Is dit dé oplossing voor de file? 'Er zijn meer vormen van mobiliteit'

Eindeloos in de file

Dagelijks verliezen automobilisten hun waardevolle tijd in eindeloze rijen auto's, wat leidt tot frustratie. In 2023 nam de filezwaarte (lengte x duur file) op de Nederlandse wegen volgens de ANWB opnieuw toe, met 17%. Daarmee is de filezwaarte weer terug op het niveau van vóór corona.

Vergeleken met andere Europese landen doet Nederland het overigens helemaal niet zo slecht. In het jaarlijks onderzoek dat TomTom doet is de eerste Nederlandse stad pas terug te vinden op plek 86! Onze zuiderburen brengen het er veel slechter vanaf...

Maar behalve veel frustratie, zorgen files ook voor economische schade. De cijfers over 2023 zijn nog niet bekend, maar het gaat om miljoenen.

Moeten we massaal de motor op om het fileprobleem op te lossen?

Daar moet dus iets aan gebeuren. Maar wat? Daar zijn de meningen over verdeeld. Volgens de RAI Vereniging moeten werkgevers het gebruik van de motor meer moeten stimuleren. Uit onderzoek van de vereniging blijkt dat 71 procent van de werkgevers het gebruik van de motorfiets op dit moment niet aanmoedigt.

Verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen gelooft niet dat meer motorrijden de oplossing kan zijn voor files. Dat blijven in zijn ogen toch nog echt fietsen of thuiswerken, zo zegt hij bij het radioprogramma Dit is de Dag (EO).

000

scherm sluiten

000

Gerard Tertoolen

Verkeerspsycholoog

"Je kan natuurlijk zeggen: alle beetjes helpen, maar ik denk niet dat de motor echt een serieus alternatief is om files substantieel kleiner te maken. Het wordt nu gepresenteerd als een bijdrage aan de oplossing van de file. En dan moet je gewoon eerlijk zijn: dat gaat pas werken als je echt flink wat mensen op de motor krijgt. Dus dan moet je een programma gaan opstarten om echt mensen over te gaan halen om te motorrijden."

000

Hij maakt de vergelijking met carpoolen: een initiatief dat op papier fantastisch klinkt, maar in de praktijk ook nog niet echt werkt. Als niet iedereen gaat carpoolen, sta je gewoon met z'n drieën in de file, zegt Tertoolen.

En een financiële stimulatie helpt volgens hem ook niet altijd. Dus als werkgevers meer reiskostenvergoeding geven voor motorrijders dan voor autobestuurders zal dat iets helpen, denkt hij, maar niet op grote schaal.

000

scherm sluiten

000

"Het financiële argument is natuurlijk belangrijk. Maar ook als we het openbaar vervoer enorm gaan stimuleren of gratis maken, zie je dat het niet zo is dat veel automobilisten massaal de trein in rennen. Dat is in diverse landen al aangetoond. Als je het gratis maakt, laat je vooral openbaar vervoerreizigers nog vaker het openbaar vervoer laat gebruiken en krijg je fietsers het openbaar vervoer in."

000

De verkeerspsycholoog maakt zich ook enigszins zorgen om de verkeersveiligheid. Hij hoort van veel automobilisten dat ze het vaak griezelig vinden als er opeens zo'n motor langs ze komt rijden als ze stilstaan in de file. Ook zijn autobestuurders zich er niet altijd bewust van dat ze op de linkerstrook vervolgens ook nog helemaal links moeten rijden, denkt hij. Verder zouden er op deze manier heel veel onervaren motorrijders bij komen, die nog weinig ervaring hebben met filerijden.

Volgens Martijn van Eikenhorst van de RAI Vereniging valt het op zich mee met die verkeersveiligheid.

Maar dat je op de motor kwetsbaarder bent, is evident, zegt ook Van Eikenhorst.

000

scherm sluiten

000

Martijn van Eikenhorst

RAI Vereniging

"Het is gevaarlijker dan autorijden, maar wij kijken heel erg naar het woon-werkverkeer. Dat is de veiligste weg waar je kan begeven in het verkeer. Want het gaat één richting op met gelijke snelheid. Het is gevaarlijker wanneer je het extrapoleert naar een miljard kilometers. Dan zie je dat een mobiliteitsproduct gevaarlijker kan zijn dan de rest. Maar dat kan je bijvoorbeeld ook doen met invalidevoertuigen."

000

Verder legt Van Eikenhorst uit dat je voor iedere afstand die je aflegt voor woon-werkverkeer een passende mobiliteitsvorm hebt, en dat het dan heel vaak gaat over de fiets, auto en het openbaar vervoer. Maar de RAI Vereniging zou graag zien dat de motorfiets ook in dit rijtje komt te staan.

000

scherm sluiten

000

"We zien dat steeds meer jongeren een motor kopen, en je ziet ook dat de verkoop van voertuigen jaar in jaar uit doorstijgt. Dat kan helpen tegen files. Je moet geen motor kopen omdat je dan door de file mag rijden. Maar we weten dat er nog een miljoen auto's bij gaan komen, bovenop de 9 miljoen die we nu hebben. En steden worden steeds drukker. En daar is het wel een oplossing voor."

000

Dit is de Dag (EO)

Wil je dit hele gesprek uit Dit is de Dag (EO) terugluisteren? Dat kan via je favoriete podcast-app:

• Zou jij in een deelauto rijden? 'We moeten privéauto's niet blijven faciliteren'

  Zou jij in een deelauto rijden? 'We moeten privéauto's niet blijven faciliteren'

• Mogen de supersnelle speed­pe­de­lecs straks ook op het fietspad rijden?

  Mogen de supersnelle speed­pe­de­lecs straks ook op het fietspad rijden?

• Hoe beperken we de overlast door fatbikes? 'Het wordt niet aangepakt'

  Hoe beperken we de overlast door fatbikes? 'Het wordt niet aangepakt'

• Moet de mi­ni­mum­leef­tijd voor fatbikes naar 16 jaar? De VVD wil nieuwe regels

  Moet de mi­ni­mum­leef­tijd voor fatbikes naar 16 jaar? De VVD wil nieuwe regels

• Betaald parkeren in de hele stad: is dat de toekomst?