Gezellige drukte?
Nederland heeft straks misschien 23 miljoen mensen: hoe kunnen we de bevolkingsgroei remmen?
16 januari 2024 · 15:30
Update: 16 januari 2024 · 16:01
In gesprek met
Jan Latten
Demograaf
"We moeten terug naar gematigde groei en dat betekent matiging van migratie."
Mariëtte Patijn
Tweede Kamerlid GroenLinks-PvdA
"Het is belangrijk om binnen Europa afspraken te maken over asielmigratie. Nederland kan het niet alleen oplossen."
In het kort
Vind jij Nederland ook wel eens te druk? Het wordt nog erger. Dit is namelijk nog niets vergeleken met wat ons in 2050 te wachten staat. Nederland telt dan misschien wel 23 miljoen inwoners. Kunnen we de groei van de bevolking nog remmen?
Wat denk jij?
De politiek moet zorgen dat de Nederlandse bevolkingsgroei geremd wordt
Dit is de situatie
Steeds meer mensen op een klein stukje aarde
In 2050 kan Nederland 23 miljoen inwoners hebben. Nu zijn we nog met bijna achttien miljoen mensen. Dat is dus een toename van vijf miljoen mensen, best veel.
Dit inwoneraantal hoeft trouwens niet per se werkelijkheid te worden. Dit is namelijk een van de scenario's uit het rapport van de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050. Het Centraal Bureau voor de Statistiek geeft een lagere voorspelling voor de bevolkingsgroei. Maar die voorspellingen blijken achteraf vaak te laag. Dit komt omdat migratie lastig te voorspellen is.
Nederland is binnen Europa een van de landen met de sterkste bevolkingsgroei. En ook een van de meest dichtbevolkte landen. De staatscommissie adviseert de overheid om maatregelen te nemen om de bevolkingsgroei te remmen waar dat kan.
Wat is het probleem?
Een te hoge bevolkingsgroei kan volgens de commissie namelijk voor problemen zorgen. Als er te veel mensen in Nederland zijn, zorgt dat bijvoorbeeld voor een te grote druk op zorg, wonen en onderwijs. De voorzitter van de commissie, Richard van Zwol, zegt in NRC: "Hoge en snelle bevolkingsgroei leidt op termijn tot schaarste en ongelijkheid."
De commissie geeft verschillende opties om de bevolkingsgroei niet door te laten schieten. Ze stelt voor om laagwaardige arbeidsmigratie te beperken, arbeidsmigratie uit nieuwe EU-landen te vertragen en een streefcijfer voor het migratiesaldo.
Wat is het migratiesaldo?
Een te hoge bevolkingsgroei is dus niet wenselijk, maar krimp van de bevolking is ook niet de bedoeling. Volgens voorzitter Van Zwol schaadt bevolkingskrimp de economie en verergert het de vergrijzing. We hebben mensen nodig om de economie te laten draaien. Op die manier blijven onderwijs, zorg en wonen volgens hem betaalbaar.
Dit is de discussie
Hoe voorkomen we een te grote bevolkingsgroei?
Als we in 2050 inderdaad 23 miljoen inwoners hebben, dan is dat te veel vindt demograaf Jan Latten. Hij zegt in Dit is de Dag (EO) dat Nederland dit niet aankan.
"We hebben allerlei onrust in het land, onder andere door die groei. Denk alleen al aan de woningschaarste. Je krijgt echt mensen die elkaar beconcurreren. Dus dat is ook de reden waarom de commissie zegt: dit groeitempo kunnen we niet blijven houden, dat moet terug."
"Dus we moeten terug naar gematigde groei. En dat betekent in wezen matiging van migratie. Dat is het, want het komt niet meer van de baby's die geboren worden."
Voor Tweede Kamerlid Mariëtte Patijn is grip krijgen op migratie ook de manier om de groei van de bevolking te kunnen minderen. En vooral het aantal arbeidsmigranten moet naar beneden. Daarbij moet je volgens haar kritisch kijken naar welke arbeid vooral naar Nederland gehaald wordt.
