Joodse Nederlanders blikken terug op 7 oktober en daarna: 'Ik werd kindermoordenaar genoemd'
gisteren · 16:00| Leestijd: 4 min
Update: gisteren · 19:42
In dit artikel aan het woord
"Als Israëli word ik niet meer als mens gezien, omdat ik in het leger gediend heb."
"'Kindermoordenaar', of 'genocidepleger': je raakt er bijna een soort gewend aan dat zulke dingen tegen je worden gezegd."
"Het afgelopen jaar was heftig, intens, pijnlijk. Tegelijk zie ik ook hoeveel andere mensen lijden. Maar in mijn hoofd ben ik nog elke dag bij die gijzelaars."
In het kort
Het is precies een jaar geleden dat Israël werd aangevallen door Hamas. 1200 mensen werden op brute wijze vermoord en 250 mensen gegijzeld. In 'Dit is Tijs' (EO) vertellen drie Nederlandse joden over die heftige dag en de oorlog die daarop volgde. Daarnaast vertellen ze hoe ze ook oog hebben voor het lot van de Palestijnen.
Wat denk jij?
Weet jij nog waar jij was toen je hoorde dat Hamas Israël aanviel?
Aantal reacties: 0
Een andere werkelijkheid sinds de start van de Gaza-oorlog
Vandaag is het een jaar geleden: in de ochtendschemer van 7 oktober 2023 staat een menigte festivalgangers bij het Israëlische Supernova-festival te dansen als er plotseling een eerste salvo raketten over het terrein vliegt. Raketten van Hamas. Niet veel later breken Hamas-strijders met behulp van explosieven, raketten en bulldozers door de zwaarbeveiligde grens tussen Israël en de Gazastrook. Ze verspreiden zich door Israël. In de loop van de dag vallen er op verschillende plekken raketten en trekken Hamas-strijders door Israëlische woonwijken om op brute wijze slachtoffers te maken. Het festivalterrein waar mensen eerder nog stonden te feesten, verandert binnen enkele uren in een bloedbad.
In totaal worden 1200 Israëliërs neergeschoten, neergestoken, verbrand, opgeblazen of onthoofd. 250 mensen worden ontvoerd en gegijzeld. Het was de grootste moord op Joden sinds de Tweede Wereldoorlog en het begin van een bloedige oorlog tussen Hamas en Israël.
Het leven voor Joden in Nederland is sinds die dag ook flink veranderd. Het aantal meldingen van antisemitisme is het afgelopen jaar meer dan verdubbeld. Joodse Nederlanders krijgen daar in het openbaar mee te maken en sommigen hebben naasten in Israël waar ze zich dagelijks zorgen om maken. Hoe kijken zij terug op de aanval van 7 oktober? En hoe gaat het nu met hen?
Wat is antisemitisme?
Antisemitisme is haat of discriminatie tegen Joden. Zulke haat is vaak gebaseerd op negatieve ideeën en vooroordelen over mensen die Joods zijn of een Joodse achtergrond hebben. Een veelvoorkomend vooroordeel over Joden is dat ze rijk of gierig zijn, maar er word ook beweerd dat ze geneigd zijn om mensen te bedriegen, of dat ze verantwoordelijk zijn voor hevige misstanden en oorlogen in de wereld. Tijdens de coronapandemie waren joden ook de boeman in meerdere complottheorieën over vaccinaties.
Het antisemitisme kent een lange geschiedenis en heeft voor veel nare situaties, schandalen en doden gezorgd. Je kunt denken aan grote antisemitische acties zoals de Holocaust tijdens de Tweede Wereldoorlog, of bijvoorbeeld de jodenonderdrukking tijdens de Spaanse Inquisitie in de 15e eeuw. Maar Joodse mensen in Nederland kunnen in het dagelijks leven ook te maken krijgen met scheldpartijen, intimidatie en gewelddadige confrontaties.
- Bijna 7 op de 10 Nederlanders maakt zich zorgen over toenemende Jodenhaat
Bijna 7 op de 10 Nederlanders maakt zich zorgen over toenemende Jodenhaat
Hoe beleefden Joodse Nederlanders 7 oktober en de periode erna?
"Shockerend" en "emotioneel": zo beleefde de Joods-Israëlische Tamar Efrati die bewuste dag. In Dit is Tijs (EO) vertelt ze hoe zij en haar familie urenlang in onzekerheid zaten over hun neef.
"Het eerste wat ik 's ochtends op mijn telefoon zag was dat allemaal luchtalarmen waren afgegaan in Tel Aviv. Op Instagram zag ik allemaal foto's van mijn neefje die vermist was, omdat hij op het Nova-festival aanwezig was. Dat was heftig wakker worden en het was een paar uur heel onzeker. Het enige wat we konden doen was kijken of er op het nieuws een beeld naar boven kwam. Rond een uur of vier, vijf 's middags was er contact en wisten we dat hij nog leefde. (..) Pas de dag erna begon te bezinken wat er nou eigenlijk was gebeurd."
Het afgelopen jaar kreeg ze regelmatig verschillende verwensingen naar haar hoofd vanwege de oorlog in Gaza. Ze voelde zich niet veilig op de Vrije Universiteit in Amsterdam, waar ze recent afstudeerde. Dat maakte haar angstig.
"Ik kreeg te maken met haat, terwijl mijn hele familie nog in Israël zit. Zelf was ik sociaal hulpverlener in het IDF [leger van Israël, red.] voor gewonde soldaten en daar zijn veel reacties op gekomen: 'kindermoordenaar', 'je bent medeplichtig aan genocide', noem maar op. Daar werd ik angstig van, vooral op de Vrije Universiteit waar ik studeerde."
