Was aanval Israël op Libanon echt nodig? 'Van kwaad tot erger als je niks doet'
2 oktober 2024 · 16:08| Leestijd: 6 min
Update: 2 oktober 2024 · 16:21
In dit artikel aan het woord
"Dit is niet goed te praten."
"Het gaat van kwaad tot erger als je niks doet."
"In Libanon is veel spanning."
In het kort
Israël startte een grondoorlog met Libanon. Daarna heeft Iran Israël aangevallen. Nu wil Israëlische premier Netanyahu zich wreken op Iran. Was die eerste grondaanval wel echt nodig?
Samenvatting van DIT artikel
Hamas, een Palestijnse groep, begon in oktober 2023 een aanval op Israël, waarop Israël reageerde met militaire acties. Hezbollah, een politieke groep uit Libanon, heeft ook Israël aangevallen om Hamas te steunen. Dit leidde tot verdere escalaties, waarbij Israël leiders van Hamas en Hezbollah doodde. Iran, een bondgenoot van Hezbollah, reageerde met een raketaanval op Israël. De spanningen lopen verder op, en het is onduidelijk hoe dit conflict zal eindigen.
Er is discussie over de reactie van Israël. Tom de Bok, een voormalig militaire officier, vindt de aanvallen gerechtvaardigd en ziet het als een noodzakelijke verdediging. Volgens hem heeft Israël geen keuze vanwege de constante dreiging van raketten en de politieke druk. Thomas van Gool van vredesorganisatie PAX is het hier niet mee eens. Hij stelt dat Israël hiermee internationale regels, zoals het VN-Handvest, schendt en dat dit geweld vooral burgers treft. Van Gool pleit voor een onmiddellijk staakt-het-vuren om verdere escalatie te voorkomen.
Wat denk jij?
Ben jij up-to-date over alles in het Midden-Oosten?
Aantal reacties: 0
Iran, Israël, Palestina, Hamas, Hezbollah, Libanon: wie is wie?
Het is niet gek als je ondertussen de draad kwijt bent. De situatie in het Midden-Oosten lijkt te escaleren en steeds meer partijen raken betrokken bij het conflict. Wat is er aan de hand? En wie steunt wie?
Ongeveer een jaar geleden, op 7 oktober 2023, vuurde Hamas vanuit de Gazastrook duizenden raketten op Israël af. Hamas is een islamitische Palestijnse organisatie, die de Gazastrook bestuurt. De Gazastrook is onderdeel van de staat Palestina, maar niet alle landen erkennen die staat. Ook Israël niet.
Sinds de aanval vanuit Hamas op Israël, zijn de twee partijen in oorlog. Dan is er nog een partij: Hezbollah. Om Hamas te steunen, vuurt Hezbollah al maandenlang raketten af op het noorden van Israël. Hezbollah is een politieke groep, die werkt vanuit het land Libanon.
Israël is dus ook in oorlog met Hezbollah. Ze voeren aanval na aanval op de groepering uit. Daarbij doodde Israël drie belangrijke figuren: een Hamas-leider, een prominent bij Hezbollah en een Iraanse generaal. Israël is nu ook gestart met een grondaanval tegen Hezbollah in Libanon.
Dat vindt Iran niet kunnen. Zij zijn namelijk een bondgenoot van Hezbollah. Daarom heeft Iran raketten afgevuurd op Israël. "Iran heeft een grote fout gemaakt en zal ervoor boeten", reageerde de Israëlische premier Netanyahu. Het is nog de vraag hoe die wraakactie eruitziet. Zo, nu ben je weer op de hoogte. In een notendop dan.
Dit is de discussieDe aanval van Israël op Libanon: was dat nodig?
De situatie in het Midden-Oosten gaat van kwaad tot erger. Hadden andere keuzes gemaakt moeten worden? En is de-escalatie nog mogelijk? Daarover gaat presentator Margje Fikse bij Dit is de Dag (EO) in gesprek met Tom de Bok, hij is opperofficier buiten dienst, en Thomas van Gool, hij spreekt namens vredesorganisatie PAX.
Volgens De Bok was het een verstandige keuze van Israël. Ze waren politiek gedwongen om in actie te komen, vindt hij.
"Israël heeft Hezbollah een behoorlijke slag toegebracht. Eerst met ontploffende piepers. Daarna Nasrallah [Hezbollah-leider, red.] afgelopen weekend uitgeschakeld. Maar Hezbollah lanceert nog steeds raketten af op Israël. Israël is nu politiek gedwongen om daar actie op te nemen."
Van Gool, van vredesorganisatie PAX, vindt het vooral verschrikkelijk wat er gebeurt. Israël schendt hiermee het VN-Handvest, en dat is niet goed te praten, vindt Van Gool.
"Je kan niet zomaar een ander land binnenvallen. Het VN-Handvest wordt hiermee geschonden. Het heeft enorme consequenties voor de burgers: meer dan tweeduizend Libanezen gedood en ongeveer een miljoen mensen op de vlucht. Dat is niet goed te praten."
Wat staat er in het VN-Handvest?
Het Handvest van de Verenigde Naties, dat in 1945 werd opgesteld, bevat duidelijke regels over oorlog en het gebruik van geweld tussen staten. Dit wordt vooral behandeld in Hoofdstuk I en Hoofdstuk VII van het Handvest. De kernpunten met betrekking tot oorlog zijn als volgt:
- Verbod op oorlog en geweld (Artikel 2, lid 4): Het Handvest verbiedt het gebruik van geweld of dreiging met geweld tegen de territoriale integriteit of politieke onafhankelijkheid van een staat. Dit betekent dat lidstaten geen militaire acties tegen elkaar mogen ondernemen, tenzij dit onder bepaalde uitzonderingen valt.
- Zelfverdediging (Artikel 51): Het enige geval waarin een staat zonder voorafgaande toestemming van de VN geweld mag gebruiken, is in geval van zelfverdediging tegen een gewapende aanval. Het land moet dan wel de VN Veiligheidsraad onmiddellijk op de hoogte stellen. Deze maatregel geldt totdat de Veiligheidsraad maatregelen neemt om de internationale vrede en veiligheid te herstellen.
- Interventie door de VN Veiligheidsraad (Hoofdstuk VII, Artikel 39-42): De VN Veiligheidsraad heeft de bevoegdheid om in te grijpen wanneer internationale vrede en veiligheid bedreigd worden. De Raad kan besluiten om maatregelen te nemen, zoals sancties of zelfs militaire acties, om vrede te handhaven of te herstellen. Dit moet echter altijd gebeuren via een VN-mandaat.
In essentie verbiedt het VN-Handvest oorlog, tenzij er sprake is van zelfverdediging of een VN-resolutie die het gebruik van geweld toestaat.
Toch ligt het iets genuanceerder, vindt De Bok. Je mag jezelf namelijk verdedigen, zolang je gepast geweld gebruikt. Hij vindt het geen optie meer om niks te doen:
"Elke dode is natuurlijk één te veel. Maar uiteindelijk is het een afweging welk doel je wilt bereiken. Als daarbij burgers omkomen, zoals ook bij de aanval op Nasrallah, dan is dat acceptabele nevenschade."
"Het is allang van kwaad tot erger gegaan. Iran, Hezbollah, Hamas... Al deze groepen in de regio hebben maar een doel: Israël van de kaart vegen. In 1948 is bij de VN het besluit genomen om de staat Israël te vestigen. Nu moet Israël zich verdedigen. Het gaat van kwaad tot erger als je niks doet."
Voor Van Gool is het duidelijk: dit moet stoppen. Hij roept op tot een staakt-het-vuren.
"Er is de-escalatie nodig. Geen verdere escalatie. Sinds de vreselijke aanval van Hamas, is het in Gaza steeds erger geworden. Meer dan 40.000 doden. Daar reageert Hezbollah op. Daar reageert Iran op. Dus er moet een staakt-het-vuren komen. Anders heb je een geweldspiraal die je verder aanwakkert, en dat zorgt weer voor meer geweld, meer aanvallen, meer radicalisering..."
Cosette was in Libanon tijdens de aanval van Israël
Hoe was het om in de schuilkelders van Libanon te schuilen tijdens de aanval van Israël op Hezbollah? NRC-correspondent Cosette Molijn zat in hoofdstad Beiroet tijdens de aanvallen:
"In Libanon is veel spanning. Je hoort constant drones van Israël overvliegen. Dat gezoem. Mensen kijken naar de lucht en vragen zich af: wat zijn ze nu aan het bekijken? Elke dag zien we beschietingen en bombardementen op Hezbollah. Die doelen zijn vaak in drukke volkswijken. Eigenlijk voelen mensen zich nergens veilig, omdat het overal zou kunnen gebeuren. Het is echt chaos."
Wat vindt de bevolking van Libanon eigenlijk van Hezbollah? Volgens Molijn zijn de meningen sterk verdeeld:
"Een groot deel in Libanon is helemaal niet blij met Hezbollah. Het is echt uitgegroeid tot een hele grote politieke en militaire macht. Ze zijn machtiger en groter dan het leger. Heel veel mensen zien het ook als de lange arm van Iran. En ze zien het als een groot probleem van het conflict met Israël. Er is ook een deel dat ze steunt. Iedereen is bang voor een oorlog. Ik hoor vaak: 'Als Israël binnenvalt, vechten we samen tegen de vijand.'"
Luister Dit is de Dag terug als podcast
In Dit is de Dag (EO) gaat Margje Fikse verder over dit onderwerp in gesprek met
Tom de Bok (Commodore buiten dienst), Thomas van Gool (vredesorganisatie PAX) en Cosette Molijn (NRC-correspondent vanuit Beiroet). Beluister de uitzending hieronder als podcast.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenLuister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.
Praat mee
Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel?
- Oorlog in Israël en Gazastrook wakkert enorme polarisatie weer aan: 'Een 'ja maar' past nu niet'
Oorlog in Israël en Gazastrook wakkert enorme polarisatie weer aan: 'Een 'ja maar' past nu niet'
- Hoe herken je nepnieuws tussen alle berichten over Israël en Gaza?
Hoe herken je nepnieuws tussen alle berichten over Israël en Gaza?
- Zo verscheurt de oorlog tussen Israël en Hamas ook christelijk Nederland
Zo verscheurt de oorlog tussen Israël en Hamas ook christelijk Nederland
