Je land of je leven
Willen we nog vechten als er oorlog komt? 'Bij een echte dreiging, zullen Nederlanders opstaan'
1 juli 2024 · 14:03
Update: 2 juli 2024 · 11:37
In gesprek met
"Ik ben ervan overtuigd dat veel Nederlanders zullen zeggen: 'Het gaat uiteindelijk niet alleen over mij, het gaat over ons.'"
"Nergens is men zo weinig bereid om soldaat te zijn, als in dit land."
In het kort
Eén op de drie Nederlanders wil niet vechten als er een oorlog uitbreekt. Hoe problematisch is dit? En als we wel willen vechten, wat motiveert ons dan?
Wat denk jij?
Zou jij willen vechten voor Nederland?
Dit is de situatie
Bijna de helft van Nederland wil wel vechten in een oorlog, een derde niet
'Als de oorlog komt, en als ik dan moet schuilen, mag ik dan bij jou?' Misschien wil jij net als Claudia de Breij ook het liefst gaan schuilen als de oorlog uitbreekt. Maar wie gaat er dan vechten?
Uit onderzoek van Clingendael blijkt dat bijna de helft (49%) van de Nederlanders het land wel wil verdedigen. Maar daar staat tegenover dat bijna een derde (33%) niet wil vechten voor Nederland. De bereidheid om te vechten is wel gestegen in het afgelopen jaar. Want in 2023 bleek uit een peiling van de EO dat maar 16% van de Nederlanders wilde vechten voor het land. En meer dan twee derde (68%) gaf aan niet te willen vechten.
Defensie heeft mensen nodig
De wereldorde verschuift en daardoor nemen de risico's voor Nederland toe, daarom moeten we onze weerbaarheid vergroten, dat zegt de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR). Ondertussen kampt Defensie met grote personeelstekorten, de organisatie heeft op dit moment 6.000 vacatures. En het tekort aan personeel heeft invloed op de gevechtskracht van Nederland.
Oud-staatssecretaris van Defensie, Christophe van der Maat, schreef begin juni een brief aan de Tweede Kamer over andere mogelijke maatregelen om de tekorten aan te vullen. Hierin noemt hij niet de herinvoering van de dienstplicht als optie, maar hij heeft het wel over "maatregelen met een (gradueel) meer verplichtend karakter tussen vredestijd en oorlogstijd", aldus NRC. Daarnaast zei Van der Maat bij de de talkshow Op1 dat de "kramp eraf moet" als we nadenken over bepaalde scenario's: "Dat we niet durven nadenken over een scenario (...) waarbij we een beroep moeten doen op onze jongeren om naar voren te stappen”.
Wat denk jij?
Kennisvraag: vanaf welke leeftijd geldt de dienstplicht?
Dit is de discussie
Zijn we nog wel bereid te vechten voor Nederland?
In Nederland staan we als we naar de cijfers kijken niet echt te popelen om de wapens op te pakken. Volgens oud-minister van Defensie Kajsa Ollongren is het daarvoor belangrijk dat we beseffen dat er zonder veiligheid weinig overblijft, dat zegt ze in De Ongelooflijke Podcast (EO):
"We kunnen onze weerbaarheid verhogen door ons te realiseren dat zonder veiligheid en stabiliteit, die we kennen sinds de Tweede Wereldoorlog, dat al dat andere wat we hebben opgebouwd niet zo vreselijk veel meer waard is. Het doel is niet dat we klaar zijn omdat de oorlog komt, maar het doel is er alles aan te doen zodat de oorlog er niet komt."
Over de weerbaarheid van Nederlanders, maakt theoloog Stefan Paas zich een beetje zorgen.
"Het is toch wel een beetje een probleem. Nederlanders zijn gewoon een beetje watjes, als je kijkt naar allerlei onderzoeken. Het lijkt alsof men nergens zo weinig bereid is om soldaat te zijn, als in dit land. In de kern is er iets rauws aan een oorlog, want de consequentie kan zijn dat je eraan gaat of dat je verminkt raakt. En het lijkt soms of men in andere landen dat beter onder ogen ziet dan in Nederland."
Dat komt, denkt Ollongren, doordat we gewend zijn geraakt aan de veiligheid waar we al zo lang in leven. Op het moment dat er een echte dreiging is, zal dit volgens haar veranderen.
"Als er een daadwerkelijke bedreiging is voor onze manier van leven, dan is het heel anders. Dat hebben we ook gezien in Oekraïne. Ik geloof er niks van dat Nederlanders dan niet zullen opstaan en niet alles zullen doen om te helpen. We moeten onszelf niet kleiner maken dan andere landen. Ik ben ervan overtuigd dat veel Nederlanders dan zeggen: 'Het gaat uiteindelijk niet alleen over mij, het gaat over ons. En omdat het over ons gaat, ben ik bereid de stap naar voren te zetten.'"
Waar vechten we voor?
Maar als inderdaad de oorlog uitbreekt, waar zullen mensen dan voor gaan vechten? Ollongren denkt dat de motivatie om te vechten per persoon verschilt.
"Ik denk dat er mensen zijn die het doen voor Nederland, die ook trouw hebben gezworen aan de koning. En dat is volkomen legitiem. Maar het is net zo legitiem als iemand anders zegt: 'Ik doe het voor onze Europese manier van leven.' Dus voor de vrijheid om je te kunnen ontwikkelen, te zijn wie je wilt zijn, te mogen stemmen. We hebben heel veel verworvenheden met elkaar in Nederland en in Europa."
Paas heeft twijfels bij die idealen om te vechten:
"Ik vraag me af of mensen die hele grote idealen hebben, misschien hogere officieren wel, maar voor veel jongens en meiden is het misschien ook wel avontuur, sportief bezig zijn, kameraadschap, een soort heroïek."
Dit zijn voor veel jonge mensen inderdaad redenen om bij het leger te gaan, zegt Ollongren. Maar de motivatie heeft volgens haar toch vaak een diepere laag:
"Het is voor iedereen persoonlijk wat je drijfveer is om het te doen. En dat zal niet voor iedereen een heel hoog verheven ideaal zijn. Maar dat hoeft natuurlijk ook helemaal niet. Maar door het dragen van het uniform gebeurt er natuurlijk wel iets."
Wat denk jij?
Als je bereid bent om te vechten, voor wie of wat zou je dat doen?
Meer weten?
Luister naar De Ongelooflijke Podcast
Meer weten over dit onderwerp? Luister naar De Ongelooflijke Podcast (EO). Dat kan hier of via je favoriete podcast-app.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen