Moet de overheid jou stimuleren kinderen te krijgen?
4 september 2024 · 16:10| Leestijd: 4 min
Update: 5 september 2024 · 11:02
In dit artikel aan het woord
"Er gaat echt iets mis! Jongeren worden gehinderd om kinderen te krijgen."
"Sommigen twijfelen door het financiële aspect, sommigen willen hun vrijheid niet kwijt"
"Er is eigenlijk heel weinig bewijs dat belastingmaatregelen om het krijgen van kinderen te stimuleren, echt werken."
In het kort
Moet de overheid jonge mensen stimuleren kinderen te krijgen? Die vraag rijst nadat NSC-leider Pieter Omtzigt maandag waarschuwde voor de gevolgen van bevolkingskrimp. Hij zei dat de economische, sociale en geopolitieke implicaties die dit als gevolg kunnen hebben, moeilijk te onderschatten zijn.
Samenvatting van DIT artikel
NSC-leider Omtzigt waarschuwde in een lezing voor bevolkingskrimp. Dit levert in de toekomst veel problemen op, vreest hij. Socioloog Jan Latten vindt dat terecht, maar politicoloog Simon van Teutem zegt dat het moeilijk op te lossen is. Patricia de Ryck twijfelde zelf lang over het ouderschap, maar ging toch overstag.
Wat denk jij?
Hoeveel kinderen heb jij?
Aantal reacties: 0
Dit is de situatie
Weinig kinderen
De waarschuwing van Pieter Omtzigt kwam naar voren in zijn H.J. Schoo-lezing. Dat is een lezing traditioneel wordt gehouden aan het begin van het parlementaire seizoen. De partijleider van Nieuw Sociaal Contract (NSC) liet hierin allerlei grafieken zien over de bevolkingsgroei in Nederland. De bevolking groeit wel (inmiddels zijn er 18 miljoen Nederlanders), maar dat komt hoofdzakelijk door mensen die hier naartoe immigreren.
Zoveel Nederlanders kwamen er in 2023 bij
De Nederlandse bevolking is in 2023 naar verwachting met 140 duizend inwoners gegroeid, tot 17,9 miljoen. De bevolking groeide minder sterk dan een jaar eerder, toen er 221 duizend inwoners bij kwamen. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
De bevolkingsgroei in 2023 komt volledig voor rekening van buitenlandse migratie. Er overleden namelijk meer mensen dan er geboren werden. De definitieve cijfers kunnen nog veranderen door ontwikkelingen in de laatste weken van het jaar.
Nederlandse vrouwen krijgen al jaren steeds minder kinderen. Omdat er inmiddels meer mensen overlijden dan er geboren worden, is er sprake van een netto krimp. In Afrika liggen de vruchtbaarheidscijfers veel hoger. Omtzigt: "Ik laat u raden wat dat betekent over twintig, dertig jaar. We hebben heel lang het debat over demografie vermeden. We kunnen dat niet blijven doen."
Dit is de discussie
Bevolkingspolitiek?
Socioloog Jan Latten is het helemaal eens met Omtzigt. Gemiddeld krijgt een Nederlands stel nu 1,4 kinderen, terwijl er 2 nodig zijn om de bevolking op peil te houden. Hij pleit ervoor dat de overheid maatregelen gaat nemen, want zonder kinderen wordt het heel lastig om geen grote pesoneelstekorten te krijgen.
Latten deed als onderzoeker van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) onderzoek naar jongeren. Daar bleek dat de meesten best kinderen wilden, zegt hij.
"95% van de jongeren zei: ik wil een partner en ik wil kinderen. Dat is echt de algemene uitkomst."
Maar waarom doen mensen het dan niet? Onzekerheid, denkt hij:
"Ik heb het gevoel dat jonge mensen gehinderd worden in het krijgen van kinderen. Er is veel onzekerheid: woonsituatie, werksituatie, inkomenssituatie. Als je een flexbaan hebt, durf je geen kinderen te nemen, dat is onderzocht door het CBS. Je kunt ook geen huis kopen, want je krijgt geen hypotheek. Mensen stellen het gewoon uit."
Latten vindt dat de overheid onzekerheid weg moet nemen. Dit laatste herkent ook Patricia de Ryck, die lang twijfelde of ze moeder wilde worden. Ze spreekt veel zogenoemde 'twijfelmoeders' en ze hoort dit vaak.