Paniek: dat is wat de overhand kreeg op 7 oktober vorig jaar, vertelt Keren Hirsch, ze is Joods-Israëlisch en fractievoorzitter van PvdA Amsterdam-Zuid. Het afgelopen jaar beschrijft ze als "heftig, intens en pijnlijk".
"Ik werd toevallig vroeg wakker en zag al die berichten. Paniekerig heb ik mijn moeder opgebeld met de vraag of ze iets gehoord had van familie daar. Je probeert iedereen te bereiken, of het goed met ze gaat. Ik was echt wel heel bang die dag en wist niet wat er nog ging komen en hoeveel mensen niet meer leefden. (..) Waar je ook woonde: het afgelopen jaar was geen lolletje. Tegelijk zie ik hoeveel mensen lijden, ook onschuldige Palestijnse slachtoffers en mensen in Libanon. Maar ik ben elke dag nog in mijn hoofd bij die gijzelaars."
Vrij snel hing ze een vlag van Israël aan haar balkon, maar op advies van de politie haalde ze die weer weg.
"Ik heb direct op 7 oktober een vlag opgehangen aan mijn balkon. Kort daarna sprak ik toevallig de politie en de agent zei dat het voor mijn veiligheid verstandig was om die vlag niet op te hangen. Dat brak me, zoals zo vaak in die tijd als ik Joodse uitingen moest verbergen. Je wordt ook heel boos. Je kan niet eens rouwen of jezelf zijn op dat moment. Ik vind dat dat altijd moet kunnen. (..) Ik voel me niet onveilig, maar merk wel dat ik alerter en schrikkeriger ben. Ook heb ik treinstations het hele jaar ontweken vanwege de pro-Palestijnse demonstraties."
Raouf Leeraar, ook IDF-reservist , moest zich die dag inhouden om niet gelijk zijn koffer in te pakken en die kant op te gaan, vertelt hij.
"Ik hoefde niet lang na te denken over wat de Hamas-terroristen aan het doen waren toen ik las dat ze waren geïnfiltreerd in allerlei Joodse gemeenschappen langs de Gazastrook. Toen het ook onrustig werd in het noorden, een gebied dat ik goed ken, ben ik vanuit emotie naar boven gelopen om mijn tas te pakken. Mijn vriendin wist mij tot kalmte te manen."
Het lot van Palestijnen in Gaza
Woorden als 'kindermoordenaar' doen pijn: ook Tamar Efrati, Raouf Leeraar en Keren Hirsch leven mee met Palestijnen die dagelijks lijden onder de oorlog in de Gazastrook. Zo sprak Hirsch het afgelopen jaar veel Palestijnen, vertelt ze.
"Ik heb het afgelopen jaar veel Palestijnen ontmoet en gesproken. Ik zal nooit weten hoe het is om Palestijn te zijn, net als dat niet-Joden niet weten hoe het is om Joods te zijn. Maar elk onschuldig leven dat door oorlog of geweld omkomt, is er één te veel."
Efrati wijst erop dat de bubbel waarin je opgroeit en leeft, ook bepaalt hoe je naar het Israëlisch-Palestijns conflict kijkt.
"Ik heb het afgelopen jaar ook met veel Palestijnen gesproken en daar veel van geleerd. Ik ben ook in een bubbel opgegroeid net zoals anderen. Ik denk dat het nu belangrijk is dat we erkennen dat we in die bubbels leven. De mensen in Israël en de Palestijnen in Gaza kunnen dat niet, omdat zij het afgelopen jaar elke dag in een hel leven. Maar voor de mensen die er buiten staan, is het zaak dat we een soort brug gaan bouwen."
Leeraar bidt niet alleen voor Joden, maar ook voor onschuldige Palestijnen, vertelt hij. Zijn eigen moeder is moslim, wat ook meespeelt in hoe hij naar het conflict kijkt.
"Elke ochtend spreek ik mijn gebed uit voor onschuldige mensen, of ze nou Palestijns of Joods zijn. (..) Mijn moeder is als moslim in Egypte opgegroeid. Zij kent de regering van de Moslimbroederschap goed: zij willen een wereldwijd kalifaat onder de sharia [islamitische wet, red.] stichten. Hamas is een zuster-/dochterorganisatie hiervan en daar moet je dus ook geen genade voor hebben. Mijn moeder voelt solidariteit met de Palestijnen en zegt tegen mij: het einde van Hamas zal een zege zijn voor de Palestijnen."
Wat denk jij?
Ben jij bezorgd over antisemitisme in Nederland?
Aantal reacties: 0
Kijk Dit is Tijs (EO) terug
In Dit is Tijs (EO) gaat Tijs van den Brink verder over dit onderwerp in gesprek met Keren, Tamar en Raouf. Klik hier om de uitzending terug te kijken via NPO Start.
Praat mee
Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel?
- Antisemitisme in Nederland slaat om zich heen sinds Gaza-oorlog: 'Ik ben bang dat ik vermoord word'
Antisemitisme in Nederland slaat om zich heen sinds Gaza-oorlog: 'Ik ben bang dat ik vermoord word'
- Bijna 7 op de 10 Nederlanders maakt zich zorgen over toenemende Jodenhaat
Bijna 7 op de 10 Nederlanders maakt zich zorgen over toenemende Jodenhaat
- Was aanval Israël op Libanon echt nodig? 'Van kwaad tot erger als je niks doet'
Was aanval Israël op Libanon echt nodig? 'Van kwaad tot erger als je niks doet'
