Praten of herbewapening: wat is de weg naar wereldvrede?

21 maart 2025 · 15:57| Leestijd:4 min

Update: 24 maart 2025 · 10:16

In dit artikel aan het woord

Jimmy DijkFractievoorzitter SP

"Ik vind het onverstandig als je zonder argumentatie het bedrag van 800 miljard investeert in defensie."

Derk BoswijkCDA-Kamerlid

"Natuurlijk 800 miljard is heel veel geld. Maar bedenk ook dat we de afgelopen 30 jaar te weinig aan onze krijgsmachten uit hebben gegeven."

In het kort

Oorlog is de laatste tijd veel in het nieuws, vooral door de oorlog in Oekraïne en conflicten in het Midden-Oosten. Wat doet dit met onze samenleving? En is herbewapening een stap richting veiligheid, of zouden we juist meer moeten doen om oorlog te voorkomen?

Wat denk jij?

Hoe bereiken we wereldvrede?

Door met elkaar te gaan pratenDoor meer te investeren in onze defensie en als het moet, te vechten voor vrijheidIk weet het niet

Dit is de situatie

Praten of herbewapenen?

De media schrijven steeds meer over oorlog en internationale spanningen. Tegelijkertijd winnen politieke partijen die pleiten voor een sterker leger meer zetels. Dit roept vragen op: kiezen we als samenleving steeds vaker voor herbewapening? En wat betekent dat?

Sommigen vinden een sterk leger noodzakelijk om het land te beschermen en dreigingen af te schrikken. Anderen vragen zich af waarom we niet meer inzetten op diplomatie en vreedzame oplossingen. Is herbewapening een stap richting veiligheid, of zouden we juist meer moeten doen om oorlog te voorkomen?

'Op angst slaan we enorm aan’

Volgens psychiater Esther van Fenema hebben mensen zowel een 'vredebrein' als een 'oorlogsbrein'. Het 'oorlogsbrein' is volgens een snelle, instinctieve reactie die ons helpt overleven in gevaarlijke situaties, zoals wanneer we plotseling geconfronteerd worden met een tijger. Dit snelle brein wordt geactiveerd in tijden van stress of dreiging. Het heeft bepaalde kenmerken, zoals snel handelen, snel akkoord gaan met de groep en weinig ruimte voor nuance of diep nadenken. De spreker merkt op dat dit 'oorlogsbrein' momenteel weer actief is, wat zowel positieve als negatieve gevolgen kan hebben.

Esther van Fenema
Psychiater
"Wanneer we ons in een staat van gevaar bevinden, willen we intens graag weten wat we moeten doen."

Van Fenema zegt dat mensen van nature reageren op dreiging, zowel als individu als in een groep. Angst neemt veel ruimte in ons hoofd in, waardoor we minder goed nadenken over andere oplossingen. Ze stelt: "Wanneer we ons in een staat van gevaar bevinden, verlangen we intens naar handelingsperspectief." Dat betekent: concrete aanwijzingen wat we moeten doen.

"We willen iets doen, want machteloos zijn in gevaar is voor ons als mensen ondraaglijk", zegt Van Fenema. "Het is belangrijk om te realiseren dat in zulke momenten ons 'oorlogsbrein' geactiveerd wordt, en dat dit zowel kracht als risico met zich meebrengt."

Dit is de discussie

Hoe bereiken we vrede?

Praten of herbewapening? In Dit is Tijs (EO) staan SP-leider Jimmy Dijk en CDA-Kamerlid Derk Boswijk tegenover elkaar.

De SP is al jaren kritisch over hogere uitgaven aan defensie en blijft pleiten voor diplomatie boven bewapening. Hoewel de partij Oekraïne steunt, trekt zij een duidelijke grens als het gaat om grootschalige investeringen in het leger.

Jimmy Dijk
Fractievoorzitter SP
"Aan beide kanten overlijden er honderdduizenden mensen, omdat wereldleiders het met elkaar oneens zijn. Uiteindelijk los je een oorlog op door met een tegenstander in gesprek te gaan aan de onderhandelingstafel."

Ook heeft de SP grote twijfels bij het bedrag van 800 miljard, vertelt Dijk.

"Ik vind het onverstandig als je zonder argumentatie het bedrag van 800 miljard investeert in Defensie. Ik vind het ook nogal heftig als we zien dat er in heel Europa een wooncrisis is, wachtlijsten in de zorg en mensen in armoede leven: daar is nooit 800 miljard voor."

Natuurlijk moet je het gesprek aangaan, vindt ook CDA-Kamerlid Derk Boswijk. Maar hij benadrukt dat sterke militaire afschrikking nodig is om conflicten te voorkomen. Hij pleit al jaren voor hogere investeringen in defensie. Ook pleit het CDA al langer voor een maatschappelijke dienstplicht, maar daar is tot dusver nog geen meerderheid voor in de Kamer.

Derk Boswijk
CDA-Kamerlid en woordvoerder Veiligheid & Justitie en Defensie
"Ja, altijd met elkaar in gesprek gaan. Maar het is natuurlijk wel handig dat je altijd wel een krijgsmacht achter de hand hebt. Het is niet altijd onze keuze of dat je een oorlog wilt beginnen."

Ook Boswijk ziet dat 800 miljard veel geld is, maar stelt dat er ook een reden is waarom dit bedrag zo hoog is.

"Natuurlijk is 800 miljard heel veel geld. Tegelijkertijd moet je er ook naar kijken dat we de afgelopen 30 jaar te weinig aan onze krijgsmachten uit hebben gegeven. Je ziet daardoor op de werkvloer dat militairen hun oefeningen niet kunnen doen, of zonder munitie."

Meer weten?

Kijk Dit is Tijs

In Dit is Tijs (EO) gaat presentator Tijs van den Brink verder over dit onderwerp in gesprek met Jimmy Dijk (fractievoorzitter SP) en CDA-Kamerlid Derk Boswijk (woordvoerder Veiligheid & Justitie en Defensie). Ook psychiater Esther van Fenema is te gast.