Moet koning Willem-Alexander ook inkomstenbelasting gaan betalen?
19 januari 2024 · 15:00| Leestijd: 4 min
Update: 9 augustus 2024 · 15:57
In dit artikel aan het woord
"Hou op met erover te zeuren en pak de echte grote problemen aan."
"Als er veel kritiek is op de belastingvrijdom van de koning, gaat dat ten koste van het draagvlak."
In het kort
Tweederde van de Tweede Kamer wil dat koning Willem-Alexander in de toekomst belasting over zijn inkomen gaat betalen. Worden er straks blauwe enveloppen bij Paleis Huis ten Bos bezorgd - en is dat eigenlijk wel een goed plan?
Wat denk jij?
Wat vind jij: moet de koning inkomstenbelasting betalen?
Aantal reacties: 0
Tweede Kamer wil dat de koning belasting betaalt
Het is al jarenlang een groot punt van kritiek onder koningshuis-sceptici: koning Willem-Alexander betaalt geen cent belasting over zijn persoonlijke inkomen van zo'n 1,1 miljoen euro per jaar. Daarbovenop krijgt hij zo'n 6,8 miljoen euro om zijn personeel te betalen en overige investeringen te doen. Dat de koning geen belasting hoeft te betalen over zijn inkomen, is sinds 1814 opgenomen in de Grondwet.
Wat verdient prinses Beatrix eigenlijk?
Prinses Beatrix hoeft het land niet meer te runnen, maar ze krijgt wél een fijn pensioen. De ex-koningin verdient dit jaar zo'n 614.000 euro. Daarbovenop krijgt ze 1.2 miljoen euro voor personele- en materiële uitgaven.
Deze week werd een voorstel van D66 om de zogenaamde 'belastingvrijdom' van de koning af te schaffen besproken in de Tweede Kamer. Tweederde van de Tweede Kamerleden gaf aan het eens te zijn met het voorstel; zij vinden dat de koning net als iedereen belasting over zijn inkomen zou moeten betalen. Het voorstel kreeg onder andere steun van de PVV, NSC, BBB, PvdA-GroenLinks en de SP.
Dit is de discussieEen koning die belasting betaalt: is dat redelijk?
Is het wel logisch om een staatshoofd belasting te laten betalen? Volgens Paul Bovend'Eert, emeritus hoogleraar staatsrecht, zeker. In Dit is de Dag (EO) vertelt hij:
"De argumentatie voor de belastingvrijdom is eigenlijk altijd nogal zwak geweest. Er werd oorspronkelijk gezegd dat het moeilijk is om functionele uitgaven en privé-uitgaven te scheiden. Dat is niet echt meer het geval, want dat gaat nu echt om een persoonlijk inkomen van de koning."
Had de koning vroeger dan géén persoonlijk inkomen?
Onze monarchen hebben het financieel nooit krap gehad, maar er was tot 1972 wettelijk gezien geen sprake van een persoonlijk inkomen.
Bovend'Eert vertelt: "Vroeger was het zo dat de koning geen persoonlijk inkomen kreeg. Hij kreeg een inkomen voor de kroon. Dat was eigenlijk een soort bedrag dat bestemd was voor de hele monarchie, voor de hele uitoefening van het koningschap. Eén groot potje, en daar moest alles van betaald worden. In 1972 is men dat gaan splitsen."
De toenmalige koningin Beatrix kreeg toen twee aparte uitkeringen: één voor personele- en materiële voorzieningen en één die bestemd is als persoonlijk inkomen.
Jos Wienen, burgemeester van Haarlem en liefhebber van het koningshuis, reageert in Dit is de Dag (EO) ook op de kwestie. Als Nederlanders willen dat de koning belasting betaalt is dat prima, maar er zijn op dit moment volgens Wienen veel belangrijkere problemen waar we tijd in moet steken:
"Als het op belasting aankomt, zou ik het veel politiek relevanter vinden om te kijken naar de miljardenvrijstellingen voor grote bedrijven. (...) Ik weet ook dat nogal wat mensen in Nederland vinden dat, bijvoorbeeld, bepaalde belastingvrijstellingen voor energie problematisch zijn. Dan praten we niet over een miljoen, dan praten we over miljarden."
"Als het over de belastingen voor het koningshuis gaat, denk ik: jongens, sorry, dit is klein. Regel het. Hou op met erover zeuren en pak de echte grote problemen aan."
Bovend'Eert beaamt dat er grotere problemen zijn, maar júist in het belang van de monarchie is het belangrijk om goed over de financiering van het koningshuis na te denken.
"Het is geen groot maatschappelijk probleem, maar het is evengoed een belangrijke aangelegenheid - ten meeste ook omdat koning Willem-Alexander voor zijn functie draagvlak nodig heeft. Als er heel veel kritiek is op de financiering, op die belastingvrijdom, dan gaat dat ten koste van zijn draagvlak."
Levert een wetswijziging wel iets op?
Wienen legt verder uit dat de wetswijziging veel werk kost, maar weinig oplevert. Als de wet wordt doorgevoerd, zullen de kosten van het koningshuis volgens Wienen namelijk maar weinig veranderen.
"Je kan niet zomaar iemands salaris halveren, of iets dergelijks. Als je dat doet, dan moet je rekening houden met regelingen... En wat dan meestal gebeurt is dat het brutosalaris stijgt. Daar betaal je dan belasting over en netto houd je ongeveer hetzelfde over. Dat zal ook wel zijn hoe het gaat bij de koning. En dan is iedereen gelukkig, want de koning betaalt zijn belasting, maar voor de belastingbetaler maakt het eigenlijk niks uit."
Bovend'Eert benadrukt wederom dat het belangrijk is dat de financiering van het koningshuis voor de burger eerlijk voelt - zelfs als het inkomen van de koning uiteindelijk weinig verandert.
"Het gaat niet om het geld. Het is belangrijk omdat je een einde maakt aan die uitzondering. Waar kennelijk tegenwoordig veel mensen aanstoot aannemen. Dus in die zin heeft het wel degelijk een functie."
Dus: betaalt de koning voortaan inkomstenbelasting?
Of Koning Willem-Alexander ook daadwerkelijk blauwe enveloppen op zijn deurmat gaat krijgen, is nog even afwachten. Het voorstel moet nog een meerderheid krijgen in de nieuwe Eerste Kamer en Tweede Kamer, met de nieuwe zetelverdeling van de laatste verkiezingen. Bovendien is de belastingvrijdom van de koning vastgelegd in de Grondwet, en de procedure om de Grondwet te wijzigen is complex en tijdrovend. Als de wet door het volgende parlement wordt aangenomen, zal het dus alsnog even duren voordat er iets verandert.
Praat mee
Wat vind jij: hoeveel zou Koning Willem-Alexander per jaar mogen verdienen?
Luister onze podcast
Meer weten over dit onderwerp? Luister hieronder naar de podcast van Dit is de Dag (EO), waarin presentator Joram Kaat in gesprek gaat met oud-commandant Mart de Kruif en emeritus hoogleraar Henk Overbeek.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen
