Joodse Nederlanders over antisemitismeplan van kabinet: 'Wij zijn gewend aan Jodenhaat'
vandaag · 16:00| Leestijd: 6 min
Update: vandaag · 16:23
In dit artikel aan het woord
"Het kabinet wekt in de strategie de suggestie dat antisemitisme alleen uit islamitische hoek komt, maar dat is niet zo."
"Dit lijstje met maatregelen stelt mij niet gerust."
"De maatregelen zouden kunnen helpen om terug te keren naar het 'normale antisemitisme' dat we kennen als Joden."
"Ik mis concrete maatregelen over het tegengaan van online antisemitisme."
In het kort
Joden moeten veilig in Nederland kunnen leven, zegt het kabinet. En daarvoor hebben ze een strategie ontwikkeld. Denken Joodse Nederlanders dat dit plan gaat helpen?
Samenvatting van DIT artikel
Het kabinet wil antisemitisme bestrijden met een nieuwe strategie, gemotiveerd door toegenomen incidenten en geweld, zoals op 7 november in Amsterdam. Vanaf 2025 wordt 4,5 miljoen euro per jaar geïnvesteerd. Maatregelen omvatten strafbaarstelling van terreurverheerlijking en uitbreiding van politiebevoegdheden, zoals toezicht in besloten chatgroepen.
Vier Joodse Nederlanders reageren op de antisemitismestrategie. Aviva Witt is sceptisch, Hans Weijel waardeert maatregelen in onderwijs en veiligheid, maar noemt antisemitisme een breed probleem. Ronit Palache benadrukt dat antisemitisme niet alleen van moslims komt. Naomi Mestrum mist urgentie en concrete acties, vooral tegen online haat en sociale media.
Wat denk jij?
Goed dat het kabinet met een strategie tegen antisemitisme komt
Aantal reacties: 0
Kabinet presenteert maatregelen tegen antisemitisme
Een Nederland zonder antisemitisme. Dat is het doel van het kabinet, hiervoor presenteerde het de Strategie Bestrijding Antisemitisme. Het kabinet motiveert de plannen als volgt: "Joden moeten vrij en veilig zijn om hun Joods-zijn te uiten."
Wat is antisemitisme?
Antisemitisme is de haat tegen Joden. Het uit zich als afkeer, discriminatie of vervolging van Joden. Antisemitisme bestaat al eeuwenlang, sinds de late oudheid. De haat tegen Joden leidde tijdens de Tweede Wereldoorlog tot de Holocaust. De nazi's vermoordden bijna zes miljoen Europese Joden.
Wil je meer weten over antisemitisme? Ga dan naar NPO Kennis.
Antisemitisme is sinds de Gaza-oorlog enorm toegenomen, meldde het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) in april. En ook de politie zag een toename van antisemitisme. Maar de directe aanleiding voor de plannen van het kabinet, is het geweld in Amsterdam op 7 november rond de wedstrijd tussen Ajax en de Israëlische club Maccabi Tel Aviv. Voor het plan wordt vanaf 2025 per jaar 4,5 miljoen euro per jaar uitgetrokken.
Het kabinet wil onder andere het verheerlijken van terrorisme strafbaar maken. De politie mag in de toekomst ook in besloten chatgroepen meekijken als dit nodig is om openbare orde te beschermen. Daarvoor komt de minister van Justitie en Veiligheid, David van Weel, in 2025 met een wetsvoorstel om de bevoegdheden van de politie uit te breiden.
Wat zijn de andere maatregelen van het kabinet?
- Regels voor demonstraties: Er komt een onderzoek om beter onderscheid te maken tussen vreedzaam demonstreren en acties die de openbare orde of veiligheid in gevaar brengen. De resultaten van dit onderzoek worden in de zomer van 2025 verwacht.
- Taskforce tegen antisemitisme: Een speciale groep gaat ideeën bedenken om de veiligheid van Joden te verbeteren, zoals op universiteiten en in het openbaar vervoer. Hierin zitten mensen van verschillende sectoren, en ook vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap.
- Geld voor veiligheid: Joodse scholen, instellingen en evenementen krijgen financiële hulp om veiligheidsmaatregelen te betalen. Ook komt er meer aandacht voor de Holocaust en lessen over het Jodendom op scholen.
- Antisemitisme in voetbal aanpakken: Er komen meer workshops op scholen en bij voetbalclubs om antisemitisme te bestrijden. Ook worden projecten voortgezet om supporters bewust te maken van kwetsende spreekkoren.
- Herinnering aan Joods leven: Het kabinet investeert in herinneringscentra, het Nationale Holocaustmuseum en projecten om de geschiedenis van de Holocaust door te geven. Ook wordt Joods leven in Nederland beter zichtbaar gemaakt door educatie en dialoog.
- Langdurige aanpak antisemitisme: De aanpak richt zich op meer religieuze tolerantie, minder polarisatie en samenwerking tussen verschillende groepen. Elk jaar wordt gekeken hoe de maatregelen verbeterd kunnen worden.
Dit is een beknopt overzicht van alle maatregelen. Het volledige plan van het kabinet lees je in de Kamerbrief 'Strategie Bestrijding Antisemitisme 2024-2030'.
Voelen Joodse Nederlanders zich veiliger door nieuwe maatregelen?
Het plan van het kabinet moet antisemitisme dus tegengaan. Vier Joodse Nederlanders vertellen in Dit is de Dag (EO) en Dit is Tijs (EO) of zij denken dat de maatregelen gaan werken tegen Jodenhaat.
Aviva Witt gaf gastlessen op scholen over de Tweede Wereldoorlog, maar dat doet ze nu niet meer. Ze werd weggepest om haar Joods zijn en is daardoor getraumatiseerd, zegt ze in Dit is de Dag (EO). Ze is niet overtuigd dat de plannen gaan werken.
"Ik moet het nog zien. De maatregelen zijn pas genoeg als ik weer veilig naar buiten durf. En dat is als er weer vrede is. In 2021 kregen we een Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding. Ik was toen in de veronderstelling dat er van alles zou gaan gebeuren. En nu zie ik een nieuw lijstje en dat lijstje stelt me niet gerust."
Hans Weijel, vicevoorzitter van het Centraal Joods Overleg, is overwegend positief over het plan. Maar gerustgesteld is hij niet.
"Gerust in de strijd tegen antisemitisme ben je natuurlijk nooit, maar de maatregelen zouden kunnen helpen om terug te keren naar het 'normale antisemitisme' dat we kennen als Joden. Dat er achter je rug opmerkingen worden gemaakt en dat er wordt gezegd: die Joden hebben toch allemaal geld. Maar het geweld op straat en het bespugen, dat is het abnormale antisemitisme. Wij zouden blij zijn met het teruggaan naar het normale. En mogelijk dat de maatregelen daarbij helpen."
Met een aantal maatregelen is Weijel echt blij:
"In het onderwijs moet zeker iets gebeuren en daar wordt een aanzet toe gegeven, daar ben ik blij mee. Kinderen worden op basisscholen uitgescholden. Ik ben blij dat we niet meer onze eigen veiligheid moeten betalen, dat is tot nu toe altijd zo geweest. Ook ben ik blij dat de bezuinigingen op Joods maatschappelijk werk van tafel zijn. Het justitieel onderzoek naar online antisemitisme vind ik ook van groot belang. Je hebt geen idee hoeveel rommel er wordt gepost over Joden."
Ook in Dit is Tijs (EO) gaat het over de nieuwe antisemitismestrategie van het kabinet. Directeur van het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) Naomi Mestrum vindt het fijn dat het plan er is, maar ze mist urgentie.
"Heel veel plannen kunnen nu nog niet geïmplementeerd worden. Omdat heel veel nog uitgezocht moet worden. Het is dus niet direct een oplossing voor nu. Ik mis dingen die nu al kunnen gebeuren. Het gaat over een verbod op gezichtsbedekking bij demonstraties. Maar dat verbod was er al, het wordt alleen niet gehandhaafd. Ik zou alles wat nu al kan, meteen implementeren."
Wat Mestrum vooral miste waren concrete maatregelen over online antisemitisme.
"Bij sociale media is nog heel veel te winnen. Hoe ga je leerlingen vertellen dat iets niet mag en meenemen naar herinneringscentra, wanneer zij vervolgens op sociale media zitten en al die haat in de comments voorbij zien komen? Daar zou moderatie plaats moeten vinden. Daar moet wetgeving voor komen. Want het is een voedingsbodem van haat en antisemitisme."
Als voorbeeld noemt Mestrum het Instagramaccount Cestmocro. De comments bij sommige posts zijn 'verschrikkelijk', zegt ze.
In dit artikel lees je meer over Cestmocro:
- Moet je nieuwsplatforms offline kunnen halen? 'Cestmocro jut volgers op tegen Joden'
Moet je nieuwsplatforms offline kunnen halen? 'Cestmocro jut volgers op tegen Joden'
De aanvallen op Israëlische voetbalsupporters werden gevoed door online discriminatie van Joden, stelt de BBB. Partijleider Caroline van der Plas wil nu Cestmocro laten verbieden. Dit Instagramaccount zou volgens haar "overlopen van antisemitisme". Moet je nieuwssites inderdaad uit de lucht kunnen halen?
