Strengere asielregels in Europa: 'Maar mensen maken niet voor niets zo'n gevaarlijke reis'

Dit is de situatie

Strengere Europese regels voor terugkeer afgewezen asielzoekers

Misschien heb je meegekregen dat de ministers van Asiel en Migratie uit alle EU-landen het eens zijn geworden over strengere regels voor afgewezen asielzoekers. Het doel: ervoor zorgen dat mensen die geen recht hebben om in de EU te blijven, sneller terugkeren naar hun land van herkomst.

Een opvallend onderdeel van het akkoord is dat EU-landen speciale ‘terugkeerhubs’ mogen opzetten in landen buiten Europa. Dat zijn opvang- en verwerkingscentra voor mensen die niet in de EU mogen blijven. Nederland wil zo’n centrum in Oeganda maken en is daar al maanden over in gesprek met dat land.

Terugsturen sneller en eenvoudiger

Ook kunnen EU-landen elkaar voortaan helpen door elkaars terugkeerbesluiten over te nemen. Stel: iemand wordt in Spanje afgewezen, maar reist door naar Nederland. Dan hoeft Nederland niet opnieuw een hele procedure te doen. Dat maakt het terugsturen sneller en eenvoudiger. Dit systeem is voorlopig vrijwillig; over twee jaar wordt gekeken of het verplicht moet worden.

Lidstaten krijgen daarnaast meer mogelijkheden om streng op te treden. Afgewezen asielzoekers die een veiligheidsrisico vormen, kunnen langer worden vastgezet en een langdurig of zelfs permanent inreisverbod krijgen. En landen van herkomst die niet meewerken aan terugkeer, kunnen worden gestraft, bijvoorbeeld met boetes of het intrekken van werkvergunningen.

Volgens de Deense minister Rasmus Stoklund blijven nu drie op de vier afgewezen asielzoekers in de EU. Hij verwacht dat dit met de nieuwe regels zal veranderen. Het akkoord dat er nu ligt, is een basisvoorstel: de EU-ministers moeten er nog verder over onderhandelen met het Europees Parlement.

Dit is de discussie

Lossen deze maatregelen het asielprobleem op?

De Europese ministers zijn het eens geworden over een pakket maatregelen om het asielbeleid aan te scherpen. Zo kunnen vluchtelingen die door veilige landen heen reizen, teruggestuurd worden naar die veilige landen. Ook kunnen uitgeprocedeerden die niet willen meewerken, makkelijker worden gestraft. Zijn dat goede plannen?

Tweede Kamerlid Diederik Boomsma (JA21) zegt in Dit is de dag (EO) dat hij deels tevreden is met de plannen uit Brussel. Volgens hem worden er belangrijke stappen gezet om de problemen aan te pakken en de instroom naar Europa te verkleinen. Maar hij vindt het nog lang niet genoeg

000

scherm sluiten

000

Diederik Boomsma

Tweede Kamerlid JA21

"Wij willen een veel fundamentelere herziening van het hele asielstelsel. Nu blijft de kern in stand, namelijk dat iedereen recht heeft om asiel aan te vragen in Europa, maar eerst illegaal naar ons land moet reizen. Dat leidt tot mensensmokkel en gevaarlijke routes op zee, waarbij de armste mensen achterblijven en er nog steeds veel te veel mensen komen. Maar er worden wel goede stappen vooruitgezet. Het is belangrijk dat je straks mensen uit relatief veilige landen, zoals landen in Noord-Afrika, eerder aan de grens kunt tegenhouden en terugsturen."

000

Anna Strolenberg is Europarlementariër namens Volt en zij is veel kritischer op de plannen. Volgens haar tasten ze het recht op asiel in Europa aan, omdat het voor vluchtelingen bijna onmogelijk wordt om nog bescherming aan te vragen.

000

scherm sluiten

000

Anna Strolenberg

Europarlementariër Volt

"Mensen maken niet voor niets een gevaarlijke reis. Dat is niet omdat ze dat heel graag willen, vaak zien ze geen andere keus. Dit is niet het moment om met z’n allen te zeggen: we gooien alle rechten voor vluchtelingen uit het raam. Maar dat zie ik wel steeds meer gebeuren."

000

Een van de maatregelen die de EU-ministers willen invoeren, is dat vluchtelingen die via een veilig land zoals Tunesië reizen, sneller kunnen worden teruggestuurd naar dat land, zonder eerst een volledige asielprocedure in Europa af te wachten. Boomsma vindt dat logisch.

000

scherm sluiten

000

Diederik Boomsma

Tweede Kamerlid JA21

"Er komen veel te veel mensen naar Europa. Een groot deel daarvan is al door allerlei andere veilige landen gereisd voordat ze hier komen. Waarom zouden die asiel moeten krijgen in Nederland als ze al in allerlei andere landen zijn geweest? Als ze in bijvoorbeeld Tunesië vervolgd zouden worden, dan kan het natuurlijk niet. Maar er zijn allerlei andere landen, buiten de EU, waar wel degelijk mensenrechten worden gerespecteerd. Het belangrijkste is dat iemand die vlucht voor vervolging of geweld, dat hij hulp, opvang en veiligheid krijgt. Dat moet je realiseren, maar niet in Europa."

000

Strolenberg erkent dat er problemen zijn, maar volgens haar liggen die op andere vlakken. Zo duren procedures veel te lang en schiet het integratiebeleid tekort.

000

scherm sluiten

000

Anna Strolenberg

Europarlementariër Volt

"Als we kijken naar de cijfers, vind ik dat we echt onderbuikpolitiek aan het voeren zijn. Cijfers nemen af op dit moment. Van de mensen die naar Europa komen, heeft 80 procent recht op asiel. Omdat ze vluchten voor vervolging, oorlog of geweld. Natuurlijk is terugkeer ook een probleem. Maar de voorstellen die nu op tafel liggen, waar geen onderzoek naar is gedaan of die daadwerkelijk werken, gaan de oplossing niet bieden."

000

In het nieuwe plan staat verder dat uitgeprocedeerde asielzoekers, die niet meewerken aan hun terugkeer, hun financiële of materiele hulp kwijtraken. Ook mogen ze tot 24 maanden worden vastgezet, om te voorkomen dat ze in de illegaliteit verdwijnen. Een nuttige maatregel, meent Boomsma.

000

scherm sluiten

000

Diederik Boomsma

Tweede Kamerlid JA21

"Mensen krijgen nu hulp om terug te keren. Dat is al heel wat. Als ze zijn uitgeprocedeerd krijgen ze honderden euro’s om terug te keren en als steuntje in de rug. Nou, fantastisch. Als je dan ook nog eens weigert mee te werken: dat je gaat frustreren, niet komt opdagen voor de vlucht of alsnog verdwijnt in de illegaliteit... Er moet natuurlijk wel een stok achter de deur zijn, dus dan verlies je het recht op die steun. Je kunt natuurlijk niet bezig blijven."

000

Strolenberg is het eens dat terugkeer een belangrijk onderdeel van de asielprocedure is en dat het systeem faalt als dit niet gebeurt. Ze vindt echter wel dat de maatregelen anders ingericht zouden moeten worden.

000

scherm sluiten

000

Anna Strolenberg

Europarlementariër Volt

"Het gaat niet alleen over de vraag of mensen willen terugkeren, het gaat er ook om: willen landen mensen terugnemen? Daar zit een grote uitdaging. Nu zien we dat Nederland in haar eentje afspraken maakt, dus als land op zich, met bijvoorbeeld Marokko. Dat zou je als EU als geheel moeten doen, om meer druk te kunnen uitoefenen op landen om mensen daadwerkelijk terug te nemen."

000

Meer weten?

Luister onze podcast

Benieuwd naar de hele discussie? Luister hier naar Dit is de dag (EO) waarin presentator Jan Willem Wesselink in gesprek gaat met Anna Strolenberg (Europarlementariër Volt) en Diederik Boomsma (Tweede Kamerlid JA21). Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

Dit maakten we ook

• Nederland en Oeganda bijna eens over terugkeercentrum voor asielzoekers: 'Uitgeprocedeerd is echt uitgeprocedeerd!'

  Nederland en Oeganda bijna eens over terugkeercentrum voor asielzoekers: 'Uitgeprocedeerd is echt uitgeprocedeerd!'

• Als christen vóór een strenger asielbeleid zijn: kan dat?

  Als christen vóór een strenger asielbeleid zijn: kan dat?