Racisme in ministerraad? Druk om notulen vrij te geven neemt toe: 'Ik vind dat de samenleving dat moet weten'

Wel of geen racisme in ministerraad?

Sinds het vertrek van staatssecretaris Nora Achahbar (NSC) eisen oppositiepartijen dat de notulen van de ministerraad op 11 november openbaar worden gemaakt. Achahbar, die Marokkaanse wortels heeft, stapte afgelopen vrijdag namelijk op vanwege onvrede over opmerkingen van kabinetsleden op die dag over mensen met een migratieachtergrond. Volgens geruchten zou het om racistische uitspraken gaan, zoals de termen "kut-Marokkanen" en "halalvreters", maar dat wordt door ministers en staatssecretarissen ontkent. Het besluit van Achahbar leidde tot een kabinetscrisis.

• Crisissfeer in kabinet: staatssecretaris Achahbar (NSC) opgestapt op om 'racistische uitspraken' kabinetsleden

  Crisissfeer in kabinet: staatssecretaris Achahbar (NSC) opgestapt op om 'racistische uitspraken' kabinetsleden

'Polariserende omgangsvormen'

In de brief die Achahbar aan de voorzitter van de Tweede Kamer heeft gestuurd om haar ontslag aan te kondigen, gebruikt ze overigens het woord racisme niet. Ze spreekt van polariserende omgangsvormen.

Premier Dick Schoof heeft meerdere keren benadrukt dat er geen sprake is van racisme binnen de coalitiefracties in de Tweede Kamer. Zowel hij als Achahbar willen niet zeggen welke uitspraken precies zijn gedaan. Voor iedereen die niet bij de ministerraad aanwezig was, blijft het dus onduidelijk wat de directe reden was voor de staatssecretaris om op te stappen.

Faber en Heinen

Mensen dicht bij de situatie zeggen dat Achahbar en andere leden van NSC vooral boos zijn over opmerkingen van minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) en asielminister Marjolein Faber (PVV).

Maar Heinen zegt dat hij zich totaal niet herkent in sommige uitspraken die in de ministerraad zouden zijn gedaan en die door bronnen aan hem werden toegeschreven.

Notulen in principe staatsgeheim

Wat er in de ministerraad besproken wordt, blijft in principe twintig jaar geheim. Maar het is wel eens eerder voorgekomen dat de notulen openbaar zijn gemaakt.

• Voor kinderen van de toeslagenaffaire gaat leed door: 'Hoop dat overheid ziet hoeveel levens zijn verpest'

  Voor kinderen van de toeslagenaffaire gaat leed door: 'Hoop dat overheid ziet hoeveel levens zijn verpest'

Twee NSC-Kamerleden stappen op na vertrek Achahbar

Inmiddels hebben dinsdag ook twee NSC-fractieleden hun Kamerlidmaatschap neergelegd: Femke Zeedijk en Rosanne Hertzberger. Volgens Zeedijk ontstaat met het vertrek van Achahbar een beeld "alsof iemand met die achtergrond niet welkom is". Ze zei ook zelfreflectie te missen bij de premier en de rest van het kabinet. "Voor mij heeft discriminatie hiermee een gezicht gekregen. Hier trek ik een grens." Op de vraag van wie dat gezicht dan is, gaf ze geen antwoord.

PVV-leider Wilders zegt niet te begrijpen waar de vertrekkende NSC-Kamerleden het over hebben. "Ik ken dat gezicht niet."

Volgens Hertzberger is het de afgelopen maanden alleen maar "erger geworden" en niet beter. "Helaas moeten we constateren dat bij meer partijen de remmen los zijn. Er worden volstrekt ongepaste uitspraken gedaan, zowel voor als achter de schermen van deze regering."

Moeten de notulen van de ministerraad openbaar gemaakt worden?

De grote vraag blijft: wat zijn die ongepaste uitspraken? Dat weten alleen de ministers en staatssecretarissen die in het Catshuis aanwezig waren. Omdat er inmiddels al zo veel ophef is ontstaan vindt Rabin Baldewsingh, de Nationaal Coördinator tegen Racisme en Discriminatie, dat Schoof de notulen openbaar moet maken. Hij vindt het verdacht dat de premier zo vaak herhaalt dat er geen sprake is van racisme, zegt hij bij Dit is de Dag (EO).

000

scherm sluiten

000

Rabin Baldewsingh

De Nationaal Coördinator tegen Racisme en Discriminatie

"Daardoor is er juist een zweem van verdenking blijven hangen in de samenleving: als je het zo vaak herhaalt, betekent dit dat er een smoking gun is. Ik praat in mijn dagelijks werk over alledaags racisme, maar ook over institutioneel racisme. Als er inderdaad discriminatie of racisme heeft plaatsgevonden in de motor van onze democratie, is dat een geïnstitutionaliseerde vorm. Dan vind ik dat de samenleving dat moet weten. Wil ik namens de regering mijn werk zo goed mogelijk doen om racisme en discriminatie uit te bannen, dan moet me dat ook mogelijk gemaakt worden. Ik denk dat dat nu heel erg moeilijk wordt."

000

Los van de ministerraad, zegt Baldewsingh dat je alles ook moet bekijken in de context van wat er gebeurd is rond de rellen in Amsterdam.

000

scherm sluiten

000

"Er zijn bewindspersonen die echt groepen mensen verdacht maken, tegenover elkaar opzetten en discriminatoire uitspraken doen. De manier waarop de staatssecretaris [Jurgen Nobel van Participatie en Integratie, red.] gezegd heeft dat we een integratieprobleem hebben, en dat de premier dat klakkeloos heeft overgenomen, dat vind ik nogal wat. Dat is verdeeldheid zaaien. Dit is groepen tegenover elkaar opzetten."

000

Baldewsingh heeft er vooral een probleem mee dat de premier en de staatssecretaris vooral Marokkaanse Nederlanders hebben aangesproken toen zij het over een integratieprobleem hadden.

000

scherm sluiten

000

"Het zijn onze jongeren. Het zijn Amsterdammers. Het zijn Nederlanders. Het zijn Hagenaars en Rotterdammers."

000

Oud-minister Henk Kamp is tegen het openbaar maken van de notulen. Dat er volgens Baldewsingh een 'zweem van verdenking van racisme' zou zijn ontstaan doordat Schoof zich meerdere malen herhaalt noemt hij "belachelijk". Het is logisch dat de premier dat doet, aangezien het ook meerdere keren aan hem gevraagd wordt.

Bovendien denkt hij dat we weinig zullen leren uit de notulen:

000

scherm sluiten

000

Henk Kamp

Oud-minister

"Die notulen van de ministerraad worden niet in een woordelijk verslag beschreven. Het gaat om de kern van de standpuntbepalingen, de argumenten en de conclusies. Dus ik denk dat als die notulen openbaar zouden worden, er niets anders naar voren komt dan wat de minister-president nu gezegd heeft. (...) Wat er gezegd zou zijn in die ministerraad volgens bronnen berust volgens mij niet op de waarheid. Ik ga liever af op wat de minister-president zegt, namelijk: geen racisme in het kabinet, geen racisme in de ministerraad."

000

Dat de staatssecretaris groepen tegen elkaar op zou zetten, vindt hij opnieuw belachelijk.

000

scherm sluiten

000

"De staatssecretaris is verantwoordelijk voor integratie, en hij zegt dat er een integratieprobleem is. Natúúrlijk is er een integratieprobleem. Er zijn heel veel mensen van Turkse, Afrikaanse en Marokkaanse afkomst waar het goed mee gaat. Daar hoeven we ons als overheid ook niet mee te bemoeien. Het gaat om diegenen die niet geïntegreerd zijn en die zich niet gedragen zoals je van ze zou mogen verwachten. Dat is dan een integratieprobleem wat opgelost moet worden. Daar is een staatssecretaris voor. En om wanneer de staatssecretaris dat probleem benoemt te zeggen dat hij die groepen tegen elkaar opgezet, vind ik echt onzin. (...) Ik denk dat er niemand in het kabinet zit, en ik denk ook niet in de Kamer, die groepen tegen elkaar op wil zetten."

000

Kamp benadrukt ook dat Achahbar zelf nooit over racisme sprak in haar brief. En hij is het niet met de Racismecoördinator eens: er is volgens hem wél een integratieprobleem.

000

scherm sluiten

000

"Kijk, als je een integratieprobleem op wilt lossen moet je het eerst benoemen. Dan moet je aangeven wat het probleem is, wie erbij betrokken zijn, hoe je die groep het beste kunt benaderen en welke aanpak er nodig is. Maar als je begint met het ontkennen, zoals meneer Baldewsingh doet, komt er helemaal niks van terecht."

000

Luister Dit is de Dag terug als podcast

In Dit is de Dag (EO) gaat Tijs van den Brink verder over dit onderwerp in gesprek. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

• Heeft Nederland een integratieprobleem? 'Hierover praten is olie op het vuur'

  Heeft Nederland een integratieprobleem? 'Hierover praten is olie op het vuur'

• Te harde woorden in integratiedebat? 'Dit raakt niet alleen relschoppers, maar de hele Marokkaanse gemeenschap'

  Te harde woorden in integratiedebat? 'Dit raakt niet alleen relschoppers, maar de hele Marokkaanse gemeenschap'