NAVO haalt keihard uit naar China: olie op het vuur? 'Risico dat we koude oorlog inrommelen'
12 juli 2024 · 11:16| Leestijd:4 min
Update: 20 september 2024 · 15:25
In dit artikel aan het woord
"Het risico is dat je doet alsof we met het Westen een nieuwe koude oorlog ingaan."
"We zitten al in een koude oorlog."
In het kort
Op de NAVO-top in Washington uitte het bondgenootschap opvallend harde woorden over de dreiging van China. Volgens secretaris generaal Jens Stoltenberg speelt China een grote rol in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Zo zou het Rusland aan materiaal helpen om raketten, bommen en vliegtuigen te bouwen. Is de zorg over China terecht en zijn harde woorden namens de NAVO verstandig, of gooit dit alleen maar olie op het vuur?
Wat denk jij?
Vind jij het goed dat de NAVO zich stevig uitspreekt tegen China?
Aantal reacties: 0
China en Rusland
"China kan de grootste oorlog in Europa in de recente geschiedenis niet mogelijk maken zonder dat dit negatieve gevolgen heeft voor haar belangen en reputatie", waarschuwen de 32 NAVO-lidstaten in een verklaring. Ze maken zich zorgen over de Chinese betrokkenheid bij de Russische defensie-industrie.
China vindt de reactie van de NAVO overdreven en spreekt van een 'Koude Oorlog-mentaliteit'. Het land zei dat het bondgenootschap geen "confrontatie" met China moet uitlokken. "NAVO moet ophouden met het opkloppen van de zogenoemde Chinese bedreiging en met het uitlokken van confrontatie en rivaliteit, en zich meer inspannen voor vrede en veiligheid in de wereld", zegt de woordvoerder van de Chinese missie bij de Europese Unie. Volgens China is "bij iedereen bekend" dat China niet de aanstichter is van het conflict. "Het standpunt van China ten aanzien van Oekraïne is open en openhartig."
Moet jij je voorbereiden op een wereldoorlog of een enorme ramp?
Moet jij je voorbereiden op een wereldoorlog of een enorme ramp?
Maar eigenlijk bestaat er geen twijfel over dat de Chinezen aan de kant van Rusland staan. De Russische president Poetin en de Chinese president Xi Jinping hebben elkaar in de afgelopen periode talloze keren ontmoet. Ook vinden beide landen bondgenoten in landen die elders niet zo geliefd zijn, zoals Iran en met Noord-Korea.
Welke rol speelt China precies in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne?
Hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga legt uit in Dit is de Dag (EO) dat China micro-elektronica levert aan Rusland die gebruikt kunnen worden voor wapens. Maar ze leveren ook diverse andere componenten, zegt Osinga. "Dat heten dan, wat secretaris-generaal Jens Stoltenberg ook zei, de dual-use componenten. Componenten die zowel voor civiel gebruik, maar ook voor militair gebruik beschikbaar zijn."
Daarnaast omzeilt China de sancties, benadrukt Osinga. "En dat is natuurlijk een enorme steen des aanstoots. Dat doet ze samen met Iran en Noord-Korea. Die twee landen geven ook gewoon munitie aan Rusland. En die vinden elkaar in de gemeenschappelijke agenda: namelijk het ondermijnen van de westerse internationale orde."
NAVO spreekt harde woorden uit naar China: olie op het vuur?
De NAVO slaat de laatste jaren een steeds hardere toon aan tegen China. Vijf jaar geleden werd de opkomende grootmacht nog vaak niet per se benoemd. De Verenigde Staten zien China als grootste rivaal en willen meer steun van hun Europese bondgenoten. Die zouden ook meer zichzelf moeten kunnen verdedigen, zodat de VS hun aandacht naar China kunnen verleggen.
Geopolitiek analist Alex Krijger twijfelt of de zet van NAVO een verstandige was...
"Het risico is dat we met het Westen een nieuwe koude oorlog inrommelen. Dat risico nemen we nu echt heel nadrukkelijk. (...) En zolang de Europeanen niet de verantwoordelijkheid nemen om verminderd afhankelijk te worden van China, dan zijn dit loze woorden."
Krijger vond het taalgebruik nogal groots. De NAVO zei vrij vertaald dat China de 'steunpilaar' vormt voor de oorlog in Oekraïne.
"Wat je eigenlijk zegt, is dat China een beslissende factor is in de steun aan Rusland. Met andere woorden: als China niet zou meedoen, dan zou Oekraïne er veel beter voor staan. Dat zijn hele grote, sterke woorden. Ik denk dat het goed geweest zou zijn als ze nadrukkelijker concreet hadden aangegeven wat die Chinese steun is, ook voor het draagvlak in de samenleving. Bij Noord-Korea is het heel duidelijk dat het gaat om wapens, kogels, munitie, enzovoorts. Bij China is het dus een beetje vager met chips en onderdelen."
Het is juist goed dat de NAVO dit een keer duidelijk zegt, vindt oorlogsexpert Frans Osinga.
"Het past wel in een beeld. We hebben afgelopen twee jaar al gezien dat China en Rusland helpen met het omzeilen van de sancties. En op een gegeven moment moet je paal en perk stellen en in ieder geval een politiek signaal uitzenden. Ook Zuid-Korea, Japan, de Filipijnen, Nieuw-Zeeland en Australië staan hierachter. Want die uitspraak valt ook een beetje in de context van gesprekken die plaatsvonden met die landen."
En over het argument van Krijger, dat we moeten zorgen dat we geen koude oorlog inrollen, maakt Osinga zich minder 'zorgen': we zítten al in een koude oorlog, stelt hij.
"In 2016 zei Poetin in München al tegen het Westen: 'We zijn met jullie betrokken geraakt in de nieuwe koude oorlog.' Vanaf 2014 voert Rusland stelselmatige beïnvloedingspraktijken uit in Europa. Cyberaanvallen, desinformatiecampagnes. China doet het ook. De Filipijnen zien hun vissersvloten voortdurend geïntimideerd en ook bedreigd worden door Chinese zogenaamde vissersvloten, wat gewoon kustwachtschepen zijn. Dus die koude oorlog is al aan de gang."
Praat mee
Denk jij dat NAVO verstandig doet aan deze zet, en waarom wel of niet?
Dit is de Dag (EO)
Wil je deze uitzending terugluisteren? Dat kan via je favoriete podcast-app!
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenMeer lezen?
Willen we nog vechten als er oorlog komt? 'Bij een echte dreiging, zullen Nederlanders opstaan'
Willen we nog vechten als er oorlog komt? 'Bij een echte dreiging, zullen Nederlanders opstaan'
