Wel of geen pleegkind in huis? 'Ik haal zoveel uit een kind dat lacht'
4 maart 2025 · 20:00| Leestijd:7 min
Update: 5 maart 2025 · 14:37
In dit artikel aan het woord
"Het is kneiterhard werken. Maar je krijgt er ook veel voor terug."
"Ik had zo'n honger, dat ik het tafeltje-dekje van mijn oudere buren stal."
"Ik ging zo langzaam mogelijk van school naar huis fietsen."
"Ik heb al verschillende pleegouders meegemaakt die door gebrek aan begeleiding na één pleegkind al zeggen: het is te veel."
In het kort
Ruim 800 kinderen staan op de wachtlijst voor pleegzorg, omdat ouders niet zelf voor ze kunnen zorgen. Er is dringende behoefte aan meer pleeggezinnen, maar in de praktijk blijkt dat er behoorlijk wat bij komt kijken. Zou je wel of geen pleegkind in huis halen?
Wat denk jij?
Heb jij weleens overwogen een pleegkind in huis te nemen?
Aantal reacties: 0
DIT is de samenvatting
In Nederland staan honderden kinderen op de wachtlijst om geplaatst te worden in een pleeggezin. Helaas zijn er niet genoeg gezinnen om aan die vraag te voldoen.
In de praktijk blijkt dan ook dat er veel komt kijken bij pleegzorg. Zo luidt kritiek dat pleeggezinnen te weinig begeleiding krijgen en dat er te weinig oog is voor terugplaatsing.
Sietske en Fred Broekhuis hebben 8 pleegkinderen. Het is schadelijk als een kind door de tekorten aan pleegouders steeds doorschuift naar een nieuw gezin, legt Sietske uit. Ze geeft aan dat het pleegouderschap veel vraagt, maar dat je er ook veel voor terug krijgt. Het zou erg mooi zijn als er voldoende pleeggezinnen zijn om kinderen te matchen.
Ook Jacqueline en Fred hebben al jaren een pleeggezin. Voor hen is er geen onderscheid tussen hun biologische kinderen en pleegkinderen. Wel zien ze in hun omgeving dat pleeggezinnen aanlopen tegen te weinig begeleiding.
Als tiener maakte Julia mee dat er een pleegkind in huis werd geplaatst. Een paar weken werden een halfjaar. Zij raakte hierdoor ongelukkig: "Ik dacht dat het leuk zou uitpakken, maar het was niet zo."
Voor Kristie was het vinden van een pleeggezin haar toekomstdroom. Haar vader was uit beeld en haar moeder was alcoholist. Ze overleefde haar thuissituatie ternauwernood: "Mijn wens was om twee vaste gezichten te hebben, om stabiliteit en veiligheid op te bouwen."
Honderden kinderen staan op de wachtlijst
Een veilig thuis, ouders die goed voor je zorgen, gezien worden als kind: helaas is dat niet de realiteit voor elk kind in Nederland. Ook al wil vrijwel elke ouder het beste voor zijn of haar kind: er kan van alles aan de hand zijn waardoor een kind helaas niet meer thuis kan wonen.
De cijfers: hoeveel pleegkinderen en pleeggezinnen zijn er?
In 2023 woonden 20.405 kinderen in Nederland voor korte of langere tijd bij een pleeggezin. In datzelfde jaar waren er 15.197 pleeggezinnen om hen op te vangen. Op de laatste dag van dat jaar wachtten 838 kinderen op pleegzorg. Bron: pleegzorg.nl.
Maar niet voor elk kind is op dit moment een plekje. In Nederland staan ruim 800 kinderen op de wachtlijst om geplaatst te worden in een pleeggezin. Ze zoeken een korter of langer plekje om op adem te komen. Er is momenteel een tekort aan duizenden pleeggezinnen om deze kinderen op te vangen. Je kunt het niet één op één rekenen. Je wil namelijk een kind ook in de omgeving plaatsen. Daarbij hebben pleeggezinnen ook eisen aan wat voor kind ze willen huisvesten: denk bijvoorbeeld aan een kleuter, of juist puber.
Als een kind uit huis geplaatst wordt, wordt er eerst gekeken of er plek is binnen de familie of het sociale netwerk. Dat heet een netwerkpleeggezin. Als dat niet zo is, kan een kind meestal terecht op 3 soorten plekken: (netwerk)pleeggezin, gezinshuis of een leefgroep. Dat laatste is vooral een keuze bij ernstige gedrags- en ontwikkelingsproblemen.
Waarom wordt een kind uit huis geplaatst?
