Hoe jongeren met een smartphone jou be­las­ting­geld kosten: 'Overheid moet ingrijpen'

Voor de nadelige effecten van de smartphone en sociale media is al veel aandacht. Ouders, psychologen, mediadeskundigen en politici laten van zich horen, maar economen hielden zich tot nu toe stil. Gijs van der Vlugt en Martijn Badir, beiden werkzaam op het ministerie van Financiën, besloten daar verandering in te brengen.

Wil je meer weten over de gevolgen van sociale media voor kinderen? Lees dit artikel:

• Impact van social media op jongeren groter dan gedacht: 'Enorme toename van mentale problemen'

  Impact van social media op jongeren groter dan gedacht: 'Enorme toename van mentale problemen'

Badir en Van der Vlugt publiceerden een stuk in het vakblad ESB waarin ze economen oproepen om in debat te gaan over het 'problematisch gebruik van smartphones en sociale media'. In Geld of je Leven (EO) vertellen ze waarom de smartphone jongeren schaadt en hoe dit nadelig is voor onze economie.

Als je kijkt naar hoe het met de Nederlandse jongeren gaat, zijn er twee onderwerpen van zorg, zegt Van der Vlugt. "We maken ons veel zorgen over de leerprestaties en de mentale gezondheid." Beide onderwerpen houden ook verband met het gebruik van de smartphone en sociale media, stellen de economen. "Als je ziet dat kinderen meer uren op een scherm doorbrengen, zie je de wiskundescores dalen. Hetzelfde geldt voor mentale gezondheid. Of je 10 jaar of 12 jaar bent bij je eerste smartphone maakt echt een significant verschil bij hoe de mentale gezondheid van jongeren ervoor staat."

Het is volgens hem belangrijk om na te denken over het inperken van de negatieve gevolgen van de smartphone "omdat jongeren ons menselijk kapitaal zijn. Zij moeten de komende decennia de arbeidsproductiviteit op gang houden." En we geven nu ontzettend veel geld uit aan onderwijs en geestelijke gezondheidszorg, maar minder smartphone en minder scherm is misschien wel een goedkopere en betere route, denkt Van der Vlugt.

Verslaafd aan smartphone

Niet iedereen is het erover eens dat smartphones leiden tot een slechtere mentale gezondheid. Maar los daarvan kan je wel stellen dat de smartphone verslavend is en dat verslaving schadelijk is, zegt Badir. "Iedereen die een smartphone heeft en er te lang op zit, zal dat kunnen beamen."

Martijn BadirEconoom bij het ministerie van Financiën

"Als iets echt verslavend is, leidt het tot welvaartsverlies."

0

0

0

Badir noemt als voorbeeld een andere verslaving: roken. Daar werd door vrije markteconomen lang over gezegd: als mensen dat zelf willen, is dat prima. "Maar ook die economen zijn tot het inzicht gekomen dat als een middel echt verslavend is dat het dan ook leidt tot welvaartsverlies." Er is nu ook een economisch onderzoek gedaan naar sociale media. En daaruit blijkt volgens Badir dat de verslavende werking van die media, net als bij roken, maatschappelijke kosten met zich meebrengt.

Collectief ingrijpen

Ook volwassenen kunnen verslaafd zijn aan hun smartphone, maar bij kinderen zijn we volgens Van der Vlugt nou eenmaal meer bereid om in te grijpen. Dat doen we bij andere zaken ook: je mag geen tabak verkopen aan jongeren onder de achttien en er mag geen fastfood verkocht worden in de buurt van scholen. "Als je nou kijkt naar de kosten en baten van de smartphone en sociale media, moet je dan niet wat meer doen en veel intensiever het gesprek hierover aangaan?"

Meer regelgeving is misschien wel een "hele goedkope en efficiënte manier om kinderen en scholen te helpen om de schade in te dammen die smartphones en sociale media kunnen doen", aldus Van der Vlugt. Het stellen van grenzen ligt nu heel erg bij de scholen en bij de ouders en die hebben het daar moeilijk mee, het zou dus volgens hem beter zijn om collectief in te grijpen.

En op het moment dat je ingrijpt, kan je gegevens verzamelen van de effecten die een telefoonverbod of sociale media-verbod heeft. Badir: "In het beste geval kunnen we dan de significante schade voor de mentale gezondheid en leerprestaties voorkomen." En stel dat het effect beperkt blijkt te zijn, dan is er ook geen man overboord. Wat Badir betreft, hoeven we de samenhang tussen smartphones en schadelijke effecten misschien nog niet 100% duidelijk te hebben om er als overheid toch voor te kiezen om in te grijpen.

Luister Geld of je Leven terug als podcast

In Geld of je Leven (EO) gaat Hans van der Steeg verder over dit onderwerp in gesprek met Gijs van der Vlugt en Martijn Badir, die allebei werkzaam zijn bij het Ministerie van Financiën. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

• Social media-verbod voor kinderen? 'Kinderbrein loopt nu ongelooflijke risico's'

  Social media-verbod voor kinderen? 'Kinderbrein loopt nu ongelooflijke risico's'

• Is een mobiele telefoon écht zo schadelijk voor kinderen?

  Is een mobiele telefoon écht zo schadelijk voor kinderen?

• Impact van social media op jongeren groter dan gedacht: 'Enorme toename van mentale problemen'

  Impact van social media op jongeren groter dan gedacht: 'Enorme toename van mentale problemen'