Dave komt door zijn broer in de gevangenis: 'Ze kwamen me met tien man ophalen'

"Twee broers van middelbare leeftijd zitten aan de koffie in de woonkamer van een klein appartement. Daar is niets opvallends aan, ware het niet dat de één een tijd geleden door toedoen van de ander in de gevangenis is beland. Dat verhaal begint op 10 april 2007", vertelt Rianne van der Linden, redacteur van de DIT-onderzoeksredactie, in radioprogramma Dit is de Dag (EO). Deze onderzoeksredactie voor NPO Radio 1 ontdekte dat de afgelopen vijftien jaar slachtoffers van identiteitsfraude onschuldig in de gevangenis zijn beland.

'Ik heb de gegevens van mijn broer opgegeven'

Dave* is één van de slachtoffers. Zijn broer Eric vertelt: "Ik zat toen in de auto vanuit België naar Maastricht. Ik had wiet in de kofferbak liggen dat ik wilde verkopen in Maastricht. Toen werd ik bij de grens van IJsden door de marechaussee aangehouden. Ik had geen legitimatiebewijs op dat moment, dus ik kon mezelf niet identificeren. Ik werd door de politie van Maastricht opgehaald en heb de gegevens van mijn broer opgegeven omdat ik al gesignaleerd stond, en mij dus een celstraf te wachten stond. En ik had niet zo'n zin om die te gaan uitzitten. Dus toen heb ik de gegevens van mijn broer opgegeven."

Van der Linden: "De agenten geloven Eric op zijn blauwe ogen als hij vertelt dat hij zijn broer Dave is. Er worden geen vingerafdrukken afgenomen en er wordt verder geen identiteitsonderzoek gedaan. Na een paar uur mag Eric het politiebureau verlaten. De verdenking komt op naam van Dave. De verdachte moet worden berecht, maar Dave krijgt de uitnodiging voor de rechtszaak nooit onder ogen."

Dave: "Op het moment dat dit speelde, zat ik precies in een verhuizing omdat ik weg was gegaan bij mijn ex-vriendin. Ik ben op dat moment drie keer verhuisd, dus ergens is die post niet goed terechtgekomen of helemaal niet terechtgekomen."

Spijt

Omdat Dave de rechtszaak mist, wordt hij veroordeeld tot 180 uur taakstraf. Maar Eric, de schuldige, krijgt spijt en vertelt zijn broer Dave wat er aan de hand is. Samen komen ze in actie om de zaak recht te zetten. Van der Linden: "Eric schrijft een verklaring dat het niet Dave is geweest, maar hij. Toch mag het niet baten, want in 2013 wordt Dave alsnog opgeroepen voor zijn taakstraf."

000

scherm sluiten

000

Dave

"Ze kwamen me 's nachts met tien man ophalen."

000

Dave: "Ik heb 'nee' gezegd tegen de taakstraf omdat ik gewoon moest werken - en omdat het natuurlijk helemaal niet rechtvaardig was als ik dat moest doen. Als je dat doet, wordt het dus meteen omgezet in een gevangenisstraf. En dan gaan ze je zoeken en word je een week later opgehaald. Ze kwamen 's nachts met tien man aanzetten."

'Ik hoor in de cel te zitten, niet hij'

Het emotioneert Eric dat zijn onschuldige broer in de cel belandde door hem. Eric: "Ik vind het nog steeds vervelend." Eric schrijft nog een brief naar het OM: 'Mijn broer is onschuldig. Ik ben degene die het misdrijf gepleegd heeft. Ik hoor in de cel te zitten, niet hij. Ik vind het verschrikkelijk dat hij nu vastzit en van zijn zoon gescheiden is.'

Maar er verandert niets aan de situatie. Ook niet als Eric nog een brief schrijft en naar het politiebureau gaat om zichzelf aan te geven. Van der Linden: "Niets lijkt te helpen om zijn broer vrij te krijgen. Maar na 32 dagen gevangenisstraf klikt de celdeur van Dave toch ineens open. Dave mag vervroegd vrij in afwachting van een herzieningszaak bij de Hoge Raad. Hij is blij, maar hij weet nog niet dat deze maand cel nog verdere gevolgen zal hebben."

Dave: "De gevolgen waren dat ik al vrij snel merkte dat ik op mijn werk niet meer welkom was. Ik had daar een voorbeeldfunctie, en mijn werkgever vond dat ik dat niet meer kon vervullen als ik - onterecht of niet - in de cel had gezeten." Uiteindelijk wordt duidelijk dat Dave een betrouwbaar alibi heeft op het moment dat Eric wordt aangehouden. Later zetten Dave en Eric een bedrijf op: Innocence Project, waarbij ze onterecht veroordeelden proberen bij te staan en rehabiliteren. Waarom het zo lang geduurd heeft voor het recht geschiedde in de situatie van de broers, blijft onduidelijk. Dave: "Het kan zijn dat er geen interesse of capaciteit was om het goed uit te zoeken. Het kan ook zijn dat de politie de brief van Eric niet geloofde, en de politie blij was dat Eric zo weer in aanraking was gekomen met justitie."

Ondanks alles, heeft Dave zijn broer vergeven. Dave: "Je bent broers. En we maken allemaal fouten, toch?"

Dave

"Je bent broers. En we maken allemaal fouten, toch?"

Heb jij ervaringsverhalen, tips of anderszins meer informatie over de foutieve tenaamstelling van veroordeelden in het strafrecht? Dan komt de DIT-onderzoeksredactie graag met jou in contact voor een vervolg op deze uitzending. Stuur dan een mailtje met je contactgegevens naar: podcastradio1@eo.nl.

*De achternaam van Dave is bij de redactie bekend.

Meer weten?

Luister Dit is de Dag terug als podcast

Redacteur Arjan van der Linden van de DIT-onderzoeksredactie en strafrechtadvocaat Geert Jan Knoops gaven toelichting op dit onderzoek in een uitzending van het NPO Radio 1-programma Dit is de Dag (EO).

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

Dit maakten we ook

• DIT-onderzoeksredactie: 'Onschuldigen belandden in de cel na identiteitsfraude'

  DIT-onderzoeksredactie: 'Onschuldigen belandden in de cel na identiteitsfraude'

• Overvolle gevangenissen: wat is de oplossing?

  Overvolle gevangenissen: wat is de oplossing?

• Zware criminelen mogen bijna niets meer in de bak: 'Zitten hier niet voor zweetvoeten'

  Zware criminelen mogen bijna niets meer in de bak: 'Zitten hier niet voor zweetvoeten'