Een kind wordt nooit zomaar uit huis geplaatst: het is een hele ingrijpende beslissing. De meeste gezinnen krijgen eerst thuis hulp. Als de ontwikkeling of veiligheid van het kind in gevaar komt en de ouders kunnen dit niet veranderen, kan het kind uit huis geplaatst worden. Vaak zijn er dan meer problemen in het gezin, zoals ernstige gedragsproblemen, psychische problemen of (dreiging van) huiselijk geweld of seksueel misbruik. Vaak spelen ook andere omstandigheden, zoals armoede, relatieproblemen of geen goede woning hebben. Bron: pleegzorg.nl.
Wel of geen pleegzorg?
Het klinkt mooi: een ander kind een veilig thuis bieden. Maar in de praktijk komt er behoorlijk wat bij kijken. In Dit is de Kwestie (EO) luidt de vraag: wel of geen pleegkind in huis?
Sietske en Fred Broekhuis hebben al jaren een pleeggezin. Het kwam ‘per ongeluk’ op hun pad, in het begin wilden ze het niet. Nu hebben ze 8 jongens thuis en zetten ze zich met hart en ziel in om de kinderen een goede toekomst te bieden.
"Het is echt kneiterhard werken. Want op het moment dat iedereen naar school is, dan begint mijn agenda. Je hebt de evaluaties en gesprekken. De één moet naar de orthodontist, de ander naar de logopedie. Rond half drie ben ik weer thuis."
Dat er zo’n tekort is aan pleeggezinnen, heeft een schadelijk effect op kinderen. Sietske legt uit wat er gebeurt met een kind voor wie geen plek is.
"Door het tekort blijft een kind langer thuis of gaat het van gezin naar gezin. Als een gezin zegt: ik heb plek voor maar vier weken, dan ben je al blij dat er voor vier weken plek is. Dan heb je weer vier weken om verder te zoeken. Maar voor kinderen is dat het meest schadelijke wat er is. Je hoort nergens. Moet je vriendjes maken op school of moet je straks alweer weg? Kan je naar sport of een baantje zoeken? Je kan niks."
Om pleegouder te worden, moet je ook wel ‘een beetje gek zijn’, denkt Sietske. Volgens haar moet je het doen omdat het bij je past en omdat het goed voelt.
"Je moet beseffen dat je heel veel opgeeft, maar je moet ook beseffen dat je er zoveel voor terugkrijgt. Dan bedoel ik niet dankbaarheid, maar voor jezelf. Ik haal zoveel uit een kind dat bij komt, een kind dat lacht, een kind dat ik onder de douche hoor zingen. Het zijn hele piepkleine dingen, voor mij enorm groot."
Jacqueline vormt met haar man John al jaren een pleeggezin. Ze vingen ook Kristie op, van wie je het aangrijpende verhaal verderop in dit artikel leest. Voor haar is er geen verschil: ze ziet haar pleegkinderen als haar eigen kinderen. Toch ziet ze dat ook veel pleeggezinnen er mee stoppen, door gebrek aan begeleiding.
"In mijn omgeving heb ik al verschillende pleegouders gehad die echt bij mij om raad komen. Ik help ze. Ik kan natuurlijk niet de problemen oplossen, maar wel zeggen: doe eens dit of dat. Maar ik weet ook dat er dan gezinnen zijn die dan één kind hebben opgevangen en dan zeggen: 'Nou, geef mijn portie maar aan fikkie. Ik heb hier geen zin meer in, het is te veel.' En dat snap ik."
Ook pleegmoeder Sietske ziet dat begeleiding voor pleeggezinnen beter kan. Daarbij meent ze dat sommige pleegkinderen echt eerder naar huis kunnen. Volgens haar is dit minder prioriteit op het moment dat een pleegkind het goed heeft in een pleeggezin.
"Soms zijn er situaties waarin de ouders financieel alles op orde hebben, ze hebben een huis, alles loopt. Wat maakt dat je dan niet voor terugplaatsing kiest? Ook al is het na drie jaar: als er goed contact is met de ouders en het gaat al een langere periode goed, zorg dan dat zij hulp krijgen en laat de kinderen thuis wonen. (..) Er zijn echt gevallen waarvan ik denk: oh, nooit meer terug naar huis. Maar er zijn ook twijfelgevallen. In twijfelgevallen moet je investeren."
De komst van een pleegbroertje in huis had veel impact op Julia als tiener. Hij zou een paar weken komen, maar bleef uiteindelijk een halfjaar. Ze voelde zich erg ongelukkig in die periode en trok zich steeds verder terug. In de uitzending deelt ze heftige dagboekfragmenten.
