Minister Faber wil 'veiligelanders' op een aparte azc-afdeling zetten, met strenge regels. Goed plan?
gisteren · 17:00| Leestijd: 6 min
Update: gisteren · 23:20
In dit artikel aan het woord
"Dit nieuwe plan gaat mij niet ver genoeg. Zo'n meldplicht, twee keer per dag, stelt eigenlijk niks voor."
"ik hik wel aan tegen het discriminatoire karakter van deze aanpak."
In het kort
Minister Marjolein Faber wil strengere maatregelen nemen tegen asielzoekers uit veilige landen die overlast veroorzaken. Ze stelt een speciaal asielzoekerscentrum voor, waar deze zogenoemde veiligelanders zich twee keer per dag moeten melden. Het plan roept juridische en maatschappelijke vragen op: is dit plan haalbaar en wenselijk?
Samenvatting van DIT artikel
Minister Marjolein Faber wil strengere maatregelen voor asielzoekers uit veilige landen die overlast veroorzaken, zoals een speciaal asielzoekerscentrum met meldplicht. Overlast van veiligelanders, voornamelijk jonge mannen uit landen als Marokko en Algerije, veroorzaakt al jaren frustratie in plekken zoals Ter Apel, waar inwoners winkeliers en zelfs omliggende dorpen overlast ervaren. Faber stelt voor om in Ter Apel een opvanglocatie te openen met een meldplicht van twee keer per dag, maar juridische experts betwijfelen de haalbaarheid vanwege mogelijke schendingen van vrijheidsrechten. Eerdere strengere maatregelen, zoals een 22-uurs verblijfsregel, werden door de rechter verboden. Is Fabers plan realistisch? En moeten we dit wel willen?
In Dit is de Dag (EO) gaan asieladvocaat Frans Willem Verbaas en VVD-fractievoorzitter Klaas Buigel daarover in debat. Verbaas waarschuwt voor discriminatie en pleit voor individuele beoordeling. Buigel daarentegen steunt strengere maatregelen en vindt Fabers voorstel te mild. Hij benadrukt dat zonder stevige handhaving de overlast niet opgelost wordt.
Wat denk jij?
Heb jij weleens last van asielzoekers in jouw buurt?
Aantal reacties: 0
Minister Faber oppert strenge aanpak voor overlastgevende veiligelanders
Op verschillende plekken in Nederland veroorzaken asielzoekers uit veilige landen, zoals Marokko en Algerije, al jaren overlast. Deze 'veiligelanders' - vooral jonge mannen - vormen slechts een klein percentage van alle asielzoekers, maar ze zijn opvallend vaak betrokken bij incidenten zoals diefstal, intimidatie en geweld. Vooral in Ter Apel zijn er vaak ongeregeldheden, tot grote frustratie van inwoners en lokale winkeliers. Zo'n 60 procent van de inwoners geeft daar aan psychische problemen te hebben vanwege alle overlast. Meer dan de helft rijdt voor boodschappen naar een andere plaats, om confrontaties met de asielzoekers te vermijden. “De winkeliers weten vaak wel wie het zijn, maar kunnen er bijna niks aan doen”, vertelt Klaas Buigel, VVD-fractievoorzitter in Westerwolde (de gemeente waarin Ter Apel ligt). Extra beveiliging en politie-inzet zijn geïntroduceerd, maar het probleem is nog niet structureel opgelost.
Ook in de omgeving van Ter Apel is de situatie zorgelijk. In het dorpje Nieuw-Weringe, op de weg naar Ter Apel, klagen inwoners ook. Zij spreken onder andere van "gerommel aan auto’s en huizen en poepende of masturberende mannen in tuinen." Zelfs vlak over de grens met Duitsland zijn er meldingen gemaakt van diefstallen uit auto’s, huizen en zelfs kerkhoven door Noord-Afrikaanse asielzoekers uit Ter Apel.
Overlastgevende asielzoekers behouden recht op opvang zolang hun asielprocedure loopt, ook al is de kans op een vluchtelingenstatus minimaal. Daarom pleit minister Faber nu voor een strengere aanpak. Zij stelt voor om een speciale afdeling in het azc van Ter Apel te openen, specifiek gericht op veiligelanders. In deze opvanglocatie moeten bewoners zich tweemaal per dag melden. Het plan is een mildere variant van een eerdere aanpak tegen overlast, waarbij asielzoekers 22 uur per dag binnen moesten blijven. Het achterliggende idee: als asielzoekers 22 uur per dag op locatie zijn, kunnen asielaanvragen sneller worden behandeld en blijven bewoners met criminele intenties in het vizier van de azc-medewerkers. Die aanpak werd vorig jaar echter door de rechter verboden vanwege inbreuk op vrijheidsrechten.
Waarom kunnen we veiligelanders niet gewoon direct terugsturen?
Wat zijn de obstakels?
Een asielzoeker kan alleen worden uitgezet als het land van herkomst meewerkt. Veel veilige landen, zoals Marokko, weigeren vaak om hun burgers terug te nemen.
Wat gebeurt er bij weigering?
Wanneer een veiligelander niet vertrekt, kan deze persoon worden uitgesloten van opvang. Dit leidt er vaak toe dat zij illegaal in Nederland of een ander EU-land blijven dwalen.
Wat doet Nederland hieraan?
Nederland probeert via diplomatieke afspraken met veilige landen, zoals Marokko, betere samenwerking te krijgen voor gedwongen terugkeer.
