Janneke zorgt in gezinshuis voor uit­huis­ge­plaatste jongeren: 'Het is moeilijk om te zien dat een kind niet altijd liefde kan ontvangen'

“Ik zal nooit het moment vergeten dat ik een telefoontje kreeg van de pleegzorginstantie. We hadden net ons laatste gesprek gehad en mochten met pleegzorg starten, toen mijn ringtone ging. Zijn ze iets vergeten te vragen, dacht ik. Maar de vrouw aan de telefoon vertelde dat er acuut een plek nodig was voor een baby en vroeg of wij die konden bieden.”

Vol adrenaline zetten Janneke en haar man Benjamin thuis alles klaar voor de komst van een baby. “Maar wat bleek: de moeder van de baby was met hem op de fiets gevlucht en de verblijfplaats was onbekend. Tien dagen en nachten lang stonden wij op wacht, klaar om baby Sytze te verwelkomen. Ondertussen hadden we contact met de voogd. Op dag tien werden we gebeld dat de baby gevonden was en hebben we hem in het ziekenhuis – waar hij gecontroleerd werd – opgehaald.”

Janneke

"De moeder van de baby was met hem op de fiets gevlucht en de verblijfplaats was onbekend."

Alle liefde

De herinnering ontroert Janneke. “Ik weet dat moment in het ziekenhuis nog goed en hoor mezelf nog vragen aan de arts: ‘Mag ik hem nu vasthouden?’ Toen ik het jongetje in mijn armen hield, voelde ik dat ik al mijn liefde aan hem wilde geven. Het voelde niet anders dan een biologisch kind, al was ik me er heel bewust van dat het niet mijn kind was.”

Het is op dat moment niet duidelijk hoelang Sytze bij Janneke, Benjamin en hun drie biologische zonen zal blijven wonen. “Kinderen konden bij ons terecht voor crisiszorg, maar ook voor langdurige zorg. Onze voorkeur lag bij langdurig, maar je weet nooit hoe het loopt. Pleegzorg is er ook niet om jou iets te geven, om een kinderwens of leegte te vervullen. Je staat als pleeggezin in dienst van het kind én diens familie.”

Terug in de tijd

Janneke en Benjamin zijn al sinds hun vijftiende samen en weten al jong dat ze op een dag ouders willen worden. “Ik riep als kind al dat ik jong moeder wilde worden. Op mijn 22ste werd onze oudste zoon geboren. Maar Benjamin en ik wisten ook al jong dat we niet per se alleen maar biologische kinderen wilden krijgen. Pleegzorg kenden we uit onze omgeving, dus dat beschouwden we altijd als een reële optie.”

Janneke

"Kan ik iets voor mezelf wegleggen voor een andere wens? Het antwoord was 'ja'."

Als het stel drie zoons heeft, bezoekt het daarom een informatieavond over pleegzorg. “Na die avond voelden we heel duidelijk dat ons hart hier sneller van ging kloppen, we werden er helemaal warm van. Tegelijkertijd wist ik ook: als we hiervoor gaan, dan betekent het dat ik nooit een dochter van mezelf zal hebben. Het proces van dat opgeven was best lastig. Kan ik iets voor mezelf wegleggen voor een andere wens? Het antwoord was ‘ja’.”

• Sietske heeft acht pleegkinderen in huis: 'Jij krijgt een kind thuis, maar er is ook een ouder die verdriet heeft'

  Sietske heeft acht pleegkinderen in huis: 'Jij krijgt een kind thuis, maar er is ook een ouder die verdriet heeft'

Van pleeggezin naar gezinshuis

En de baby, Sytze, waarmee het pleegzorgavontuur van Janneke begon, is inmiddels een kind van negen. Hij woont nog steeds bij Janneke en Benjamin. “We hebben in die negen jaar voor veel verschillende kinderen gezorgd, soms kort en soms jarenlang. Op een gegeven moment wilden we méér kunnen bieden, ook voor kinderen met complexere zorg. Dat lukte alleen niet, omdat we nog werkten en al veel kinderen in huis hadden.”

Het zet het stel aan het denken. “Ik voelde dat ik het meest in mijn kracht zou staan als ik thuis zou gaan werken als moeder voor deze kinderen met complexe problematiek. Mijn man had datzelfde verlangen, we voelden dat we iets konden doen wat niet bij veel andere mensen past. Maar we zouden het alleen kunnen als we ons huis en gezin een andere vorm lieten aannemen; door te veranderen in een gezinshuis. Ik had dankzij mijn ervaring in social work de juiste papieren en zo zijn we het traject ingegaan om een gezinshuis te worden."

Dat is inmiddels bijna zes jaar geleden. “Als gezinshuisouder ben je professioneel opvoeder en SKJ geregistreerd. Je bent betrokken bij de matching, je rapporteert zelf en werkt met de jongeren bewust aan doelen en interventies. Je werkt als zelfstandig ondernemer en hebt een team om je heen met een gezinscoach, gedragswetenschapper en andere gezinshuizen waar je intervisie mee hebt en mee samenwerkt. Wij hebben nu jongeren thuis wonen die in hun biologische netwerk niet kunnen opgroeien, en meer zorg nodig hebben dan in pleegzorg geboden kan worden. Kinderen hebben hechtings- en psychische problematiek, trauma en een ‘eigen’ diagnose.”

Wonden

Op dit moment hebben Janneke en Benjamin zeven kinderen in huis, waaronder hun drie biologische zoons. “We zijn een gezin, maar toch is het ook kwetsbaar om onszelf zo te noemen, omdat de samenstelling weleens kan veranderen. Zo hebben we meerdere keren gehoopt een kind een plek te kunnen bieden waarbij het toch anders liep. Niet alle kinderen hebben baat bij een gezin. Soms is het voor kinderen juist fijn daarna in een groep op te groeien omdat het aangaan van hechting té lastig is en er behoefte is aan een andere vorm van begeleiding. Ook kan het zijn dat een kind naar huis kan of samen met een ouder bijvoorbeeld in opname gaat.”

Janneke

"Je gaat als gezin niet altijd pijnloos door een traject; je loopt schade en wonden op, je hebt te maken met teleurstelling, machteloosheid en moet flexibel kunnen zijn."

Janneke heeft genoeg lastige situaties meegemaakt. “Je gaat als gezin niet altijd pijnloos door een traject. Je loopt schade en wonden op, je hebt te maken met teleurstelling, machteloosheid en moet flexibel kunnen zijn. Daarbij is het moeilijk bij je werk vandaan te lopen, omdat je werk ook thuis is. Voor sommige kinderen voelt een onveilige situatie heel vertrouwd. Ze blijven zoeken naar onveiligheid en blijven vechten en vluchten. Het is moeilijk om te zien dat een kind niet achterover kan hangen in een stuk liefde.”

Kracht

De positieve ontwikkeling die ze bij de meeste kinderen ziet, geeft Janneke de kracht om hiermee door te gaan. “De dankbaarheid zit ‘m in de kleine stapjes in de ontwikkeling van de kinderen. Je kan niet verwachten dat een biologische familie je altijd dankbaar zal zijn of het kind zelf. Elk kind wil het liefste thuis kunnen opgroeien en elke ouder wil het liefst voor zijn eigen kind zorgen. Het betrekken van ouders en familie is dan ook een belangrijk onderdeel van mijn werk.”

Het bijzonderste vindt Janneke dat de kinderen haar ‘mem’ noemen, Fries voor ‘mama’. “Dat is een ongelooflijk mooi iets: dat ik moeder mag zijn voor deze kinderen. Niet dé moeder, maar iemand met een moederrol. Omdat het zorgen voor al deze kinderen onze baan is, zijn mijn man en ik veel samen en hebben we juist ook veel tijd voor onze biologische kinderen. Ik denk zelfs meer dan als we geen gezinshuis hadden gehad en buitenshuis hadden gewerkt. Ik geniet onwijs van de broer-en-zusmomenten die ik zie tussen de niet-biologische kinderen. En van de lieve dingen die ze voor elkaar doen.”

Gods hart

In de manier waarop ze het gezinshuis vormgeeft, probeert Janneke Gods hart uit te dragen. “Ik wil laten zien hoe geliefd en waardevol elk kind en iedere ouder is. Het lukt ons met zoveel verschillende jongeren niet om naar de kerk te gaan, maar ik probeer mijn geloof handen en voeten te geven in het zorgen voor deze jongeren. En natuurlijk heb ik als moeder ook mijn onzekerheden: doe ik het wel goed genoeg? Dat hoort er ook bij.”

Toekomst

In de verre toekomst hoopt Janneke vurig dat alle kinderen nog eens bij hen langs zullen komen, met z’n allen. “Ik zie zo voor me dat ze de deur binnen komen stampen en ‘Hé memmetje’ naar me roepen. Dat we dan met z’n allen mogen eten en verhalen ophalen van ieders gekke gedrag en onze blunders als ouders. Ik hoop heel erg dat ze elkaar als broers en zussen blijven zien, en elkaar mogen helpen in het leven.”

Meer weten?

Kijk Dit is de Kwestie

In Dit is de Kwestie (EO) gaat Janneke verder over dit onderwerp in gesprek. Bekijk de volledige uitzending zaterdag 13 december om 22.55 uur op NPO2.

Wil jij de aflevering liever streamen? Klik hier om de aflevering te bekijken via NPO Start.

Dit maakten we ook

• Hoe kan een kind met een drugsverslaving geboren worden?

  Hoe kan een kind met een drugsverslaving geboren worden?

• Kinderen tussen wal en schip: wat als de situatie te complex is voor pleegzorg?

  Kinderen tussen wal en schip: wat als de situatie te complex is voor pleegzorg?

• Sietske heeft acht pleegkinderen in huis: 'Jij krijgt een kind thuis, maar er is ook een ouder die verdriet heeft'

  Sietske heeft acht pleegkinderen in huis: 'Jij krijgt een kind thuis, maar er is ook een ouder die verdriet heeft'

• Jenny’s beperkte zoon kan nergens terecht: 'Ons leven draait volledig om zijn zorg'

  Jenny’s beperkte zoon kan nergens terecht: 'Ons leven draait volledig om zijn zorg'

• Esther: 'Soms denk ik: vond ik mijn dochter maar dood in bed, dan zou ze op een betere plek zijn'

  Esther: 'Soms denk ik: vond ik mijn dochter maar dood in bed, dan zou ze op een betere plek zijn'