Christelijke psycholoog: ‘Je hebt de plicht om Palestijnen te helpen’

Hegger kijkt liever niet naar het journaal als het over Gaza gaat. Hij leest de krant: “Beelden zijn zo indringend, die komen te veel bij me binnen.” Hij kan neerslachtig worden van “al het verschrikkelijke dat maar doorgaat”.  We zijn op dit moment getuigen zegt Hegger: “Getuigen van het geweld in Gaza.”

‘Sluit je niet op in cocon’

Hij snapt goed dat mensen het nieuws uit Gaza mijden. Maar als je jezelf in een cocon opsluit kan dat zorgen voor “uitholling van je morele verontwaardiging”, stelt Hegger. Je laat dan het appel dat vanuit Gaza op je afkomt langs je heen gaan, dat vindt hij “moreel niet hoogstaand”.

Als mensen het oorlogsnieuws wel volgen, kan dit zorgen voor een gevoel van machteloosheid. Hegger vindt het begrijpelijk dat dat je kan overvallen, maar is bang dat dit ervoor zorgt dat we te veel met onszelf bezig zijn. “Zij hebben er weinig aan dat we onszelf afvragen: wat doet dit nieuws met mij? Gazanen worden uitgehongerd, dat vraagt om actie.” Je stem laten horen is “een goede remedie tegen onmacht”. Als je in je machteloosheid blijft hangen, bescherm je de machtsstructuren, zegt hij. “Je laat ze maar begaan.”

‘Je hebt invloed’

Het is volgens Hegger dus belangrijk dat je je stem laat horen en dat kan heel klein: “Stuur bijvoorbeeld een berichtje aan je vrienden.” Maar het kan ook groter. Samen met andere wandelaars liep Hegger een pelgrimage voor een staakt-het-vuren in Gaza. De wandeling was 34 kilometer: de afstand van Noord-Gaza tot Rafah. En in Utrecht, waar Hegger woont, worden op straat de namen en leeftijden van Palestijnse en Israëlische slachtoffers voorgelezen. “Een keer in de maand hebben we ook een wake voor vrede en recht en staan we stil bij het leed van de Palestijnen.”

Maar je kan ook naar demonstraties gaan, zegt hij. “Trommel op pannen in stations of ga naar een Rode Lijn-demonstratie.” Hegger is ervan overtuigd dat dit soort acties voor verandering zorgen: “We hebben invloed, ik denk echt dat het helpt. De regering zegt nu ook: zo kan het niet langer.”

‘Ander is de vijand’

Doordat Hegger zich mengt in het publieke debat over Gaza krijgt hij veel kritiek over zich heen, van zowel pro-Palestijnse- als pro-Israëlische-kant. Een tijdje terug nam hij het op voor CU-leider Mirjam Bikker: “Dat werd me niet in dank afgenomen. Zij was een ‘oorlogsmisdadiger’ en dus was ik ook medeplichtig.” Hegger verzucht: “Ik denk dat we in het Westen allemaal een beetje medeplichtig zijn.” Ook aan de andere kant kunnen de reacties pittig zijn. Uit je als christen kritiek op Israël, dan geven andere christenen hem soms het gevoel dat hij tegen God zelf ingaat.

Arthur Hegger

Psycholoog

"Wie is de ware vriend van Israël: degene die achter Israël blijft staan en alle agressie ontkent of degene die Israël kritisch op zijn eigen aandeel wijst?”

Het valt hem op dat mensen in beide kampen verharden in hun standpunt. En doordat hij zich in een christelijke bubbel beweegt, ziet hij veel christenen die Israël steeds extremer gaan verdedigen. “Iedereen die iets kritisch over Israël beweert is beïnvloed door ‘de tegenpartij’. Het zijn de Palestijnen en Arabieren die Israël bedreigen.”

‘Ben je wel een vriend van Israël?’

Mensen lijken volgens Hegger alleen het kwaad in de ander te kunnen zien. Dat doet hem denken aan een theorie van de Duitse psychoanalytica Melanie Klein. Zij zegt dat we in periodes van stress in een positie van wantrouwen terecht kunnen komen. In zo’n situatie leggen we al het kwaad buiten onszelf, legt Hegger uit. “Terwijl het kwaad niet alleen van buitenaf, maar ook van binnenuit komt. Het kwaad is niet verdeeld tussen goede en slechte mensen. Ieder mens heeft goede en slechte eigenschappen en kan zelf kwaad doen.”

Veel christenen die Israël verdedigen zitten volgens Hegger in zo’n positie van wantrouwen. “Kritiek op Israël is niet mogelijk en alles wordt op Hamas geschoven.” Op die manier lijk je “oppervlakkig een vriend van Israël”, maar daar help je Israël helemaal niet mee, stelt Hegger. “Je voorkomt dat Israël inziet dat het zelf ook schuldig is en dat er verandering moet komen.” Hegger vraagt zich af wie de ware vriend van Israël is: “Degene die achter Israël blijft staan en alle agressie ontkent of degene die Israël kritisch op zijn eigen aandeel wijst?”

‘Ik was niet passief’

Ook bij zijn eigen politieke partij de ChristenUnie (CU) merkt Hegger dat kritiek geven op Israël moeilijk is. Hij heeft zich zijn hele leven thuis gevoeld bij de CU, maar staat nu op het punt om zijn lidmaatschap op te zeggen. De politiek van de CU is volgens Hegger gebaseerd op rechtvaardigheid en opkomen voor zwakkeren in de samenleving. Maar als het om Israël gaat ziet hij een grote tegenstrijdigheid: “Israël wordt niet gehouden aan het internationaal recht, terwijl ze Palestijnen uithongeren en internationale organisaties spreken over genocide.”

Dit maakte hem zo boos dat hij besloot moties in te dienen bij partijcongressen. Vorig jaar een motie over het onrecht dat Israël Palestijnen aandoet. En dit jaar een motie waarin hij de partij opriep zich kritischer op te stellen tegenover Israël.” Een meerderheid van het congres stemde tegen de motie: “Dat was een teleurstelling. Ik dacht: is dit de partij waar ik nog bij wil horen?” Hij weet in ieder geval al dat hij niet op de CU zal stemmen bij de komende verkiezingen. “Christenen sluiten al jarenlang hun ogen voor wat de Palestijnen wordt aangedaan. Ik heb me in ieder geval niet passief opgesteld.”

• Cijfers over doden in Gaza: feit of propaganda?

  Cijfers over doden in Gaza: feit of propaganda?

• Pleegt Israël genocide of niet? 'Alles wijst erop dat het alle proporties te buiten gaat'

  Pleegt Israël genocide of niet? 'Alles wijst erop dat het alle proporties te buiten gaat'

• ChristenUnie in twijfel over Israël: 'Zoekend naar een weg die goed is'

  ChristenUnie in twijfel over Israël: 'Zoekend naar een weg die goed is'

• 'We voelen ons in de steek gelaten', zeggen Palestijnse christenen

  'We voelen ons in de steek gelaten', zeggen Palestijnse christenen