"Wat voor bedrijven wil je hier nou hebben? En welke werkgelegenheid bieden die bedrijven? Is dat alleen maar werkgelegenheid voor arbeidsmigranten met lage inkomens? Moet je dat dan hier wel willen?"
Als voorbeeld noemt Patijn distributiecentra van Albert Heijn. Daar werken volgens haar veel arbeidsmigranten voor een laag loon en onder slechte omstandigheden. Als je die arbeid beter zou betalen, zou dit meer stabiliteit geven aan werknemers en meer rust in de samenleving.
"In Europa is natuurlijk vrij verkeer. Dus mensen kunnen hier gewoon nog steeds komen werken. Maar als we zorgen dat het werkomstandigheden kwalitatief goed zijn. Dan worden arbeidsmigranten niet rondgepompt, omdat ze om de paar maanden verwisseld worden. Dan krijg je niet steeds nieuwe migrantengroepen binnen en dat geeft veel meer rust in de omgeving waar mensen werken."
En het moeilijker maken voor bedrijven en selectiever zijn in welke arbeid je hierheen haalt kan er volgens Latten weer voor zorgen dat bedrijven besluiten om ergens anders naar toe te gaan. Hij denkt dat het het immigratieprobleem zich dan vanzelf oplost.
Verder wijst Latten op de grote instroom van migranten door gezinshereniging. Zowel arbeidsmigranten als asielmigranten kunnen hun gezinsleden naar Nederland laten komen.
"Een deel van de migranten zal blijven. Bijvoorbeeld Poolse arbeidsmigranten. Die halen hun gezin hiernaartoe, vrouwen en kinderen. Die vinden Nederland een prettiger land of hebben hier meer kwaliteit van leven dan in Polen. Dus dat zorgt dan weer voor groei. Gezinshereniging is statisch gezien net zo belangrijk als arbeidsmigratie."
Nadenken over hoeveel migranten welkom zijn?
In het rapport zegt de commissie dat Nederland met streefgetallen kan gaan werken. Dus dat je van tevoren bedenkt hoeveel migranten je ieder jaar wil ontvangen. Volgens Tweede Kamerlid Patijn is het moeilijk of zelfs onmogelijk om het aantal migranten van te voren vast te zetten.
"Het aantal migranten is onvoorspelbaar. Een oorlog in Oekraïne maakt dat je totaal geen grip meer hebt op dat streefgetal dat je de dag daarvoor hebt gesteld. Het is niet zomaar iets wat je kunt uitvoeren. Maar wat ik mooi vind in het rapport is dat ze echt hoopvol zijn over de afspraken die in Europa gemaakt kunnen worden. Want je lost het niet in Nederland alleen op."
Wat Latten betreft kan Nederland wel streefgetallen vaststellen. Als je de groei wil matigen, horen daar volgens hem ook cijfers en doelen bij.
"We moeten met Europa overleggen. Maar Nederland is een volwassen land en moet ook eigen beleid hebben en zelf beslissingen nemen. Je moet kijken waar de speelruimte is. En als je een streefgetal hebt, dan vind je wel marges. Je hoeft niet altijd het braafste kindje van de klas te zijn."
Wat denk jij?
Wat kan de politiek doen om bevolkingsgroei te remmen?
- re
reactie_eo_lentekriebels
22 januari 2024 · 20:50
Suggestieve vraag. Bijdrage Latten suggestief, geen cijfers, en incompleet. Boodschap van Latten is immers ook vaak: pas op voor immigratie! (Niet onderbouwd). Populistisch en zelfs radicaal-rechts te noemen.
Meer horen?
Luister naar Dit is de Dag
Wil je meer horen over dit onderwerp? In Dit is de Dag (EO) gaat presentator Tijs van den Brink in gesprek met demograaf Jan Latte en Tweede Kamerlid voor GroenLinks-PvdA Marjette Partijn.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen
