Waarom Dit is de Kwestie een uitzending maakt over de wachtlijsten in de trans­gen­der­zorg

De wachtlijsten bij de genderpoli’s in Nederland zijn extreem lang. Een eerste gesprek met een psycholoog kan soms jaren duren. Volgens het Transgender Netwerk Nederland kan de wachttijd oplopen tot wel zes jaar.

Dat is niet alleen frustrerend, maar ook ingrijpend: mensen blijven jarenlang zonder de hulp waar ze dringend behoefte aan hebben. Hoe leef je verder als je niet weet wie je bent, of hoe je toekomst eruitziet? Hoe houd je hoop als professionele begeleiding ontbreekt?

De nood is hoog

De cijfers laten zien dat de nood hoog is. Volgens 113 Zelfmoordpreventie hebben lhbtiq’ers vijf keer vaker gedachten aan zelfdoding dan de gemiddelde volwassene. Bij transgender personen is dat zelfs zeven keer hoger. Uit onderzoek blijkt bovendien dat de mentale klachten van mensen op de wachtlijsten alleen maar toenemen.

Dit is de kwestie

Voor het programma Dit is de kwestie volgen we in dit kader twee mensen die elk op hun eigen manier te maken kregen met de wachtlijsten - maar er verschillend mee zijn omgegaan.

Skyler (16) wacht al lange tijd op hulp. “Het ging niet goed met mij,” vertelt hij. “Ik kwam mijn kamer niet uit, ging niet naar school en had geen vrienden. Ik voelde me rot, 24/7.” We volgen Skyler en zijn moeder op weg naar zijn eerste intakegesprek bij het VU Medisch Centrum. Tegelijkertijd zien we hoe hij, na jaren van worsteling, langzaam uit zijn schulp kruipt en een nieuw leven opbouwt met nieuwe vrienden.

Ook Salina (22) stond als 15-jarige jarenlang op de wachtlijst om in transitie te gaan naar jongen. Omdat het allemaal zo lang duurde, kreeg ze via vrienden illegaal testosteron en ging korte tijd door het leven als Jace. "Het was een moeilijke periode," vertelt ze. Inmiddels leeft ze weer als vrouw en kijkt ze met gemengde gevoelens terug. Toen ze tot geloof kwam, besloot ze de transitie terug te draaien. Haar moeder zegt: “Als de wachtlijsten korter waren geweest, had het allemaal misschien niet zo hoeven lopen.”

Deze verhalen laten zien hoe groot de impact van het wachten is. Het gaat over jongeren en ouders die zoeken naar houvast, begrip en zorg. Over mensen die in de knel raken, mede door de lange wachtlijsten.

We willen laten zien dat achter elke keuze, twijfel of omkeer een mens schuilgaat - met gevoelens, geloof, hoop en liefde.

Gevoelig onderwerp

We begrijpen dat dit onderwerp gevoelig ligt, ook binnen delen van de EO-achterban. Tegelijkertijd ligt het laten zien van iemand die spijt heeft van een transitie gevoelig bij delen van de lhbtiq+-gemeenschap. Dat benoemen we ook in onze uitzending. Toch vinden wij het belangrijk dat beide verhalen verteld worden, zonder een oordeel te vellen. 

Als EO-journalistiek vertellen we verhalen over hoe samenleving en geloof door actualiteit worden geraakt. We zoeken het gesprek, we laten meerdere perspectieven zien - juist waar thema’s spanning oproepen. Ook in dit onderwerp willen we voorbij de meningen kijken: naar de mensen zelf, en naar de vraag hoe identiteit, zorg en geloof elkaar raken.

We willen laten zien dat achter elke keuze, twijfel of omkeer een mens schuilgaat - met gevoelens, geloof, hoop en liefde. Vanuit dat perspectief vertellen we beide verhalen, om te begrijpen wat het betekent om dit proces te zitten, terwijl professionele hulp ontbreekt.

Meer weten?

Kijk Dit is de Kwestie

In Dit is de kwestie (EO) gaat presentator Johan Eikelboom verder over dit onderwerp in gesprek met Skyler, Salina en hun moeders. Bekijk de volledige uitzending op zaterdag 11 oktober om 22.55u op NPO 2 of stream het via NPO Start.

Dit maakten we ook

• Thomas (24) is trans en christen: 'Ik leef nu, in plaats van dat ik overleef'

  Thomas (24) is trans en christen: 'Ik leef nu, in plaats van dat ik overleef'

• Hoe werkt transgenderzorg en waarom leidt het tot discussie?

  Hoe werkt transgenderzorg en waarom leidt het tot discussie?