Vlogen er Russische drones boven Zuid-Limburg? 'Nederland mogelijk doelwit'

Dit is de situatie

Overal in Europa drones gespot

Door heel Europa worden de afgelopen maanden drones gezien. Ze ontregelen vooral (militaire) vliegvelden. De dader? Rusland, vermoeden experts. Maar helemaal zeker is het niet.

De 'onbemande vliegtuigjes' worden waarschijnlijk niet bestuurd door hobbyisten. Ze zijn namelijk van hoge kwaliteit, vliegen vaak in formatie van vijf tot vijftien drones en volgen vluchtroutes, die onbekend zijn voor de gewone burger. De tekenen wijzen dus op een statelijke actor: iemand die de drone bestuurt in opdracht van een land.

Er zijn geen feiten bekend over de herkomst of motieven van de drones. Het gaat waarschijnlijk niet om spionage, want de drones willen duidelijk opvallen door hun lichten aan te zetten. Vliegvelden zijn waarschijnlijk doelwit, omdat daar maximale verstoring veroorzaakt kan worden met minimale inzet: één drone legt makkelijk al het vliegverkeer plat.

Dit doet Nederland nu tegen drones

Engeland, Frankrijk, België en Duitsland hebben hun anti-droneteams al ingezet. Wat doet Nederland om zich klaar te maken voor (illegale) drones?

Op dit moment wordt het Nederlandse luchtruim scherp in de gaten gehouden. De luchtverkeersleiding en marechaussee doen dat rondom vliegvelden, maar de politie is verantwoordelijk op andere plekken. Ook burgers spotten regelmatig drones, al blijken dat vaak 'verwarde' hobbyisten.

Toch lijkt de huidige bescherming onvoldoende, want Defensie heeft een verzoek gedaan bij Europese bedrijven om hagelgeweren en netten te produceren. Met die wapens wil Nederland dus drones te lijf gaan. Ook kwam Defensie met een Counter Strikedrone Challenge en zoekt het naar de beste ideeën om Nederland te beschermen tegen drones.

Dit is de discussie

Is Nederland klaar voor Russische drones?

België wordt inmiddels al weken geteisterd door de mysterieuze drones uit het buitenland. Zondagavond was dat nog bij een kerncentrale in Doel, op twee kilometer van de Nederlandse grens. Ook werd er vrijdagavond een zwerm drones gespot boven Zuid-Limburg. Is Nederland goed voorbereid?

Volgens Bart van den Berg, onderzoeker bij instituut Clingendael, moet Nederland de incidenten in Europa serieus nemen. We doen nog niet genoeg om Rusland af te schrikken, vindt hij.

000

scherm sluiten

000

Bart van den Berg

Instituut Clingendael

"Het is best voorstelbaar dat Nederland doelwit wordt. We zitten niet in oorlog, maar ook niet in vrede, zoals minister Brekelmans ooit zei. We moeten daarom niet alleen praktisch optreden tegen drones, maar ook tegen degene die erachter zit. Dus we moeten Rusland gaan afschrikken, zodat ze zulke acties niet in Nederland gaan uithalen."

000

Volgens Roger House, die kolonel in het Belgische leger was, is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Bovendien kan je niemand gaan afschrikken, voordat je zéker weet wie de dader is.

000

scherm sluiten

000

Roger Housen

Oud-kolonel België

"Je moet natuurlijk wel honderd procent zeker zijn dat Rusland erachter zit, voordat je begint af te schrikken. Tot nu toe heeft geen enkel Europees land onomstotelijk bewijs gevonden. Daarvoor moet je dus eerst drones uit de lucht kunnen halen. Daarbij moet je rekening houden met nevenschade, door vallend materiaal. Op papier lijkt het probleem eenvoudig, maar er is toch wel een aantal obstakels."

000

Maar dat betekent niet dat we niks kunnen doen, zegt Roy Lindelauf, die lesgeeft op de Nederlandse Defensieacademie. Nederland doet "heel veel" tegen drones, volgens de hoogleraar.

000

scherm sluiten

000

Roy Lindelauf

Nederlandse Defensieacademie

"Op tactisch niveau is al heel veel mogelijk. Bij drones heb je vijf fases: detectie, identificatie, classificatie, volgen en maatregelen. Er zijn dus veel fases vóór die laatste stap. In al die vijf verschillende fases gebeurt heel veel, dus we zitten niet stil."

000

Toch doet Nederland niet genoeg, vindt onderzoeker Van den Berg. Als we nog lang gaan nadenken en onderzoeken, zijn we volgens hem te laat.

000

scherm sluiten

000

Bart van den Berg

Instituut Clingendael

"We zijn niet snel genoeg. Iemand laat die drone op en naar beneden, terwijl wij nog in die besluitvorming zitten. Dit is een kat-en-muisspel en we hebben zitten slapen. Want we weten allang dat drones een probleem zijn. Nu moeten we ons op onze verdediging richten, want we lopen achter de feiten aan."

000

Daar is hoogleraar Lindelauf het mee eens. Daarom zet Defensie volop in op kunstmatige intelligentie (AI), zegt hij.

000

scherm sluiten

000

Roy Lindelauf

Nederlandse Defensieacademie

"We hebben AI-modellen ontwikkeld, zoals het Drone Early Warning System, samen met de gemeente Den Haag en de politie Den Haag, zodat we sneller die besluitvormingscyclus door kunnen gaan. AI kan ons daarbij helpen."

000

Meer weten?

Luister naar Dit is de dag

In Dit is de dag (EO) gaat Margje Fikse verder over dit onderwerp in gesprek. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

Dit maakten we ook

• Waarom raakt de oorlog in Soedan ons minder dan Gaza of Oekraïne?

  Waarom raakt de oorlog in Soedan ons minder dan Gaza of Oekraïne?

• Jongeren verplicht het leger in? Politici botsen over opkomstplicht

  Jongeren verplicht het leger in? Politici botsen over opkomstplicht