Australië verbant jongeren van social media: overdreven of juist een goed plan?

Dit is de situatie

Psychische problemen onder jongeren

Herken jij het? Nog even scrollen, posten en liken - zo ben je ineens een paar uur verder. De tijd gaat snel online. Niet alleen Australië, maar steeds meer landen pleiten voor een leeftijdsgrens op social media. Maar waarom eigenlijk?

Een op de drie Nederlandse jongeren heeft psychische problemen, blijkt uit onderzoek van de GGD en het RIVM. Huisartsen voeren steeds vaker gesprekken met sombere, eenzame jongeren. Volgens TeamAlert dragen social media bij aan die mentale problemen. Denk aan een onrustig gevoel, sociale druk en slechtere schoolprestaties.

"De smartphone maakt je dom", zei ook psycholoog Jonathan Haidt bij De Ongelooflijke Podcast (EO). In het boek Generatie angststoornis legt hij uit hoe jongeren angstiger en depressiever zijn sinds de introductie van social media.

Ouders maken zich zorgen over social media, blijkt uit onderzoek van DIT. Het meerendeel van de Nederlanders (70%) wil dat de overheid meer doet om smartphonegebruik onder kinderen te ontmoedigen. Daarbij denken ouders aan leeftijdsverificatie (76%) of een socialmediaverbod onder veertien jaar (68%).

Fikse boetes in Australië

Social media zelf hanteren een minimale leeftijd van dertien jaar, maar controleren daar vaak niet streng op. Soms is een hokje aanvinken al genoeg. Daarom verbant Australië als eerste land ter wereld jongeren van social media: je mag pas een account aanmaken vanaf je zestiende. Als techbedrijven daar geen maatregelen nemen - zoals leeftijdsverificatie - kunnen ze rekenen op een fikse boete.

Ook in Nederland gaan geluiden op voor zo'n leeftijdsgrens. De overheid adviseert ouders om met social media te wachten tot vijftien jaar, maar is nog niet tot een verbod gekomen. Ook Europa maakt plannen voor een minimumleeftijd van zestien jaar. In hun plannen mag je vanaf je dertiende op social media, als je maar toestemming hebt van je ouders.

Dit is de discussie

Ban op social media: overdreven of goed plan?

Moet Nederland ook social media verbieden voor jongeren? Wel als het aan de ChristenUnie ligt, zegt Kamerlid Don Ceder bij Dit is de dag (EO). Hij vindt het raar dat er niet gehandhaafd wordt op de leeftijdsgrens van dertien jaar.

000

scherm sluiten

000

Don Ceder

Tweede Kamer ChristenUnie

"Het is gek wat we kinderen aan beelden laten zien, waaraan we ze in ons dagelijks leven nooit zouden blootstellen. Denk aan gerichte advertenties, pornografisch materiaal en steekpartijen. Gewoon verschrikkelijke beelden. We hebben te veel weggekeken van de échte impact op onze jongeren. Dus wij zeggen: doe nogmaals een verbod, maar met leeftijdsverificatie."

000

Ook als het aan psychiater Esther van Fenema ligt, is het van groot belang dat we het telefoongebruik van kinderen beperken. Ze is niet per se voor een verbod, maar wel voor regulatie.

000

scherm sluiten

000

Esther van Fenema

Psychiater

"We moeten leren ermee om te gaan, want we doen nu maar wat. Het hersengedeelte dat je helpt om je te beheersen, is pas volgroeid als je 25 jaar oud bent. Kinderen zijn extra kwetsbaar voor de smartphone, want hun hersenen zijn nog in ontwikkeling. Bovendien is je kindertijd een fase waarin je moet leren omgaan met andere mensen. Als die aandacht nu gekaapt wordt door de telefoon en je oerbrein weinig correctie krijgt, kun je je afvragen of het handig is om zoveel op je telefoon te zitten."

000

Pedagoog en cultuurfilosoof Daniël Lechner ziet dat anders. Mensen zijn te negatief over social media, vindt hij, terwijl er juist ook veel voordelen zijn.

000

scherm sluiten

000

Daniël Lechner

Pedagoog en cultuurfilosoof

"Social media zijn niet bewezen schadelijk, maar hebben wél veel positieve effecten. Er is altijd paniek geweest rondom nieuwe technologie en jongeren. Al in de tijd van Plato, toen jongeren gingen lezen. Nu zijn social media de grote boosdoener. Maar veel wetenschappers hebben het verhaal van Jonathan Haidt [Generatie angststoornis, red.] ontkracht. In dat boek werd causaliteit verward met correlatie. Wetenschappers verklaren de psychologische crisis onder jongeren vaker door prestatiedruk en faalangst."

000

Lechner ziet juist de kracht van social media. We kunnen juist veel leren van kinderen en hun social media, vindt hij.

000

scherm sluiten

000

Daniël Lechner

Pedagoog en cultuurfilosoof

"Ik denk dat de telefoon voor kinderen een fantastisch instrument is voor creativiteit, verbinding, diepgang en zingeving. Volwassenen gebruiken de smartphone voor dingen die we zien als ballast. Bankzaken checken, werk, dat soort dingen. De jongere generatie gebruikt het om heel andere dingen te doen, zoals netwerken opzetten, overzee vrienden maken, dingen creëren, video’s maken. Dat is iets wat wij nog moeten leren."

000

Toch vindt Ceder dat de Nederlandse overheid een grens moet trekken. Als signaal naar de techbedrijven en om jongeren te beschermen.

000

scherm sluiten

000

Don Ceder

ChristenUnie Kamerlid

"Je moet een grens trekken. Net als in Australië. Daarmee geven we als overheid aan: we staan de algoritmes, advertenties en extreme content niet toe. Tuurlijk moeten jongeren verantwoord leren omgaan met het internet, maar vanaf een bepaalde leeftijd. Via een forum of apps kunnen ze elkaar alsnog vinden. Maar we moeten de verantwoordelijkheid terugpakken met leeftijdsverificatie op social media en ook letten op verantwoord schermgebruik."

000

Meer weten?

Luister naar Dit is de dag

In Dit is de dag (EO) gaat Jan Willem Wesselink verder over dit onderwerp in gesprek. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

Dit maakten we ook

• Geen social media onder de 15 jaar: een goede richtlijn?

  Geen social media onder de 15 jaar: een goede richtlijn?

• Social media-verbod voor kinderen? 'Kinderbrein loopt nu ongelooflijke risico's'

  Social media-verbod voor kinderen? 'Kinderbrein loopt nu ongelooflijke risico's'

• Leeftijdsgrens voor social media? 'We willen onze kinderen beschermen'

  Leeftijdsgrens voor social media? 'We willen onze kinderen beschermen'