'Focus ligt op moslims'
Het is goed dat het kabinet discriminatie tegengaat, zegt journalist Ronit Palache. Ze wil het liefst niet teruggaan naar 'normaal antisemitisme', zoals Weijel zegt, al snapt ze dat hij het cynisch bedoelde.
"Maar het geeft aan dat wij heel veel dingen die gezegd worden normaal vinden. De suggestie wordt nu gewekt dat antisemitisme alleen uit islamitische hoek komt. Maar het feit dat wij al zo lang gewend aan bepaalde opmerkingen en stereotyperingen, dat geeft aan dat het probleem veel breder is. Het komt niet alleen van moslims."
Terwijl de focus in de maatregelen vooral op moslims lijkt te liggen, concludeert Palache.
"We hebben natuurlijk een kabinet dat zich sowieso nogal focust op moslims. Maar we hoeven ook geen dingen te ontkennen. Ik spreek als onderzoeker veel ex-moslims en zij krijgen in hun jeugd veel negatieve typeringen over Joden te horen. Dat is iets wat ik vaak hoor. Maar als je kijkt naar het afgelopen jaar. Dan zijn antisemitische uitingen niet uitsluitend toe te schrijven aan moslims.
Daar is Weijel van het Centraal Joods Overleg het mee eens:
"Ze komen van rechts, ze komen van links, van links woke. Daar wordt inclusiviteit geprezen, met uitzondering van Joden. Het is heel breed."
Praat mee
Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel?
Luister Dit is de Dag terug als podcast
In Dit is de Dag (EO) gaat Margje Fikse verder over dit onderwerp in gesprek met Aviva Witt (voormalig) gastdocent over de Tweede Wereldoorlog, Ronit Palache (publiciste en onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam), Hans Weijel, (vicevoorzitter van het Centraal Joods Overleg). Beluister de uitzending hieronder als podcast.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenLuister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.
Kijk Dit is Tijs terug
In Dit is Tijs (EO) gaat Tijs van den Brink verder over dit onderwerp in gesprek met Naomi Mestrum (directeur van het CIDI). Bekijk de volledige uitzending hieronder.
Wil jij de aflevering liever streamen? Klik hier om de aflevering te bekijken via NPO Start.
Luister Dit is Tijs terug als podcast
Je kunt Dit is Tijs (EO) ook terugluisteren als podcast. Klik hier om naar je favoriete podcast-app te gaan of luister hieronder.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen- Antisemitisme in Nederland enorm toegenomen sinds Gaza-oorlog: 'Bang dat ik vermoord word'
Antisemitisme in Nederland enorm toegenomen sinds Gaza-oorlog: 'Bang dat ik vermoord word'
Het is een jaar geleden sinds de terreuraanslag van Hamas op het Israëlische volk en daarmee de start van de Gaza-oorlog. Sindsdien is het antisemitisme in Nederland enorm toegenomen. Hoe is het dagelijks leven voor Joden in ons land? En wat doe je als je je op straat niet meer veilig voelt: vechten, vluchten of bevriezen?
- Moet Nederland meer doen tegen antisemitisme?
Moet Nederland meer doen tegen antisemitisme?
Sinds de oorlog tussen Israël en Gaza is de Jodenhaat in Nederland sterk toegenomen. Het aantal meldingen bij discriminatiebureaus is verdubbeld en veel Joden voelen zich steeds minder veilig. Zou Nederland meer moeten doen om antisemitisme te bestrijden?
- Joodse Nederlanders blikken terug op 7 oktober en daarna: 'Ik werd kindermoordenaar genoemd'
Joodse Nederlanders blikken terug op 7 oktober en daarna: 'Ik werd kindermoordenaar genoemd'
Het is precies een jaar geleden dat Israël werd aangevallen door Hamas. 1200 mensen werden op brute wijze vermoord en 251 mensen gegijzeld. In het televisieprogramma Dit is Tijs (EO) vertellen drie Nederlandse joden over die heftige dag en de oorlog die daarop volgde. Daarnaast vertellen ze hoe ze ook oog hebben voor het lot van de Palestijnen.
- Joodse Betty voelt zich niet meer veilig in Nederland: 'Moet meer dan ooit om me heen kijken'
Joodse Betty voelt zich niet meer veilig in Nederland: 'Moet meer dan ooit om me heen kijken'
Sinds 7 oktober 2023 merkt Betty dat ze steeds vaker te maken krijgt met antisemitisme in de buurt. Zo is het standbeeld van Anne Frank bij haar in de buurt meerdere keren beklad. Ook werd de Mezoeza, de gebedsrol die ze bij haar voordeur heeft hangen, al twee keer van de muur afgeslagen. Ondanks alles wil Betty haar Joodse identiteit niet verbergen. "Daar heb ik geen reden voor."
