Iran, Israël, Gaza: loopt het nog verder uit de hand?

Dit is de situatie

Aanval na aanval

Er is al jaren strijd in het Midden-Oosten. De afgelopen maanden was de focus vooral op de oorlog tussen Israël en Hamas. Nu komt ook Iran met een aanval op Israël. Waar komt die vandaan?

Bekijken

Welke rol kan Nederland spelen in de oorlog tussen Israël en Hamas: moeten we een kant kiezen of juist niet?

Bombardementen Gaza

Israël werd gesticht in 1948. Twee jaar later was Iran een van de eerste islamitische landen die de staat Israël erkenden. Die relatie bekoelde in 1979, toen Iran een niet-westerse houding kreeg. Begin april 2024 bombardeerde Israël het Iraanse consulaat in Damascus. Twee weken later reageerde Iran met een zware aanval.

Artikel gaat verder onder video.

Toch was Iran al langer indirect betrokken bij de oorlog tussen Israël en Hamas. De Iraanse Quds Force is namelijk verantwoordelijk voor de bewapening, training en ondersteuning van militaire groepen in het hele Midden-Oosten. Die groepen zijn bijvoorbeeld Hezbollah (Libanon), de Houthi's (Jemen) en Islamitische Jihad (Palestina).

Dit is de discussie

Gaat Israël terugslaan?

Zal de situatie in het Midden-Oosten na dit bombardement verder escaleren? Volgens oud-directeur van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) Pieter Cobelens kunnen we zeker rekenen op een tegenreactie van Israël.

"Je zit wel in een omgeving waarin je niet meetelt als je geen kracht toont. Dat hebben wij in Europa niet zo erg, wij praten heel makkelijk. (...) De strategie van Israël is niet voor niks: oog om oog, tand om tand. Als je te lang wacht, blijft er geen land over. Nu is de vraag wat ze voor tegenreactie doen."

0

0

0

0

0

0

Ook volgens Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen, is het eerder de vraag hóe dan óf er een tegenreactie komt. Hij betwijfelt alleen of dat mogelijk is zonder dat de situatie in het Midden-Oosten uit de hand loopt.

"Bij het uitoefenen van macht heb je twee smaken. De ene is economische macht, daar kun je weinig mee in dit geval. Dan heb je militaire macht, door de lucht met een raket of iets dergelijks. Maar dat leidt natuurlijk onmiddellijk tot een tegenreactie. Misschien kan je iets doen met geniepige acties, zodat je iets saboteert in Iran. Ik denk dat elke actie van Israël leidt tot een tegenreactie. Ik vind het ontzettend moeilijk om te bedenken wat je zou kunnen doen zonder het risico te lopen dat het echt helemaal uit de hand loopt."

0

0

0

0

0

0

De Wijk maakt zich het meest zorgen om de nucleaire wapens. Met een atoombom zouden de machtsverhoudingen compleet veranderen, denkt De Wijk. Daarom pleit hij voor een aanval op de nucleaire infrastructuur.

"Die wapenfabrieken blijven wel even staan. Maar als ze een atoombom gaan maken, wordt de situatie in het Midden-Oosten totaal anders. Dan veranderen de krachtsverhoudingen enorm en kan Israël eigenlijk niet zo gek veel meer doen. Dan krijg je een nucleaire afschrikkingsevenwicht, als ze er maar tenminste voldoende maken. Dat is echt de olifant in de kamer."

0

0

0

0

0

0

Daar is Cobelens het niet mee eens. Zo'n aanval op de nucleaire infrastructuur is waarschijnlijk niet effectief, denkt hij. Cobelens pleit voor een aanval op raketten- en dronefabrieken. Daarmee zitten ze namelijk ook Rusland dwars.

"Die aanval op nucleaire installaties is naar mijn mening niet handig en niet verstandig. Maar niemand kan zeggen dat ze buitenproportioneel reageerden als zij raketten- en dronefabrieken in elkaar gooien. Bovendien heeft dat een bijkomstig voordeel - tussen aanhalingstekens - dat de Russen zich nu rotlachen, omdat het Westen overal wapens naartoe sleept, die we niet zelf kunnen opstapelen om ons onaantrekkelijk voor de Russen te maken. Maar die krijgen ze dan zelf ook niet meer."

0

0

0

0

0

0

Dit is het gesprek

Luister de uitzending terug

Benieuwd naar het hele debat? Luister de hele aflevering van Dit is de Dag (EO) hier:

Dit schreven we eerder

Bekijken

Zo verscheurt de oorlog tussen Israël en Hamas ook christelijk Nederland

Botsende principes

Bekijken

Hoe komt Hamas toch aan al dat geld voor raketten en drones?

De rafelranden van de economie

Bekijken

Moet de politiek meer doen tegen antisemitisme?

Verre gevolgen