De Russische beer porren?
NAVO wil wapenfonds van miljarden voor Oekraïne: zorgt dit voor escalatie?
5 april 2024 · 09:50
Update: 5 april 2024 · 15:20
In gesprek met
Ron Keller
Oud-diplomaat
"Op het moment dat Rusland ziet dat de steun vanuit het Westen begint te haperen, dan zal Rusland doorvechten."
Henk Overbeek
Emeritus hoogleraar internationale betrekkingen
"Een NAVO-fonds lijkt mij een zorgelijke ontwikkeling als je naar de dynamiek van dit conflict kijkt."
Hans Nijenhuis
Journalist AD
"We moeten wel constateren dat dit echt wel een grote stap is in wat de NAVO tot nu toe heeft gedaan."
In het kort
De NAVO wil een wapenfonds van 100 miljard euro om Oekraïne te steunen in de strijd tegen Rusland. Maar Oekraïne is helemaal geen lid van de NAVO. Is het dan wel verstandig? Vergroot dit niet de kans op escalatie?
Wat denk jij?
Ben jij nog helemaal op de hoogte van de oorlog in Oekraïne?
Dit is de situatie
NAVO wil wapenfonds voor Oekraïne
Oekraïne heeft meer geld nodig voor wapens. Dat zegt secretaris-generaal Stoltenberg van de NAVO. Daarom roept Stoltenberg alle NAVO-landen op om een miljardenfonds op te richten. Met dat geld kunnen wapens voor Oekraïne worden gekocht. Dat is best opvallend. De NAVO heeft namelijk afgesproken om alleen landen te beschermen die lid zijn van de NAVO. Terwijl Oekraïne nu geen NAVO-lid is.
Wat is de NAVO?
Tot nu toe geven landen zelfstandig militaire steun aan Oekraïne en de steun wordt gecoördineerd door de Verenigde Staten. Dat zou met dit fonds dus veranderen. Of het fonds er ook echt komt, is nog maar de vraag. Niet alle NAVO-landen zijn enthousiast over het voorstel van Stoltenberg.
Welke landen zijn lid van de NAVO?
- België
- Canada
- Denemarken
- Frankrijk
- IJsland
- Luxemburg
- Nederland
- Noorwegen
- Portugal
- Verenigd Koninkrijk
- Verenigde Staten
- Griekenland (1952)
- Turkije (1952)
- Duitsland (1955)
- Spanje (1982)
- Hongarije (1999)
- Polen (1999)
- Tsjechië (1999)
- Bulgarije (2004)
- Estland (2004)
- Letland (2004)
- Litouwen (2004)
- Roemenië (2004)
- Slovenië (2004)
- Slowakije (2004)
- Albanië (2009)
- Kroatië (2009)
- Montenegro (2017)
- Noord-Macedonië (2020)
- Finland (2023)
- Zweden (2024)
Dit is de discussie
Is een wapenfonds wel verstandig?
Een miljardenfonds voor Oekraïne, dat is dus wat de NAVO wil. Maar vergroot dit niet de kans op escalatie in de oorlog? Emeritus hoogleraar Henk Overbeek denkt van wel. Rusland zal dit volgens hem uitleggen als directe betrokkenheid van de NAVO bij de oorlog, zegt hij in Dit is de Dag (EO).
"De NAVO doet nu, ik denk een beetje uit paniek, een stap die ze twee jaar lang heeft proberen te vermijden. Namelijk rechtstreekse betrokkenheid van bij de oorlogvoering in Oekraïne. En dat lijkt mij een zorgelijke ontwikkeling als je naar de dynamiek van dit conflict kijkt. Het is toch in die zin een escalatie van het conflict."
Rusland ziet deze oorlog allang als een gevecht met de NAVO en niet alleen met Oekraïne, die brug zijn we al gepasseerd, zegt oud-diplomaat Ron Keller. We moeten daarom realistisch zijn in de steun die we geven.