"Je moet de basiszaken regelen. Over de kinderopvang is heel veel te doen. Mensen die nog geen kinderen hebben, horen vooral dat dat heel duur is. Als je dan nu al bijna niet rondkomt, dan denk je: ik ga het niet redden. Of als je geen huis kunt vinden en je woont samen in een klein appartement, dan heb je gewoon de ruimte niet. Mensen moeten meer vertrouwen krijgen in de wereld om zich heen."
De Ryck zette een platform op voor vrouwen die twijfelen over hun kinderwens. Daar komen ook wel andere redenen naar boven om te twijfelen.
"Je hoort heel verschillende verhalen. Sommigen twijfelen door het financiële aspect, sommigen willen hun vrijheid niet kwijt, maar er zijn ook hele andere vraagstukken. Ze twijfelen bijvoorbeeld aan hun relatie."
Hoe lossen we dit op?
Het aantal kinderen omhoog krijgen is makkelijker gezegd dan gedaan. Genoeg huizen zijn niet zo één, twee, drie gebouwd en ook de kinderopvang kampt met personeelstekorten. Ook premies als je kinderen krijgt, zoals in sommige landen bestaan, werken matig, zegt politicoloog Simon van Teutem van De Correspondent.
"Er is eigenlijk heel weinig bewijs dat belastingmaatregelen om het krijgen van kinderen te stimuleren, echt werken. Vaderschaps- en moederschapsverlof en gratis kinderopvang, lijken niet zo'n groot verschil te maken in Westerse landen. Als je naar de OESO-landen kijkt, zijn uitgaven aan dit soort beleid verdrievoudigd, maar het geboortecijfer daalt overal. Het haalt heel weinig uit."
Hij wijst erop dat er ook een culturele dimensie meespeelt: in Nederland helpen vaders relatief weinig mee in de opvoeding. En misschien ligt daar wel een oplossing...
"Een interessante uitkomst van onderzoek is dat landen waarin huishoudelijke taken beter worden verdeeld tussen vaders en moeders, een hoger geboortecijfer hebben."
Voor de vrouwen op het platform van Patricia de Ryck speelt dat in ieder geval mee.
"Die bijdrage van die mannen, dat speelt echt. In mijn groep hoor ik vaak vrouwen zeggen: als ik vader zou worden, zou ik het meteen doen. Vrouwen moeten veel van zichzelf loslaten: minder werken, meer zorg. Als het wat beter verdeeld zou zijn, zou het anders zijn."
Wat denk jij?
Ik begrijp het wel dat jongeren steeds later aan kinderen beginnen
Aantal reacties: 0
Meer weten?
Luister Dit is de Dag terug als podcast
In Dit is de Dag (EO) gaat Tijs van den Brink verder over dit onderwerp in gesprek. Beluister de uitzending hieronder als podcast.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenLuister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.
Dit maakten we ook
- Je kind pas een mobiele telefoon geven op de middelbare school: goed idee?
Je kind pas een mobiele telefoon geven op de middelbare school: goed idee?
Wanneer geef je kinderen een mobiele telefoon? Pas vanaf de brugklas, vindt 79% van de Nederlanders. Is dit inderdaad een goed moment?
- Steeds meer kinderen krijgen thuisonderwijs - is dat een goede ontwikkeling?
Steeds meer kinderen krijgen thuisonderwijs - is dat een goede ontwikkeling?
Steeds meer ouders kiezen ervoor om hun kinderen thuisonderwijs te geven, omdat ze bedenkingen hebben bij de richting van het reguliere onderwijs. Waarom is dat zo? En is dat iets goeds?
- Kan je een 15-jarige alleen laten reizen? 'Ze hebben ervaringen nodig om te leren leven'
Kan je een 15-jarige alleen laten reizen? 'Ze hebben ervaringen nodig om te leren leven'
Een 15-jarige jongen die zonder ouder door Europa treint. In Engeland vinden ze daar wat van. De moeder, een bekende Britse presentatrice, werd bedolven onder de kritiek. Is het inderdaad onverantwoord om je kind alleen te laten reizen? Of beschermen we kinderen te veel?
DIT zijn de makers
