Inloggen bij

Praat je mee? Als je bent ingelogd, kun je reacties plaatsen en gesprekken volgen.

Door in te loggen bevestig je dat je de Algemene Voorwaarden en Privacyverklaring van de EO hebt gelezen en begrepen.

Hulp nodig?

Check de veelgestelde vragen.

Legerhelikopter in Rotterdamse haven.
© ANP

Nederland doelwit voor de Russen? 'We kunnen onze havens niet beschermen'

5 september 2024 · 15:30| Leestijd: 4 min

Update: 5 september 2024 · 15:31

In dit artikel aan het woord

Ben Bot
Ben BotOud-minister van Buitenlandse Zaken
"Poetin gaat West-Europa niet aanvallen, doet hij dat wel dan beschermt de NAVO onze havens."
Mart de Kruif
Mart de KruifOud-commandant Landstrijdkrachten
"We moeten onze havens beter beschermen, maar we hebben de middelen niet. Ook de NAVO niet."

In het kort

De burgemeester van Antwerpen wil luchtafweer bij de haven. Nu is er geen bescherming bij een mogelijke Russische aanval. Zijn de Nederlandse havens ook doelwitten voor de Russen? En kunnen we die havens wel verdedigen in geval van oorlog?

Samenvatting van DIT artikel

Burgemeester Bart De Wever pleit voor luchtafweer in de Antwerpse haven, omdat deze momenteel niet verdedigd kan worden tegen een aanval van de Russen. Hij benadrukt het belang van samenwerking met Nederland en Frankrijk voor de bescherming van kritieke infrastructuur.

Oud-commandant Mart de Kruif benadrukt dat Nederlandse havens en Schiphol belangrijke doelwitten zijn bij een Russische aanval, maar dat er onvoldoende bescherming is. Oud-minister Ben Bot pleit voor gezamenlijke NAVO-verdediging in plaats van nationale aanpak. Bot acht de Russische dreiging voor West-Europa niet reëel, De Kruif ziet die dreiging wel.

Wat denk jij?

Nederland moet investeren in de bescherming van belangrijke havens

Dit is de situatie

Oproep: bescherm de Antwerpse haven tegen de Russen

Antwerpen werd tachtig jaar geleden bevrijd en dat vond burgemeester Bart De Wever een mooi moment om te pleiten voor luchtafweer in de Antwerpse haven. Nu kan de haven zich bij een Russische aanval niet verdedigen, aldus De Wever.

Verder haalde hij bij Gazet van Antwerpen het Latijnse spreekwoord "si vis pacem, para bellum" aan. De betekenis: als je vrede wilt, bereid je dan voor op oorlog. Ook belooft hij dat hij zich volledig in zal zetten voor de verdediging van de Antwerpse haven, als hij premier mocht worden. "Het zal pijnlijk veel geld kosten, al kunnen we daarvoor wel samenwerken met Nederland en Frankrijk."

Partijgenoot Annick De Ridder (Nieuw-Vlaamse Alliantie) deelt de zorgen van De Wever: "Heel veel experts internationale veiligheid, specialisten binnen de NAVO, diplomaten en onze eigen legertop bevestigen dat wij in dit land te weinig hebben om onze kritieke infrastructuur te beschermen. Dit in tegenstelling tot Nederland en Frankrijk, die wel over die luchtafweer beschikken."

Dit is de discussie

Kunnen we onze havens beschermen tegen de Russen?

Kunnen wij onze infrastructuur inderdaad beter verdedigen? En moeten we onze havens überhaupt beschermen? Oud-commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif vindt het een goed idee, zegt hij in Dit is de Dag (EO).

Mart de Kruif
Mart de KruifOud-commandant Landstrijdkrachten

"De havens van Vlissingen, Amsterdam en Rotterdam zijn potentiële doelwitten voor een Russische aanval. Want dat zijn de havens waar de troepen uit de Verenigde Staten en Engeland aan land komen bij een aanval. De havens stonden ook als doelwitten op oude Russische kaarten voor kernbommen [tijdens de Koude Oorlog, red.]."

"En ook Schiphol is een doelwit voor de Russen. Dat is namelijk een enorm belangrijke hub voor de logistiek van het Amerikaanse leger. Heel veel mensen, materiaal en voorraden komen daarbinnen."

Maar volgens De Kruif kunnen we onze havens en Schiphol niet goed beschermen:

Mart de Kruif
Mart de KruifOud-commandant Landstrijdkrachten

"Niet dat er niets is, we hebben natuurlijk marineschepen met luchtafweer, F-35's en troepen op de grond die wat kunnen met Patriots [luchtverdedigingswapen, red.]. Alleen het probleem is: bij oorlog gaat de NAVO die eenheden inzetten. De marine gaat varen op de grote zee, de F-35's gaan vliegen in het Oosten en de landmacht is dan ook weg. Dus dan blijft er heel weinig over. We hebben geen eenheden die specifiek de taak hebben om de havens te beschermen."

Het lijkt oud-minster van Buitenlandse Zaken Ben Bot niet logisch als ieder land zijn eigen havens gaat beschermen.

Ben Bot
Ben BotOud-minister van Buitenlandse Zaken

"Ik vind het gevaarlijk als ieder land gaat zorgen voor zijn eigen verdediging. Dan worden we uit elkaar gespeeld en krijg je een haasje-over-effect. Dan zegt Antwerpen: ik wil die Patriots hebben voor de Antwerpse haven. Dan roept vervolgens Rotterdam: ik ben een grotere haven, ik wil wel twee van die Patriots hebben. En dan zegt Hamburg: als het zo gaat, heb ik nog wat extra nodig, want dan gaan de Russen zich natuurlijk op ons richten. Dat is natuurlijk ongewenst."

"We hebben als NAVO besloten dat we onze defensie gemeenschappelijk hebben. We moeten dit dus gezamenlijk oplossen. Ik heb jaren bij de NAVO gezeten en er waren daar veel verdedigingsplannen. Ik weet niet hoe we op dit moment zijn voorbereid, maar ik weet wel dat de NAVO bij deze gevoelige targets voortdurend voorzorgsmaatregelen neemt."

NAVO heeft zeker de intentie om te verdedigen, maar niet de middelen, zegt De Kruif.

Mart de Kruif
Mart de KruifOud-commandant Landstrijdkrachten

"Feit is dat we de havens niet kunnen verdedigen. Oud-minister Bijleveld zei eind 2020 dat de Nederlandse krijgsmacht niet meer in staat is aan haar grondwettelijke taken te voldoen. Dat is gewoon zo. Als we in een oorlog komen, dan is de krijgsmacht er niet alleen om Nederland te verdedigen, maar ook om het NAVO-grondgebied te verdedigen. Dan moet je buitengewoon pijnlijke keuzes maken."

"In de Koude Oorlog hadden we wel de capaciteit. We hadden luchtverdediging voor Schiphol en onze eigen vliegvelden. Die capaciteit hebben we niet meer. Daar moeten we eerlijk in zijn, daar lopen we een groot risico. Dat kun je internationaal oplossen. Alleen als meer landen dat probleem hebben, krijg je echt een vreselijk keuzeprobleem."

Oud-minister Bot ziet het wat minder somber in.

Ben Bot
Ben BotOud-minister van Buitenlandse Zaken

"Na de inval van Rusland in Oekraïne in 2020 hebben we gezegd dat de uitgaven voor defensie drastisch omhoog moeten. Daar zijn we mee bezig. En niet alleen de uitgaven moeten omhoog, maar ook datgene wat je ermee kan kopen moet omhoog. Daar zijn we ook mee bezig."

Wat denk jij?

Een Russische aanval is voorstelbaar

Lees hier of Mart de Kruif en Ben Bot bang zijn voor een Russische aanval

Bang voor een inval van de Russen is Ben Bot niet.

"Ik vind de dreiging van Rusland voor West-Europa niet reëel. Je moet je even indenken in Poetins filosofie. Ik heb Poetin een aantal keren gesproken. Hij is er niet op uit om West-Europa te veroveren. Wat hij wil is een herstel van het oude Russische Rijk. Dat betekent dus: Oekraïne, Moldavië, Georgië, misschien de Baltische landen en een stukje Finland. Want dat hoort volgens hem allemaal bij het Russische Rijk. Daar moeten we bang voor zijn."

"Als dat zijn ambitie is, moeten we ons daar natuurlijk tegen verzetten. Maar Poetin weet ook dat West-Europa essentieel is voor ontwikkeling en handel. En China, de Verenigde Staten en India vinden dat ook. Dus hij zal niet aan West-Europa komen."

Mart de Kruif ziet de dreiging van de Russen wel, hij kijkt met 'militaire ogen' naar de situatie.

"Ik kijk ook naar de ontwikkelingen in de technologie. Je kan doelen op steeds grotere afstanden met grote precisie uitschakelen. En als ik militair-technisch kijk wat wij daar tegen kunnen doen, dan zie ik geweldige keuzeproblemen. Vroeger hadden ze niet de middelen om onze havens te bereiken."

Meer weten?

Luister Dit is de Dag (EO) terug als podcast

In Dit is de Dag (EO) gaat Tijs van den Brink verder over dit onderwerp in gesprek met Ben Bot (oud-minister van Buitenlandse Zaken) en Mart de Kruif oud-commandant Landstrijdkrachten). Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.

Toestemmingen aanpassen

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

Dit maakten we ook
Dit is de dagDit is de dag

Dit artikel hoort bij het programma

Dit is de dag

Deel dit artikel:

Meest gelezen

Lees ook

Neem een koekje.

Jammer! Door je cookie-instellingen kan je dit deel van de site niet zien. Als je meer cookies accepteert, kan je dit deel wel zien.

Toestemmingen aanpassen