Ambtenaren waarschuwen dat Fabers nieuwe aanpak, net zoals de vorige aanpak, "juridisch kwetsbaar" is. “Een maatregel zoals een meldplicht tweemaal daags kan zomaar stranden bij de rechter,” stellen zij in interne documenten die zijn vrijgegeven door het COA. Advocaten kunnen de maatregel namelijk aanvechten op grond van een ‘verregaande vrijheidsbeperking’. Bovendien mag iemand die zich niet aan de meldplicht houdt niet zomaar uit de opvang worden gezet. Het wordt dus lastig om de meldplicht te handhaven.
Faber blijft echter optimistisch. “Er moet harder worden opgetreden tegen overlast van asielzoekers,” schrijft ze in een Kamerbrief. Faber ziet landelijk geweldsincidenten in azc’s, zwartrijders in het openbaar vervoer en crimineel gedrag. Zulk gedrag is 'onaanvaardbaar', aldus de minister. Gaat het Faber lukken om dit plan door te zetten? En: moeten we dat wel willen?
Wat denk jij?
Minister Faber wil veiligelanders in een apart azc-complex plaatsen, waar ze zich twee keer per dag moeten melden. Is dit een goede maatregel om overlast door veiligelanders tegen te gaan?
Aantal reacties: 0
Een speciaal, streng azc voor veiligelanders: goed idee?
Asieladvocaat Frank Willem Verbaas is sceptisch over het voorstel. Het is juridisch lastig om de vrijheid van burgers in te perken, ook als er sprake is van overlast. Bovendien kan Fabers plan er volgens hem voor zorgen dat 'brave' veiligelanders ten onrechte hun vrijheid verliezen, zegt hij in Dit is de Dag (EO):
“Ik wil dit plan niet gelijk afkraken, want ik heb nog geen beleidsplannen gezien, maar ik hik wel aan tegen het discriminerende karakter van deze aanpak. Deze maatregel is bedoeld om overlastgevers aan te pakken, maar niet alle veiligelanders zijn overlastgevend. Is het dan zo dat ‘brave’ veiligelanders die geen overlast veroorzaken zich ook moeten melden? Ik denk dus dat er sowieso een individuele beoordeling nodig is."
Klaas Buigel, VVD-fractievoorzitter in de gemeente Westerwolde, denkt dat het wel mee zal vallen met die onterechte discriminatie. Hij vertelt:
“Dat grijze gebied is bij veiligelanders heel klein; overlastgevers komen vaak voor 99% uit een veilig land.”
Factcheck: klopt deze uitspraak van Buigel?
Het is, in absolute zin, niet waar dat het merendeel van de overlastgevers uit een veilig land komt, zoals Buigel zegt. Maar: het feit dat Buigel de veiligelanders aanwijst als probleemgroep, is niet helemaal onterecht.
Volgens het WODC wordt de meeste overlast veroorzaakt door asielzoekers uit een onveilig land, maar dat is simpelweg omdat er in Nederland véél meer asielzoekers zijn die onveilige landen komen dan uit veilige landen. Circa 97% van de asielzoekers komt uit een onveilig land.
Als je alle overlastincidenten van de afgelopen periode bekijkt, zie je dat veiligelanders relatief vaker betrokken zijn bij een incident of misdrijf. Van de in totaal 14.220 incidenten die er in 2023 zijn geregistreerd, zijn er ruim 1.700 gepleegd door een bewoner met weinig kans op asiel. Dat is ongeveer 12 procent van alle incidenten.
Volgens hem zou Fabers aanpak nóg strenger moeten worden. Met lichte maatregelen zal de overlast volgens Buigel niet worden opgelost:
“Ik was enthousiast over de oude aanpak [waarbij asielzoekers 22 uur per dag binnen moesten blijven, red.]. Dit nieuwe plan gaat mij niet ver genoeg. Zo'n meldplicht, twee keer per dag, stelt eigenlijk niks voor. Wie gaat dat monitoren en handhaven? Ze hebben geen mankracht bij het COA. En voor de rest is het nieuwe beleid grotendeels hetzelfde als op ‘gewone’ azc’s. (…) Bovendien: het winkelcentrum in Ter Apel is vanaf het azc tien minuten lopen, dus als je die asielzoekers niet voor een groot gedeelte van de dag vast kunt houden, heeft zo'n aparte azc-afdeling geen enkel effect voor de lokale winkeliers."
Praat mee
Met welke voorstellen ben jij het eens?
Luister Dit is de Dag terug als podcast
In Dit is de Dag (EO) gaat presentator Tijs van den Brink verder over dit onderwerp in gesprek met Klaas Buigel, VVD-fractievoorzitter in de gemeente Westerwolde (waar o.a. Ter Apel in ligt) en asieladvocaat Frans Willem Verbaas. Beluister de uitzending hieronder als podcast.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenLuister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.
Dit maakten we ook- Is het terecht dat bekeringsverhalen van asielzoekers strenger beoordeeld worden?
Is het terecht dat bekeringsverhalen van asielzoekers strenger beoordeeld worden?
- 'Je moet niet proberen God te worden': Theoloog des Vaderlands Mirella Klomp over asielmigratie in Nederland
'Je moet niet proberen God te worden': Theoloog des Vaderlands Mirella Klomp over asielmigratie in Nederland
- Worden de nieuwe asielwetten van minister Faber eigenlijk wel ingevoerd? 'Het effect is heel klein'
Worden de nieuwe asielwetten van minister Faber eigenlijk wel ingevoerd? 'Het effect is heel klein'