"Het is heel belangrijk dat Oekraïne zicht krijgt op steun voor de lange termijn, voor onbepaalde tijd zou je bijna zeggen. Want deze afschuwelijke oorlog zal nog een tijd gaan duren. Op het moment dat Rusland voelt dat Oekraïne zwakker wordt en dat de steun vanuit het Westen begint te haperen, dan zal Rusland doorvechten. Dan vallen er nog duizenden extra doden aan het front."
"We zien dat de Russische economie is omgebouwd tot een oorlogseconomie. En dat Poetin op geen enkel moment stopt en nog iedere dag raketten op Oekraïne afstuurt. Dan moet je gewoon eerlijk zijn en dan moet je de steun ook maar wat explicieter maken."
Journalist Hans Nijenhuis is 'NAVO-watcher' bij het AD en snapt goed waarom de NAVO Oekraïne op deze manier wil steunen, maar:
"We moeten wel constateren dat dit echt wel een grote stap is in wat de NAVO tot nu toe heeft gedaan. Als je het NAVO-verdrag erop naleest, de veertien artikelen, dan staat daarin niets over dit soort dingen. Er staat alleen: 'We spreken met elkaar af dat we elkaar zullen helpen, op wat voor manier dan ook, als één van ons wordt aangevallen.'"
Voorbereiden op Trump
Het idee voor een miljardenfonds is er volgens Nijenhuis gekomen uit angst voor de mogelijke herverkiezing van Trump als president van de Verenigde Staten.
"De vrees bestaat dat het beleid van Amerika ingrijpend kan veranderen met een andere president. Ze zijn bang dat Trump wordt herkozen en dat hij dan ineens de steun aan Oekraïne gaat terugdraaien. Diplomaten hier in Brussel zeggen dat het fonds Oekraïne moet indekken tegen de verandering van de politieke wind."
Het fonds als verzekering tegen Trump, dat gaat volgens oud-diplomaat Keller niet werken.
"Je gaat Trump er niet mee tegenhouden. En je gaat hem niet op andere gedachten brengen. Dat moet anders, je moet met Trump gaan praten. Dat staat buiten kijf. Stel je voor dat we met z'n allen afspreken dat we dit gaan doen. Ieder land legt een x-procent van zijn nationaal product in. En Trump komt aan de macht en die zegt: 'Wij doen niet meer mee.' Die andere landen zien dan een verdubbeling van hun rekening. Gaan ze dat dan extra betalen?"
Ook emeritus hoogleraar Overbeek heeft zo zijn bedenkingen:
"Trump zal zich hier niet door laten tegenhouden om te zeggen: 'Ik stap eruit.' En dat kunnen de Europese NAVO-lidstaten ook helemaal niet opvangen. Dat is afgelopen periode wel gebleken. Vooralsnog heeft Europa niet de capaciteit om het gat te vullen dat valt als de Amerikanen zich terugtrekken."
Volgens journalist Nijenhuis wil de NAVO proberen het geld binnen te hebben voordat de nieuwe Amerikaanse president wordt gekozen.
"Het idee is dat de NAVO in de zomer beslist over dit fonds en dat dan de NAVO-landen het geld overmaken, zodat het op de NAVO-rekening staat. En de NAVO gaat het vervolgens uitkeren. En dan kan Trump dat geld moeilijk terughalen, in theorie althans."
Maar ook dit zal niet voldoende zijn, denkt Overbeek.
"Trump kan de leveranties stopzetten van de wapens die met het geld gekocht worden. Hij kan de wapenleveranties vetoën en dan zijn we net zover."
Wat denk jij?
Is het een goed idee dat NAVO een miljardenfonds voor Oekraïne wil opzetten?
Meer weten?
Luister naar Dit is de Dag
Wil je meer weten over dit onderwerp? Luister dan naar Dit is de Dag (EO). Dat kan hier of via je favoriete podcast-app.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen
