becker. Volgens de ChristenUnie-politicus is het niet de plek van de overheid om Bijbellessen onder de loep te nemen.

Don Ceder
Don CederTweede Kamerlid namens ChristenUnie

"Dat ik dit ooit van een liberaal heb mogen horen. (...) De Onderwijsinspectie zal dan theologische leerstellingen moeten beoordelen aan de hand van wat volgens hen verantwoord is. Daar is de overheid niet voor bedoeld. Dit is on-Nederlands, het is on-liberaal en ook onrechtsstatelijk."

Praat mee

Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel?

Inloggen bij

Super dat je jouw perspectief wil delen! Log in om je reactie te plaatsen.

Door in te loggen bevestig je dat je de Algemene Voorwaarden en Privacyverklaring van de EO hebt gelezen en begrepen.

Hulp nodig?

Check de veelgestelde vragen.

Meer weten?

Luister Dit is de Dag (EO) terug als podcast

In Dit is de Dag (EO) gaat presentator Tijs van den Brink verder over dit onderwerp in gesprek met VVD-Kamerlid Bente Becker en ChristenUnie-Kamerlid Don Ceder. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.

Toestemmingen aanpassen

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

Dit maakten we ook
Dit is de dagDit is de dag

Dit artikel hoort bij de podcast

Dit is de dag

Deel dit artikel:

Meest gelezen

Lees ook

Neem een koekje.

Jammer! Door je cookie-instellingen kan je dit deel van de site niet zien. Als je meer cookies accepteert, kan je dit deel wel zien.

Toestemmingen aanpassen