"Ik dacht dat het leuk zou uitpakken, maar het was niet zo. Het was een druk jongetje, die in mijn huis was en een plek innam die er niet was. Dat was een verkeerde ingrediëntenmix in mijn jeugd. 'Rot op, stom kutkind', dacht ik. Ook al vond ik hem helemaal niet stom. Ik ging steeds minder zeggen en was veel op mijn kamer. Ik fietste zo langzaam mogelijk van school naar huis. Ik werd steeds chagrijniger, steeds meer in mezelf gekeerd. Ik was me bewust van zijn situatie, tegelijk was het zo frustrerend om de enige te zijn en niet begrepen te worden. Er was geen uitweg."
Met haar verhaal wil ze mensen niet afschrikken van pleegzorg. Wel wil ze toekomstige pleegouders meegeven om zorgvuldig te zijn.
"Ik wil niemand afschrikken om pleegzorg te doen, want het is hartstikke nodig. Kijk thuis wel goed naar de karakters van je kinderen. Dus heb je een gevoelig kind zoals ik was, bereid je dan goed voor. Ik hield zelf niet van verandering en ineens was daar veel verandering. Ook werd de periode steeds opgerekt. Dat kan niet veel goeds doen. Hou dus rekening met wie je in huis hebt, maar zorg ook voor de juiste informatievoorziening."
Het allermooist is als er een goede klik is tussen het pleeggezin en het pleegkind, vindt ook pleegmoeder Sietske. Maar door het tekort aan pleeggezinnen is dat matchen niet altijd makkelijk, legt ze uit.
"De match moet je voelen op het moment dat een kind bij je woont. Het is natuurlijk mooi dat er in pleegzorg matches zijn om te kijken of een kind bij het gezin past. Maar er zijn te weinig gezinnen om goed te matchen. Het mooiste scenario zou zijn als je wel tien gezinnen daarvoor had."
Voor Kristie was het vinden van een pleeggezin een droom
Kristie weet hoe het is om uit huis geplaatst te worden. Ze had een pittige jeugd: haar vader was er niet en haar moeder was alcoholist. "Mijn moeder kwam met diverse mannen in aanraking niet die niet altijd heel veilig waren", vertelt ze in Dit is de Kwestie (EO).
Regelmatig kwam het voor dat ze niet genoeg te eten had. Op een dag had ze zo’n honger, dat ze het tafeltje-dekje (warme maaltijd die voor ouderen wordt bezorgd) bij haar oudere buren stal. "Ik schaam me er echt voor, maar het was omdat ik gewoon zo’n honger had. Ik wist dat het er stond. Ik pakte snel het witte kistje vast en rende naar binnen. Toen dacht ik: wat een lekkere maaltijd."
Uiteindelijk ging het helemaal mis met Kristie. Ze overleeft haar thuissituatie ternauwernood. "Door overmatig medicatiegebruik en ondervoeding heb ik een hartstilstand gekregen. Ik heb echt wel op het randje gelegen en heb daar zelf uit moeten krabbelen."
Een buurvrouw trof haar thuis aan. "Ze hebben mij gevonden boven naast de bank. Ik ben in een kindertehuis geplaatst en heb daar een tijdje gezeten. Toen mocht ik mijn wensen aangeven en dat vond ik erg fijn. Mijn wens was eigenlijk gewoon om twee vaste gezichten te hebben, om stabiliteit en veiligheid op te bouwen."
Het vinden van een pleeggezin was haar grote wens voor de toekomst. Op haar dertiende komt die wens uit: ze komt terecht bij het pleeggezin van Jacqueline. "Zij betekent echt heel veel voor mij. Ze is echt mijn alles. Jacqueline is mijn basis waar ik op terugval. Als zij er niet was geweest, had ik niemand gehad. Ik zou niet weten op wie ik dan moet terugvallen."
Meer weten?Bekijk Dit is de Kwestie (EO) terug
Wel of geen pleegzorg? In Dit is de Kwestie (EO) gaat presentator Johan Eikelboom verder over dit onderwerp in gesprek. Hij spreekt onder meer met pleegouders en pleegkinderen. Bekijk de uitzending hieronder, of stream hem via NPO Start.
Praat mee
Hoe voel je je na het lezen van dit artikel? En wil je nog iets kwijt?
Zou jij geschikt zijn als pleegouder? Doe de test!
Zou jij geschikt zijn als pleegouder? Doe de test!
