'Veel Joden kijken met argwaan naar grote liefde voor Israël onder christenen', zegt Joodse cul­tuur­his­to­ri­cus

Het Joodse volk neemt een belangrijke plaats in de Bijbel: zij zijn het uitverkoren volk van God. Daarom voelen veel orthodox-protestantse en evangelische christenen in Nederland een diepe verbondenheid met Israël en spreken zij onvoorwaardelijke steun uit aan het Joodse volk. Dit komt bijvoorbeeld sterk tot uit uiting bij de organisatie Christenen voor Israël.

Een deel van de Joodse gemeenschap waardeert de steun van christenen en ziet hen als een bondgenoot in de strijd tegen antisemitisme. Maar de grote Israëlliefde onder christenen roept soms een vervreemdend gevoel op, zegt cultuurhistoricus David Wertheim in Dit is de Dag (EO). Het fascineert hem enorm: "Het is een soort bevreemdend gevoel dat er een hele grote subcultuur in Nederland is die helemaal idolaat is van jou. Om iets wat niet jouw verdienste is, op een religieuze manier. Terwijl ik zelf helemaal niet religieus ben."

Veel Joden kijken er zelfs met argwaan naar, zegt Wertheim, directeur van het Menasseh ben Israel Instituut voor Joodse Studies. Vanwaar dat wantrouwen? "Ze zien het als iets dat vrij makkelijk kan omslaan naar antisemitisme." Dat wil niet zeggen dat hij het daadwerkelijk antisemitisme vindt. Maar het maakt wel iets van Joden, legt hij uit.

"De liefde voor Joden is in een christelijke context: het is een soort christelijk beeld van wat Joden zijn", zegt Wertheim. "Dat is iets anders dan het beeld dat Joden van zichzelf hebben, want die zijn namelijk niet christelijk." Zo geloven Joden namelijk niet dat Jezus de messias is, ze delen daarom alleen het Oude Testament met christenen.

David Wertheim

Joodse cultuurhistoricus

"Het is een soort bevreemdend gevoel dat er een hele grote subcultuur in Nederland is die helemaal idolaat is van jou."

'PVV gebruikt Joden'

Ook in de landelijke politiek wordt verschillend gedacht over Israël. Dat is grofweg in drie blokken te verdelen, denkt Wertheim: "Je hebt de christelijke identificatie met het onderwerp, rechts-populistische of rechtse identificatie met het onderwerp en je hebt linkse identificatie met het onderwerp."

Hij snapt dat de gemoederen momenteel verhit zijn over de extreme situatie in Gaza. "Maar er speelt ook de hele tijd iets achter dat te maken heeft met de identiteit van de eigen achterban. Dat eigenlijk niet direct te maken heeft met wat er in Israël gebeurt."

Zo toont ook de PVV zich een trouwe bondgenoot van Israël. "Voor de PVV staat Israël als een soort dam tegen de islamisering, hun belangrijkste punt. Dat is hun reden om zich te identificeren met Israël. Het heeft meer te maken met hun probleem met moslims in Nederland, dan met de situatie daar." Het maakt dat Joden gebruikt worden voor een politieke agenda: “Ik vind het heel problematisch."

Luister Dit is de Dag (EO) terug als podcast

Cultuurhistoricus David Wertheim is Joods, maar worstelt met Israël. Hij voelt een diepe verbondenheid met het land, maar verafschuwt het beleid van de huidige regering. Ondertussen raakt in Nederland het debat over Israël en Gaza steeds verhitter. Hoe komt dat? Wanneer is iets Jodenhaat? Wat is zionisme? En waarom blijft een grote groep christenen kritiekloos en pontificaal achter Israël staan? Al die vragen komen aan bod in deze aflevering van Dit is de Dag (EO).

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

• Wat weegt zwaarder voor een christen: trouw aan Israël als Gods volk of gerechtigheid voor alle mensen?

  Wat weegt zwaarder voor een christen: trouw aan Israël als Gods volk of gerechtigheid voor alle mensen?

• Veel christenen steunen Israël, maar kan dat nog wel? 'Ik heb er geen woorden voor'

  Veel christenen steunen Israël, maar kan dat nog wel? 'Ik heb er geen woorden voor'

• Pro-Palestijnse christenen richten pijlen op Christenen voor Israël: 'Dit past niet bij een christelijke levensstijl'

  Pro-Palestijnse christenen richten pijlen op Christenen voor Israël: 'Dit past niet bij een christelijke levensstijl'

• Zo verscheurt de oorlog tussen Israël en Hamas ook christelijk Nederland

  Zo verscheurt de oorlog tussen Israël en Hamas ook christelijk Nederland

• 'We voelen ons in de steek gelaten', zeggen Palestijnse christenen

  'We voelen ons in de steek gelaten', zeggen Palestijnse christenen