Terug van weggeweest: hoe verdwenen dieren weer opduiken in Nederland

Dieren als de bever, otter en wisent waren lange tijd verdwenen uit Nederland. Door gericht natuurbeheer zijn ze succesvol teruggebracht. Dat gebeurt niet via hightech DNA-technieken, zoals bij de reuzenwolf, maar via herintroductieprogramma’s.

Programmaleider bij ARK Rewilding, Leo Linnartz, was betrokken bij meerdere van dit soort projecten. "Met de otter zijn we betrokken geweest in de Gelderse Poort", vertelt hij. "En de wisent is ook zo’n verdwenen grote grazer die we weer teruggebracht hebben naar de Nederlandse natuur."

Leo Linnartz

Programmaleider kennis ARK Rewilding

"De wisent [Europese bizon, red.] is ook zo’n verdwenen grote grazer die we weer teruggebracht hebben naar de Nederlandse natuur."

Het doel is om de dieren uiteindelijk zelfstandig te laten voortleven. “In Polen lopen duizenden wisenten in het wild. Die kiezen echt zelf een partner. Daar hoeft niemand zich mee te bemoeien.”

Geen ‘Jurassic Park’-technieken

In Nederland wordt dus niet gewerkt met genetische manipulatie of klonen, zoals bij internationale projecten rond de mammoet of Tasmaanse tijger. "Dat is extreem specialistische technologie", zegt Linnartz. “Daar is in Nederland de kennis nog niet voor. En eigenlijk nergens ter wereld is die kennis echt ver genoeg.”

Nederland kiest bewust voor een andere route, legt hoogleraar Patrick Jansen uit: "De Nederlandse aanpak is om leefgebieden geschikt te maken en verbindingen te herstellen. Verdwenen soorten komen dan hopelijk vanzelf terug." Hij noemt de Europese lynx als voorbeeld: die zou op termijn zelf kunnen terugkeren, als de natuur zich verder herstelt.

Patrick Jansen

Hoogleraar Wildlife Ecology and Nature Restoration Universiteit Utrecht

"De Nederlandse aanpak is om leefgebieden geschikt te maken en verbindingen te herstellen. Verdwenen soorten komen dan hopelijk vanzelf terug."

Soms zijn er ook ideeën om soorten actief terug te brengen die niet vanzelf terugkomen. Twee voorbeelden die weleens genoemd worden zijn de eland en de kroeskoppelikaan. Maar volgens Jansen zijn daar "voor zover ik weet geen concrete plannen voor".

Voorzichtig herstel

De Nederlandse aanpak is dus vooral gericht op het verbeteren van de natuur, zodat dieren zichzelf kunnen redden. En als ze eenmaal terug zijn, worden ze nauwlettend in de gaten gehouden. "Ook teruggefokte soorten, zoals de Tauros (een 'oerrund'), worden in kleine gebieden losgelaten die goed gemonitord worden", zegt Jansen.

Luister naar Dit is de dag

In Dit is de dag (EO) gaat Tijs van den Brink verder over dit onderwerp in gesprek. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

• Wetenschappers brengen uitgestorven reuzenwolf terug: 'Een gigantisch dier'

  Wetenschappers brengen uitgestorven reuzenwolf terug: 'Een gigantisch dier'

• De mammoet, dodo en Tasmaanse tijger: komen ze terug?

  De mammoet, dodo en Tasmaanse tijger: komen ze terug?